Komunikat Konfederacji Lewiatan w sprawie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta

2021-10-07

Wraz z publikacją projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (UC81), dyskusja dotycząca przyszłego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta w Polsce nabrała nowego tempa. W domenie publicznej pojawiło się wiele uwag i opinii do przedmiotowej nowelizacji, co wskazuje na istotność tego tematu zarówno dla strony przedsiębiorców, jak i podmiotów administracji samorządowej i rządowej. Równocześnie złożona materia tematu wpływa na wciąż pojawiające się w domenie publicznej mylne interpretacje i błędne użycie pojęć.

Jednym z kluczowych elementów nowego systemu będzie kwestia jego finansowania. Zgodnie z art. 8a Ramowej Dyrektywy Odpadowej do pokrywania kosztów selektywnej zbiórki, transportu i zagospodarowania odpadów opakowaniowych są zobowiązani przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach na rynek. Zatem zarówno mechanizm sposobu przekazywania środków od wprowadzających do podmiotów zajmujących się zagospodarowaniem odpadów, jak i wysokość tych środków są kluczowym tematem dyskusji.

Należy wyjaśnić, że szacunkowe „koszty" gospodarowania odpadami nie są tym samym co „stawki", do których często Ministerstwo Klimatu i Środowiska (dalej: MKiŚ) się odnosi. Suma zebranych wpłat od wprowadzających, która będzie oparta o wysokość stawek, ma pokryć koszt funkcjonowania systemu zbiórki selektywnej. Należy zatem podkreślić, że stawki w systemie ROP, nie są tożsame z jednostkowymi kosztami netto zbiórki i zagospodarowania odpadów opakowaniowych w analizowanych systemach. Równocześnie te dwie wartości są ze sobą powiązane. Im wyższe będą koszty zagospodarowania odpadów opakowaniowych, tym wyższe okażą się stawki określone dla wprowadzających.

Dlatego dyskusja jak i sama publikacja przez Ministerstwo stawek ROP, zanim oszacowane zostaną koszty, jest nieporozumieniem. Jest kluczowym, aby w pierwszej kolejności oszacować koszty systemu zanim rozpocznie się dyskusję nad stawkami. Z tego powodu m.in. Konfederacja Lewiatan podjęła się na początku roku tego zadania i we współpracy z Deloitte Advisory sp. z o.o. s.k. stworzyła raport pt.: Szacunek kosztu netto selektywnej zbiórki, transportu i zagospodarowania selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych.

Należy dodatkowo podkreślić, że przejście od wyliczonych kosztów netto do poziomu stawek wymaga dalszego przeprowadzenia stosownych kalkulacji, uwzględniając potencjalne inne składniki kosztów. Są to przede wszystkim koszty zarządzania systemem i koszty dostarczania informacji do uczestników systemu (w tym w szczególności edukacja). Warto tym samym kontynuować debatę w zakresie aspektów systemu ROP, angażując wszystkich uczestników przyszłego systemu, aby aspekty takie jak koszty i stawki, a przede wszystkim mechanizmy przepływu środków mogły być szacowane w oparciu o rzetelną wiedzę i dane znajdujące się w posiadaniu poszczególnych podmiotów.

Tylko taka debata może umożliwić realny postęp w tworzeniu efektywnego systemu, który zrealizuje cele dla których koncepcja ROP została stworzona, tj. przyczyni się do zmniejszenia ilości odpadów opakowaniowych i zmaksymalizuje przywracanie materiałów opakowaniowych do gospodarki przy zachowaniu optymalnych kosztów dla społeczeństwa.

Konfederacja Lewiatan