poprawy skuteczności wykonywania orzeczeń w Unii Europejskiej

2007-07-12

Wprowadzenie wspólnotowego instrumentu prawnego jakim jest europejski nakaz zajęcia rachunków bankowych ma na celu usprawnienie i skuteczną egzekucję roszczeń pieniężnych będzie niewątpliwym przełomem w kształtowaniu europejskiego obszaru sądowego.

Wprowadzenie

Niewątpliwą wadą obecnych przepisów w zakresie prawa egzekucyjnego jest sytuacja, gdy wykonanie nakazu sądowego po stwierdzeniu jego wykonalności w innym państwie członkowskim pozostaje wyłączną domeną prawa krajowego. Idąc dalej, zgodnie z obowiązującymi wspólnotowymi aktami prawnymi nie ma możliwości uzyskania orzeczenia o zajęciu rachunku bankowego, a które to zajęcie byłoby wykonalne na terenie całej Unii Europejskiej. Dlatego też ustanowienie europejskiego nakazu zajęcia rachunków bankowych, które pozwoliłoby wierzycielowi zabezpieczyć kwotę należności lub wartość roszczenia poprzez uniemożliwienie wycofania lub przeniesienia środków zdeponowanych na jednym lub kilku rachunkach bankowych na terytorium Unii Europejskiej wydaje się bardzo trafnym i potrzebnym rozwiązaniem.

Możliwe rozwiązanie: Europejski system zajmowania rachunków bankowych

System ten należałoby utworzyć w wyniku wypracowania niezależnej procedury europejskiej, która stanowiłaby uzupełnienie środków istniejących w ramach prawa krajowego.
Warto tutaj podkreślić, iż nakaz miałby wyłącznie efekt zabezpieczający, czyli powodowałby zablokowanie środków dłużnika na rachunku bankowym bez przenoszenia ich na rachunek wierzyciela. Wniesienie o wydanie nakazu byłoby możliwe równocześnie z wniesieniem pozwu.
Wydanie nakazu zajęcia rachunku bankowego przez sąd nastąpić powinno po złożeniu przez wierzyciela formularza dostępnego we wszystkich językach Wspólnoty. Procedura ta powinna być jednak poprzedzona wykazaniem przez wierzyciela zasadności jego roszczeń, za które mógłby posłużyć nakaz egzekucji będący dowodem posiadania prawa do roszczenia oraz dowód „periculum in mora”.
Sąd bezsprzecznie powinien odstąpić od przesłuchiwania lub powiadamiania dłużnika o sprawie przed dokonaniem zajęcia jego rachunków bankowych, gdyż mogłoby to przynieść skutek odwrotny od zamierzonego.
Minimalny poziom informacji o rachunku wymagany do wydania nakazu jego zajęcia nie powinien wprowadzać wymogu określenia dokładnego(-ych) numeru(-ów) rachunku(-ów). Ustalenie bowiem takiego numeru (-ów) może stanowić przeszkodę nie do pokonania, a co za tym idzie, niepotrzebnie wydłużyć postępowanie.

Kwoty i ograniczenia dotyczące nakazu zajęcia rachunków bankowych w systemie europejskim

Kwota podlegająca zajęciu powinna opierać się na sumie roszczenia zgłaszanego przez wierzyciela. Jednocześnie w opisywanym instrumencie wspólnotowym należy ustanowić dodatkowo kryteria określania zwolnień z egzekucji by umożliwić dłużnikowi zaspokojenie podstawowych potrzeb swoich i swojej rodziny.
Z chwilą wykonania nakazu zajęcia rachunku dłużnik powinien zostać poinformowany przez sąd o zablokowaniu wystarczających środków do zajęcia rachunku w wysokości rzekomo należnej kwoty. Dłużnik musi mieć jednocześnie prawo do złożenia sprzeciwu wobec nakazu a instytucją właściwą do rozpatrzenia takiego sprzeciwu powinien być sąd który wydał nakaz.


Skutki nakazu zajęcia rachunku bankowego

Nakaz wydany przez sąd powinien zostać wykonany przez bank w sposób ściśle określony przez sąd, przy czym bank musi zadbać o takie kwestie jak tajemnica bankowa oraz bezpieczeństwo operacji które były już w toku. We wszystkich przypadkach bank powinien ponosić odpowiedzialność za stan konta w dniu otrzymania nakazu zajęcia.
Kolejność spłaty wierzycieli powinny regulować przepisy krajowe.

Wnioski

Wprowadzenie wspólnotowego instrumentu prawnego jakim jest europejski nakaz zajęcia rachunków bankowych ma na celu usprawnienie i skuteczną egzekucję roszczeń pieniężnych będzie niewątpliwym przełomem w kształtowaniu europejskiego obszaru sądowego.