Plan inwestycyjny dla Europy. Relacja ze spotkania biznesu i Komisji Europejskiej

2015-01-15

Jak zmaksymalizować wykorzystanie dodatkowych środków, dźwignię finansową oraz oddziaływanie Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych (EFSI)? Jakie wsparcie umożliwiłoby opracowanie projektów atrakcyjnych dla prywatnych inwestorów? Jakie są podstawowe potrzeby w zakresie wsparcia technicznego? O tych kwestiach dr Anna Kwiatkiewicz, dyrektor Biura Lewiatana w Brukseli, rozmawiała 13 stycznia br. na spotkaniu zorganizowanym dla biznesu przez Dyrekcję Generalną Sprawy Gospodarcze i Finansowe, w którym uczestniczyli przedstawiciele firm (np. GDF Suez, AREVA, Belfius czy BNP Paribas), organizacje sektorowe (np. Europejska Federacja Bankowa, Europejskie Stowarzyszenie Joint Venture czy UEAPME - organizacja parasolowa reprezentująca małe i średnie przedsiębiorstwa oraz rzemiosło) a także Europejski Bank Inwestycyjny (EBI).

Uczestnicy zgodzili się, że płynność finansowa nie jest problemem, natomiast wyzwanie stanowią skuteczne zachęty do inwestowania środków firm prywatnych. Podstawowe warunki to:

• zapewnienie większej przejrzystości w tworzeniu puli projektów (a European Investment Project Pipeline);
  1) zapewnienie środowiska przyjaznego dla inwestycji, w tym:
  zmobilizowanie funduszy inwestycyjnych poprzez stworzenie mechanizmu, który pozwoli na finansowanie bardziej ryzykowanych projektów niż do tej pory finansowane przez EBI;
  2) stworzenie Europejskiej Komórki Doradczej ds. Inwestycji (a European Investment Advisory Hub, EIAH) dla  projektodawców;

• zapewnienie dostępności funduszy w ramach EFSI - ma być operacyjne od czerwca 2015 roku - co pozwoli na:
  1) finansowanie bardziej ryzykownych projektów;
  2) zapewnienie osobnych funduszy dla MŚP (rozwiązanie stale dyskutowane).

EBI i Europejski Fundusz Inwestycyjny (EIF) będą razem wydatkowały EFSI, a kryteria dostępności funduszy będą szersze, dzięki czemu możliwe stanie się pozyskanie większej grupy klientów, także tych, którzy wcześniej nie mogli korzystać z tych środków.

Zaprezentowane stanowiska

Europejskie Stowarzyszenie Venture Capital

• trzeba zwiększyć tolerancję na ryzyko projektowe oraz spowodować, że inwestorzy europejscy będą znowu zainteresowani inwestycjami w Europie, jednocześnie należy przyciągnąć inwestorów spoza Europy;
• konieczne jest zapewnienie środków finansowych dla firm zarządzających funduszami inwestycyjnymi, by zwiększyć rozmiar pojedynczych inwestycji - obecnie są one fragmentaryczne i relatywnie niewielkie;
• należy odejść od zapewniania równego udziału geograficznego przy wyborze projektów - inwestorzy muszą móc inwestować tam, gdzie mogą uzyskać największą stopę zwrotu;
• propozycja stworzenia „finansowania in kind", czyli gwarancji stabilnego środowiska dla inwestycji;  
• szczególne podejście dla MŚP: więcej tych samych działań nie przyniesie oczekiwanego skutku; konieczne jest inwestowanie w innowacyjne, rozwijające się MŚP.

Sektor ubezpieczeniowy

• inwestorzy potrzebują zapewnienia płynności finansowej, przewidywalnego poziomu ryzyka oraz możliwości dywersyfikacji portfolio projektów;
• konieczna jest minimalizacja ryzyka politycznego, czyli np. zmian w prawie po przyjęciu projektu do realizacji; 
• wyzwanie może także stanowić ocena projektów pod względem ich „finansowalności"' i „niefinansowalności" - kryteria zmieniają się bardzo szybko; 
• niektóre uwagi szczegółowe: transakcje zabezpieczające gotówkę nie są gwarantowane, powinna istnieć możliwość pożyczania pieniędzy w różnych walutach, wymagania w zakresie sprawozdawczości są zbyt wyśrubowane.
  

Sektor bankowy 

• zwiększenie ratingu projektów zgłoszonych w ramach planu w celu przyciągnięcia środków prywatnych;
• konieczne zwiększenie widoczności i stabilności otoczenia regulacyjnego dla inwestorów;
• zapewnienie niezmiennych zasad podczas trwania inwestycji;
• określenie rozwiązania w zakresie dzielenia ryzyka.
  

Stowarzyszenie Europejskich Izb Handlowych i Przemysłowych

• główna przeszkoda w inwestowaniu to nieprzyjazne otoczenie dla inwestorów;
• kluczowe jest zdefiniowanie obszarów/sektorów, które będą uprzywilejowane w ramach planu inwestycyjnego, ew. określenie jego priorytetów.
  

Federacja budowlana

• rekomenduje inicjowanie projektów przez rządy poszczególnych państw, a nie jako działania antykryzysowe w momencie kryzysu.

