Lewiatan o nowym prawie działalności gospodarczej

2014-10-13

Ministerstwo Gospodarki przygotowało założenia nowego prawa działalności gospodarczej, które będzie dotyczyć przede wszystkim relacji przedsiębiorców z organami władzy publicznej. Konfederacja Lewiatan pozytywnie ocenia wiele propozycji, ale szczegółowa ich ocena będzie możliwa po zapoznaniu się konkretnymi rozwiązaniami.

Komentarz Bartosza Wyżykowskiego, radcy prawnego, eksperta Konfederacji Lewiatan

W nowym prawie działalności gospodarczej ma być wyraźnie sformułowany katalog zasad dotyczących praw przedsiębiorców. Pojawił się pomysł wprowadzenia instytucji projektu decyzji administracyjnej w postępowaniach dotyczących wykonywania działalności gospodarczej. Poza tym, zakłada się zastosowanie reguł ogólnych, określających zasady wymierzania sankcji administracyjnych za tzw. delikty administracyjne. Generalnie, propozycje Ministerstwa Gospodarki należy ocenić pozytywnie, z tym zastrzeżeniem, że szczegółowa ocena będzie możliwa po zapoznaniu się z konkretnymi, technicznymi propozycjami rozwiązań.

Dobrym pomysłem jest zamiar sformułowania katalogu zasad dotyczących praw przedsiębiorców na podstawie norm wywiedzionych z przepisów Konstytucji RP i z fundamentalnych zasad prawa Unii Europejskiej. Normy i zasady, wyrażone explicite w ustawie, stanowiłyby istotne wskazówki interpretacyjne dla sądów i organów administracji we wszystkich dziedzinach prawa gospodarczego. W praktyce więc, wszystkie przepisy prawa gospodarczego byłyby interpretowane przez pryzmat tych fundamentalnych zasad. Ponadto, bardzo pozytywnie należy ocenić zamiar bezpośredniego zaadresowania tych zasad do organów władzy publicznej, co wiązałoby się z koniecznością ich uwzględniania we wszystkich sprawach odnoszących się do przedsiębiorców.

Interesujący jest pomysł wprowadzenia instytucji projektu decyzji administracyjnej. W tym zakresie dużo zależeć będzie od szczegółowych rozwiązań. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo wydłużenia postępowań administracyjnych. Natomiast, gdyby instytucja ta oparta była na zasadzie fakultatywności, w takim sensie, że projekty decyzji przygotowywane byłyby na wniosek strony, a więc tylko w tych sprawach w których przedsiębiorcy uznają to za korzystne, to pomysł wydaje się godny poparcia.

Nie sposób też nie docenić inicjatywy uniwersalnego uregulowania kwestii deliktów i sankcji administracyjnych. Na problem coraz powszechniejszego stosowania przez organy administracji publicznej administracyjnych kar pieniężnych w swoich wystąpieniach uwagę zwracał Rzecznik Praw Obywatelskich. Słusznie zauważył, że w polskim prawie administracyjnym nie ma regulacji ogólnej, normującej takie zagadnienia, jak: pojęcie sankcji administracyjnej, zasady odpowiedzialności za delikt administracyjny, czy też terminy przedawnienia tego rodzaju deliktów. Stąd też, wprowadzenie horyzontalnych przepisów w tym zakresie, określających w szczególności zasady odpowiedzialności i wymiaru kary, z punktu widzenia przedsiębiorców - ale nie tylko - jest wysoce pożądane. Warto też zadbać, aby wysokość kary administracyjnej uzależniona była od dochodów firmy, a nie jej przychodów, a także, żeby nie prowadziła do upadłości firmy. Zbyt wysokie kary administracyjne w skrajnym wypadku mogą prowadzić do restrukturyzacji lub niewypłacalności firmy. Dzieje się tak ze szkodą dla wierzycieli takiej firmy, jej kontrahentów a także pracowników.

Pewne wątpliwości budzi natomiast pomysł, aby tworzyć zupełnie nową ustawę regulującą te kwestie. Po pierwsze, stałość i przewidywalność prawa stanowi dużą wartość. Częste zmiany powodują utratę znaczenia dorobku orzeczniczego i doktryny. Po drugie, jeżeli zmiany miałyby wejść w życie w niedalekiej przyszłości, to raczej warto znowelizować obecną ustawę.

Konfederacja Lewiatan