Bochniarz, Boni, Verken w dyskusji z noblistą Muhammadem Yunusem o ekonomii społecznej

2015-03-26

Dlaczego nierówności na świecie rosną tak szybko? Czy crowdfunding to sygnał zmiany trendów w rozwoju biznesu? Jak ekonomia społeczna może pomóc uzdrowić gospodarkę? Na te pytania odpowiadali uczestnicy panelu pt. "Can social economy help Europe fly again?", który 25 marca odbył się w ramach konferencji poświęconej ekonomii społecznej z udziałem gościa specjalnego - laureata Nagrody Nobla, twórcy idei mikrokredytów - Muhammada Yunusa. Debatę z noblistą moderowała Henryka Bochniarz, prezydent Lewiatana. Uczestnikami panelu byli także europoseł Michał Boni oraz Iris van der Verken z Global Compact Network Belgium.

Noblista M. Yunus zwrócił uwagę, że obecny system stwarza wielkie nierówności na poziomie generowanego dochodu, które z czasem się utrwalają. Dla dobra wszystkich trzeba znaleźć sposób, jak je usunąć. Jednym z możliwych działań jest zachęcenie bogatych ludzi do inwestowania w ekonomię społeczną. Dzięki temu pieniądze, których i tak nie są w stanie wydawać, zaczną „pracować" w gospodarce jeszcze za ich życia, a nie zasilają jednorazowo konto wybranej organizacji charytatywnej po ich śmierci. Zwrócił także uwagę, że wielkim problemem w chwili obecnej jest bezrobocie ludzi młodych. To negatywne zjawisko tym bardziej wskazuje na potrzebę stworzenia społeczeństwa włączającego. Prof. Yunus zauważył, że UE stanowi doskonałą platformę do realizacji tego celu.

Henryka Bochniarz podkreśliła w tym kontekście, że działania młodych ludzi w Grecji i w Hiszpanii dowodzą, że wielu z nich oczekuje od państwa głównie zabezpieczenia i zasiłków, a nie przestrzeni do rozwijania własnych firm czy szeroko pojętej przedsiębiorczości. Trzeba zatem pracować nad zmianą mentalności i zachętami do aktywności, do brania spraw w swoje ręce. Dodała, że zarówno na poziomie poszczególnych krajów członkowskich, jak i Brukseli utrzymuje się ogromna pokusa regulowania wszystkiego. Według niej fundamentalne pytanie dotyczy tego, czy możliwa jest pokojowa rewolucja, która mogłaby zmienić aktualną sytuację.

Przedstawicielka Global Compact powiedziała, że inwestycje w edukacje są kluczowe dla zmiany sposobu myślenia młodych ludzi i wychowania ich do roli silnych, świadomych i charyzmatycznych liderów. Podkreśliła, że najwyższy czas na „wymyślenie" na nowo systemu edukacji. Jednocześnie biznes powinien patrzeć na swe działania i na rozwijaną działalność z szerszej perspektywy i w szerszym horyzoncie czasu.

Eurodeputowany Michał Boni stwierdził, że rewolucja cyfrowa jest istotnym przyczynkiem dla zmian i zmusza do dyskusji nad nowymi zasadami rozwoju gospodarek. Dobrym przykładem tego trendu jest crowdfunding jako nowy sposób finansowania biznesu. Eurodeputowany podkreślił także, że potrzebujemy w Europie nowego przywództwa - takiego, które doprowadzi do formowania się nowych partnerstw, pojawienia się nowych rozwiązań oraz dyskusji na temat roli biznesu w świecie. Biznes może służyć do zarabiania pieniędzy dla prywatnych celów, ale też może być sposobem na zarabianie pieniędzy dla innych celów niż indywidualne bogactwo.

Michał Boni stwierdził, że rozumie, jak działają zasady rynkowe, ale nie akceptuje sytuacji, gdy są one stosowane w życiu społecznym. Obecny kryzys jasno udowodnił, jak bardzo niebezpieczne jest to zjawisko. Według niego każda nowa inicjatywa ustawodawcza powinna być poprzedzona głęboką refleksją, obserwacją procesów gospodarczych i konsultacjami z interesariuszami. Tylko tak można zapobiec nadmiernej regulacji na poziomie UE. Zaznaczył, że w tej chwili kluczowa jest dyskusja o tym, jak wyobrażamy sobie europejski model społeczny. Termin ten funkcjonuje w przestrzeni publicznej, lecz od wielu lat nie było refleksji nad tym co on właściwie oznacza.

Podsumowując panel prof. Yunus powiedział, że swoje zadanie postrzega jako „rozmontowanie" istniejącego systemu przez zadawanie prostych pytań. Tylko takie podejście zmusza do refleksji i krytycznej oceny zjawisk. Obecna kultura nie jest kulturą właściwą, musi być zmieniona. Nie jest to nic złego: kultura to twór żyjący, jej naturalną cechą jest przemiana w czasie. Nie powinniśmy zapominać, że rynek jest tylko narzędziem, ale to ludzie decydują do czego to narzędzie ma im posłużyć. Prof. Yunus porównał dobre regulacje, czyli takie, które wspomagają rozwój, do zachowania matki, która karci i karze, ale też nagradza, a rozwój i dobro dziecka jest jej nadrzędnym celem. Powiedział, że obecnie w świecie potrzebujemy takiego „matczynego prawa". Dla noblisty kluczowy w edukacji jest jej cel, czyli nauka stawiania pytań i szerszej refleksji. W szkole prowadzonej przez jego fundację najważniejszym pytaniami są: Po co tu jestem? Jaki ma być świat? Czego chcę się nauczyć, żebym mógł/mogła zmienić świat wedle mego wyobrażenia?

Henryka Bochniarz dodała, że najwyższy czas zadać sobie fundamentalne pytania o to, co robimy, w jakim celu, co chcemy osiągnąć w kontekście Unii Europejskiej i jej jedności. Podziękowała prof. Yunusowi za zachęcenie wszystkich obecnych do zadania sobie takich pytań.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez eurodeputowanego Michała Boniego wspólnie z Konfederacją Lewiatan, United Nations Global Compact, Centrum Stosunków Międzynarodowych i magazynem THINKTANK.

Dziękujemy EESC Employers' Group za udostępnienie fotografii zamieszczonych w powyższej relacji.