Niekonstytucyjna klauzula obejścia prawa

2014-10-17

Zmiany w Ordynacji podatkowej wprowadzają bardzo groźną dla podatników klauzulę obejścia prawa, która może mieć negatywny wpływ na finanse przedsiębiorstw i gospodarkę. W piśmie do ministra finansów Konfederacja Lewiatan zwraca uwagę na niekonstytucyjność proponowanych przepisów.

W uzasadnieniu do projektu ustawy napisano, że brzmienie klauzuli opiera się m.in. na wytycznych zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2004 r., w którym stwierdził on niezgodność proponowanej wówczas klauzuli z Konstytucją RP.

Tymczasem treść przepisów nadal przeczy zaleceniom wskazanym przez projektodawcę. Wątpliwości podkreśla również Rządowe Centrum Legislacji, które wskazuje, że „przedłożony projekt ustawy, w zakresie regulacji klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania, nie ustanawia gwarancji pozwalających na stwierdzenie, iż tezy wyroku Trybunału Konstytucyjnego zostały w pełni właściwie zrealizowane".

Z uwagi na fakt, że proponowana pierwotnie treść klauzuli (w tym kształt wspomnianych definicji), nie uległa zasadniczym zmianom w kolejnych wersjach projektu ustawy oraz fakt, że Rządowe Centrum Legislacji w swoim kolejnym piśmie z uwagami ‒ z 19 września 2014 r. podtrzymało wątpliwości dotyczące klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania, wydaje się, że w dalszym ciągu, uwagi w tym zakresie nie zostały przez projektodawcę w wystarczający sposób uwzględnione.

Konfederacja Lewiatan zwraca się więc do ministra finansów, aby projektowanym przepisom nadał treść zgodną z wytycznymi Trybunału Konstytucyjnego.

Zdaniem Konfederacji Lewiatan projektowana regulacja jest niekonstytucyjna. Przy ocenie czy doszło do unikania opodatkowania należy się odwoływać „do celów i istoty przepisów". Nie ważne jest, zatem że podatnik zastosuje prawidłowo przepis (stosując np. wykładnię literalną, - jako metodę dopuszczalną i mającą pierwszeństwo przed innym metodami interpretacji), ale musi poszukiwać ponadto „celów i istoty przepisów". Tymczasem „cel i istota" przepisów nie są zawarte w ustawie podatkowej. Ustawa podatkowa zawiera, bowiem tylko przepisy. Mamy więc do czynienia z sytuacją, gdy obowiązek podatkowy (zobowiązanie podatkowe) jest konstruowane w oparciu o elementy pozaustawowe.

List do ministra finansów i opinia prawna