Kto może być reprezentatywną organizacją pracodawców?

2014-12-19

Konfederacja Lewiatan ze zdziwieniem i zaniepokojeniem odnotowuje budzącą wątpliwości prawne praktykę, zarówno wydziałów rejestrowych sądów rejonowych, jak i sądu okręgowego w Warszawie orzekającego o reprezentatywności organizacji pracodawców.

Praktyka ta polega, w odniesieniu do działalności sądów rejestrowych, na dokonywaniu rejestracji statutów organizacji społecznych w brzmieniu budzącym wątpliwości prawne. Statuty te stanowią bowiem, iż, przykładowo, podmiot, którego prawną formą działalności jest izba gospodarcza (podmiot działający na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych) zgodnie z zapisami statutowymi, poza działalnością na podstawie tej ustawy działa jednocześnie na podstawie ustawy o organizacjach pracodawców. W dalszych zapisach statutowych zaś znajduje się odbicie uprawnień/zadań przypisanych przez ustawodawcę organizacjom pracodawców (a więc podmiotom działającym na podstawie ustawy z 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców), a nie izbom gospodarczym.

Praktyka taka ma dalej idące konsekwencje w postaci ułatwienia takim podmiotom, po akceptacji KRS dla odpowiednich zapisów statutowych, uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej. Przymiot taki, zgodnie z ustawą z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (dalej: ustawa o TK) uzyskać mogą organizacje związkowe oraz organizacje pracodawców. Pierwsze są podmiotami działającymi na podstawie ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, drugie, na podstawie ustawy z tego samego dnia, o organizacjach pracodawców. Organizacje pracodawców mogą działać zaś w postaci związków pracodawców, ich federacji i konfederacji. Odpowiednia forma prawna organizacji pracodawców, jak i każdego innego podmiotu prawa, ujawniona jest w Krajowym Rejestrze Sądowym. O przyznaniu statusu organizacji reprezentatywnej na wniosek zainteresowanego podmiotu rozstrzyga w drodze postanowienia tylko jeden sąd w Polsce - sąd okręgowy w Warszawie.

Sąd orzekając o reprezentatywności stosuje kryteria zawarte w ustawie o TK, które dla organizacji pracodawców brzmią:

„Art. 7
...
3. Za reprezentatywne uznaje się organizacje pracodawców, które spełniają łącznie następujące kryteria:
1) zrzeszają pracodawców zatrudniających, z zastrzeżeniem ust. 4, więcej niż 300 000 pracowników,
2) mają zasięg ogólnokrajowy,
3) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności określony jest w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej"

Tymczasem analiza form prawnych podmiotów uznanych przez sąd za reprezentatywne wskazuje, że taki przymiot potwierdzono np. stowarzyszeniu, a więc podmiotowi, który w żaden sposób nie może być uznany za organizację pracodawców, nie jest bowiem ani związkiem pracodawców, ani konfederacją czy federacją takich związków. Co ciekawe, sąd w postanowieniu o reprezentatywności dotyczącym omawianego stowarzyszenia stwierdził, że niniejszym „stwierdza reprezentatywność związku pracodawców" .

Reprezentatywność to przymiot członków Komisji Trójstronnej, partnerów dialogu społecznego, podmiotów opiniujących projekty aktów prawnych, w tym projekt budżetu państwa.

Konfederacja Lewiatan