• Przedstawiciele private equity

• w przypadku inwestycji brownfield konieczne jest pozyskanie tytułu własności do części przedmiotu inwestycji, np. budowanego portu czy drogi - obecnie jest mało takich możliwości;
• z tego punktu widzenie stworzenie stabilnego środowiska pod względem regulacji prawnych, podatkowych czy prawa własności staje się kluczowe;
• brak stabilności powoduje, że inwestycje w 10-12-letni projekt są obarczone wielkim ryzykiem bądź wręcz niemożliwe;  
• potrzebne gwarancje stabilności dla inwestycji typu brownfield na poziomie poszczególnych krajów członkowskich.
  

MŚP i rzemiosło

• dla MŚP i rzemiosła opracowanie projektu jest już wyzwaniem, jak można ocenić szanse zakwalifikowania projektu do realizacji?

BUSINESSEUROPE

• zaskakująca jest różnica między możliwościami skorzystania z EFSI pomiędzy dużymi firmami a MŚP;
• zagrożenie „stygmatyzacją" projektu w przypadku niezakwalifikowania go do realizacji przez EFSI jako „zbyt ryzykownego";
• ryzyko „wypierania" inwestycji: niejasne kiedy fundusze faktycznie spowodują dodatkowe inwestycje, a kiedy będą współfinansowały inwestycje, które zostałyby zrealizowane niezależnie od tych środków.
  

Europejski Okrągły Stół Przemysłowców (European Round Table of Industrialists)

• skupienie się na strategicznych projektach dla Europy;
• obszary priorytetowe powinny pokrywać się z obszarami zaproponowanymi w projekcie rozporządzenia regulującego EFSI przedstawionego w PE 13 stycznia (energia, transport, infrastruktura, digitalizacja).
  

Przedstawiciele KE wyjaśnili, że:

• zakwalifikowanie projektu do puli projektów do realizacji nie jest tożsame z decyzją o jego realizacji; pula projektów to jedna kategoria, a inwestycje współfinansowane przez EFSI - druga;
• EBI będzie akceptował projekty o zwiększonym poziomie ryzyka, aby uniknąć zjawiska „wypierania" prywatnych środków finansowych przez fundusze publiczne w przypadku mniej ryzykownych projektów;
• Komitet Sterujący składający się z niezależnych specjalistów z doświadczeniem z sektora prywatnego lub finansowego będzie dbał o to, żeby wybrane projekty były zgodne z celami EFSI i żeby zminimalizować ew. wpływ czynników politycznych na wybór/realizację projektów;
• w przypadku inwestycji brownfield nie ma tej chwili gwarancji tytułu do prawa własności, możliwe natomiast jest zaproponowanie instrumentów zmniejszających ryzyko inwestycji; można też rozważyć możliwość wsparcia dla inwestorów w początkowej fazie ("start up");
• dla KE sprawą dyskusyjną jest relacja „pożyczka a udział w inwestycji" - różne sektory zgłaszają różne potrzeby, np. udział właścicielski w inwestycji nie jest warunkiem istotnym dla MŚP;
• dla sektora MŚP i rzemiosła najprawdopodobniej będzie przewidziane inne finansowanie niż to z EFSI, które - w pierwszej kolejności - ma finansować duże, paneuropejskie projekty z zakresu infrastruktury;
• w grudniu 2014 rozpoczęła się seria wizyt komisarza Katainena w krajach członkowskich - pierwszy odwiedzony kraj to Rumunia - a ma się skończyć w październiku 2015 w Polsce (tzw. EU Investment Offensive, Investement Roadshow) ma na celu zebranie informacji na temat priorytetów inwestycyjnych poszczególnych krajów.

Z perspektywy EBI ważne jest myślenie w kategoriach średnioterminowych, a nie koncentracja na natychmiastowych inwestycjach. Z kolei KE jest zainteresowana jak najszybszym uruchomieniem dużych projektów. Obecnie przewidywany horyzont czasowy projektów to 3 lata, ale nie oznacza to, że wraz z upływem tego czasu finansowanie skończy się „z dnia na dzień".

Komentarz Konfederacji Lewiatan

Cieszymy się, że takie spotkanie miało miejsce, choć okazuje się, że na tym etapie jest więcej pytań dotyczących EFSI i puli projektów niż konkretnych propozycji „nie do odrzucenia" dla inwestorów. Dobrze, że KE rozmawia z przedstawicielami biznesu już na tym etapie. To, że w pierwszej kolejności mają być finansowane duże projekty infrastrukturalne, uważamy za słuszne. Zgadzamy się także, że duzi inwestorzy oraz ci z sektora MŚP powinni być traktowani oddzielnie. Biznes bardzo poważnie podchodzi do planu inwestycyjnego Komisji - w spotkaniu wzięli udział prezesi, CEO firm oraz dyrektorzy generalni organizacji sektorowych i przedstawili konkretne propozycje. Komisja prosi o wszelkie opinie na temat planu inwestycyjnego, puli projektów czy też potrzeb inwestorów.

W najbliższej przyszłości do rozmowy zostaną zaproszeni inwestorzy finansowi, aby rozmawiać o strukturze projektów, w które byliby skłonni inwestować. Zachęcamy nasze firmy członkowskie do przesyłania swoich uwag do biura Konfederacji w Brukseli na adres Anny Kwiatkiewicz (akwiatkiewicz@konfederacjalewiatan.info) lub bezpośrednio do Komisji Europejskiej na ręce asystenta zastępcy Dyrektora Generalnego DG Sprawy Gospodarcze i Finansowe - Alessandro Carano (Alessandro.Carano@ec.europa.eu). Możliwa jest także organizacja spotkania w Komisji.