UE: Nowe obowiązki platform internetowych

2020-09-18

Unia Europejska nakłada nowe obowiązki na platformy internetowe i wyszukiwarki w tym wprowadza postępowania mediacyjne jako metodę rozwiązywania sporów w ramach P2B. Rozporządzenie obowiązuje od 12 lipca 2020 roku.

Parlament Europejski i Rada UE wydały Rozporządzenie 2019/1150 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego (tzw. „Rozporządzenie P2B” - Platform to Business). Jedną z przyczyn uchwalenia Rozporządzenia P2B był fakt wykorzystywania przez duże platformy ich silniejszej pozycji m.in. przy ustalaniu warunków korzystania z usług, ocenianych przez użytkowników tych platform jako nie zawsze sprawiedliwych. W Polsce Rozporządzenie obowiązuje od 12 lipca br. Dr Aleksandra Musielak ekspert Konfederacji Lewiatan, która z ramienia Konfederacji Lewiatan uczestniczyła w opiniowaniu tego aktu, m.in. współorganizując w Parlamencie Europejskim w listopadzie 2018 r. Konferencję pn. „P2B or not 2B?” wskazała, że Komisja Europejska uchwaliła Rozporządzenie P2B w kształcie bez nakładania sankcji na platformy za nieprzestrzeganie nowych przepisów oraz także bez przepisów określających odpowiedzialność platform za nieuczciwe praktyki handlowe. To m.in.  były właśnie te kwestie, o których wyeliminowanie z projektu Rozporządzenia P2B wnosiła Konfederacja Lewiatan w imieniu swoich członków.

Kogo obowiązuje Rozporządzenie P2B?

Rozporządzenie P2B stosuje się do dostawców usług pośrednictwa internetowego i wyszukiwarek internetowych, które są dostarczane użytkownikom biznesowym i użytkownikom korzystającym ze strony internetowej w celach biznesowych, mającym siedzibę lub miejsce pobytu w Unii, którzy poprzez te usługi pośrednictwa internetowego lub wyszukiwarki internetowe oferują towary lub usługi konsumentom znajdującym się w Unii, niezależnie od siedziby lub miejsca pobytu dostawców tych usług oraz niezależnie od innych mających zastosowanie przepisów (art. 1 ust. 2).

Do adresatów tego dokumentu należą więc m.in. internetowe platformy handlu elektronicznego i internetowe serwisy społecznościowe, takie jak np. Booking.com eBay, a także media społecznościowe dla przedsiębiorstw i influencerów, np. Business Facebook, Instagram. Z kolei Rozporządzenie nie powinno być stosowane m.in. do internetowych usług płatniczych czy usług powiązanych z oprogramowaniem blokującym reklamy (motyw 11).

Co ciekawe, przepisy Rozporządzenia P2B nie obejmują np. popularnego Ubera, ponieważ zgodnie z orzecznictwem TSUE jest on usługą transportową, a nie usługą społeczeństwa informacyjnego (to jeden z warunków koniecznych do uznania za usługę pośrednictwa internetowego).

Z punktu widzenia platform P2B do najważniejszych kwestii, które podlegają regulacji zgodnie z Rozporządzeniem należą:

1. Warunki korzystania z usług, które muszą być sformułowane przystępnym językiem i muszą być łatwo dostępne.
2. Plasowanie tj. pozycjonowanie. Rozporządzenie P2B określa zasady dotyczące obowiązku wskazania parametrów i powodów ich zastosowania w związku z plasowaniem.
3. Wewnętrzny system rozpatrywania skarg i wprowadzenie mediacji do regulaminów obowiązuje duże platformy tj. zatrudniające więcej  niż 50 pracowników i których roczny obrót lub całkowity bilans roczny przekracza 10 milionów euro (art. 11 ust. 5 Rozporządzenia ).
4. Mediacje - przepisy Rozporządzenia P2B wprowadzają obowiązek stosowania mediacji jako pozasądowej metody rozwiązywania sporów powstałych między dostawcą usług a użytkownikiem biznesowym. Dostawcy są zobowiązani do wskazania w swoich warunkach korzystania z usług co najmniej dwóch mediatorów, którzy spełniają następujące wymogi:
   

• muszą być bezstronni i niezależni
• ich usługi mediacji muszą być przystępne cenowo dla użytkowników biznesowych danych usług pośrednictwa internetowego;
• muszą być w stanie świadczyć swoje usługi w języku polskim (choć również język angielski byłby dodatkowym atutem);
• muszą być łatwo dostępni, fizycznie w miejscu siedziby lub pobytu użytkownika biznesowego lub zdalnie za pośrednictwem technologii komunikacyjnych;
• muszą być w stanie świadczyć usługi mediacji bez zbędnej zwłoki;
• muszą posiadać wystarczającą wiedzę na temat ogólnych stosunków handlowych między przedsiębiorstwami, umożliwiającą im skuteczne przyczynienie się do próby rozwiązania sporu
  

Dostawcy usług ponoszą rozsądną część kosztów mediacji, określoną na podstawie propozycji mediatora z uwzględnieniem istotnych elementów danej sprawy (art. 12 ust. 4). Wprowadzono analogiczne jak w przypadku systemu rozpatrywania skarg wyłączenie podmiotowe małych przedsiębiorstw.

Rozporządzenie określa również warunki ograniczenia, zawieszenia i zakończenia usług przez dostawcę usług pośrednictwa internetowego.

Uchwalenie Rozporządzenia P2B jest odpowiedzią unijnych instytucji, wspierających przedsiębiorców z państw członkowskich zgodnie z zasadą pomocniczości na nie zawsze jasne praktyki, które są stosowane przez niektórych dostawców usług pośrednictwa internetowego.  Również obowiązek kontroli wprowadzony przez Komisję Europejską, który przewiduje dokonanie pierwszej oceny implementacji w poszczególnych państwach członkowskich nowego aktu w terminie do 13 stycznia 2022 r., a następnie co trzy lata. Kontrola taka z pewnością przyczyni się do rozwijania ustanowionych w nim norm i umożliwi ich dostosowywanie w miarę potrzeb.

Obecnie w Ministerstwie Cyfryzacji trwają prace nad ustawą wdrożeniową. Nad czym pracuje Ministerstwo Cyfryzacji i czy wpłynie to istotnie na kształt Rozporządzenia - będziemy Państwa informować.

Autorzy:

r.pr. Małgorzata Miszkin-Wojciechowska
Dyrektorka Centrum Mediacji Lewiatan. Mediatorka, prowadzi mediacje sądowe i pozasądowe w sprawach gospodarczych, cywilnych, korporacyjnych, finansowych i innych. Od kwietnia 2020 r. jest ekspertem w sprawie mediacji Komisji Europejskiej CEPEJ.

Kordian Kądeja
Student V roku prawa na Uniwersytecie Warszawskim, praktykant w Centrum Mediacji Lewiatan.