Jak powinna wyglądać polityka klimatyczna UE?

2014-10-09

8 października br. Konfederacja Lewiatan zaprezentowała w Stałym Przedstawicielstwie RP w Brukseli swoje stanowisko dotyczące ram polityki klimatycznej do 2030 roku „Let's polish 2030 EU climate and energy policy".

W wydarzeniu wzięło udział ok. 75 przedstawicieli Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, rządów krajów członkowskich, a także BUSINESSEUROPE, organizacji branżowych oraz firm międzynarodowych. W trakcie ożywionej debaty na temat przyszłości polityki klimatycznej w UE pojawiło się wiele pytań oraz wątpliwości jak stworzyć narzędzia, które pozwolą Europie efektywnie - pod względem finansowym - realizować ambicje klimatyczne. Wstępem do dyskusji były wystąpienia ekspertów Konfederacji Lewiatan oraz komentarz do propozycji Lewiatana przedstawicieli BUSINESSEUROPE i Stowarzyszenia Producentów Cementu.

Na spotkaniu przedstawiciele Konfederacji Lewiatan podkreślali, że Polska powinna zaakceptować ramy polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 roku, jednocześnie jasno określając warunki, przy których jest w stanie taką zgodę wyrazić. Zdaniem Konfederacji Lewiatan realizacja unijnej polityki klimatycznej po 2020 roku wymagać będzie specjalnych mechanizmów pomocowych dla sektora energetyki oraz przemysłu w Polsce. Wypracowanie racjonalnych narzędzi wsparcia tych sektorów w ramach polityki klimatycznej nie tylko uchroni konkurencyjność gospodarki, zniweluje nadmierny wzrost cen energii, ale będzie też stanowić istotny impuls i szansę dla transformacji gospodarki w kierunku niskoemisyjnym. Dobrze zarządzany proces transformacji gospodarki w gospodarkę niskoemisyjną może dostarczyć nowych źródeł wzrostu i być elementem budowania nowoczesnych przewag konkurencyjnych.

Wspólnie z Warszawskim Instytutem Studiów Ekonomicznych (WISE) zaprezentowaliśmy narzędzia, które umożliwiłyby Polsce realizację polityki klimatycznej przy jednoczesnym utrzymaniu wzrostu gospodarczego. Zwracaliśmy uwagę na następujące zagadnienia:
 
Klucz rozdziału uprawnień
Redystrybucja uprawnień w ramach EU ETS powinna być sprawiedliwa i uwzględniać specyfikę krajów członkowskich. Klucz rozdziału uprawnień powinien mieć na względzie:
-  historyczny poziom emisji i obecny poziom rozwoju gospodarczego danego kraju;
- udział paliw kopalnych w koszyku paliwowym, uwzględniający wykorzystanie rodzimych zasobów, celem zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii  i surowców energetycznych.

Wsparcie transformacji sektora energetyki
Punktem wyjścia dla wsparcia transformacji sektora energetyki w nowych ramach polityki klimatyczno- energetycznej UE na okres 2020 - 2030 powinno być wprowadzenie mechanizmów gwarantujących kompensację kosztów wdrożenia nowego celu redukcyjnego oraz ograniczenie wzrostu cen energii.

Uważamy, że przeznaczenie części puli uprawnień, którą otrzymałaby Polska na dofinansowanie nowych, mniej emisyjnych mocy wytwórczych w sektorze energetycznym byłoby skutecznym mechanizmem, który zniwelowałby wzrost cen energii dla odbiorcy, przez pokrycie nakładów inwestycyjnych. Pula ta powinna pochodzić z uprawnień przyznanych Polsce w ramach burden sharing. Część redystrybuowanych w ramach ETS środków mogłaby być przeznaczona na tworzenie krajowego funduszu inwestycji niskoemisyjnych. Alternatywnie można rozważyć przedłużenie obecnie obowiązującego mechanizmu derogacyjnego. Musiałby on jednak zostać zmodyfikowany tak, by zawczasu były jasne warunki, na których będzie udzielane wsparcie dla poszczególnych inwestycji.

Ochrona przemysłu
Redukcja emisji w przemyśle stanowi jeszcze większe wyzwanie niż w innych sektorach gospodarki. Po pierwsze, potencjał opłacalnych działań redukcyjnych został już w znacznej mierze wykorzystany. Po drugie, w warunkach globalnej konkurencji obciążenie europejskiego przemysłu kosztami emisji wobec braku porównywalnych działań poza UE stwarza ryzyko przenoszenia produkcji poza Europę, a więc ucieczki emisji (carbon leakage).

Opracowanie i wdrożenie niskoemisyjnych technologii w UE będzie niemożliwe bez mechanizmów skutecznie chroniących europejski przemysł przed carbon leakage, a jednocześnie tworzących bodźce do rozwijania innowacyjnych rozwiązań redukujących poziom emisji przemysłowych.

Obecnie funkcjonujące mechanizmy osłonowe wymagają modyfikacji, nie zapewniają bowiem stabilnych i przewidywalnych warunków funkcjonowania przemysłu. W celu usprawnienia tych mechanizmów proponujemy urealnienie benchmarków i rezygnację ze współczynnika korygującego, odejście od alokacji ex ante bezpłatnych uprawnień na rzecz alokacji ex post, wykorzystanie istniejącej nadwyżki uprawnień do stworzenia rezerwy, która umożliwiałaby wprowadzenie wymienionych działań bez naruszania celu redukcyjnego w perspektywie 2030 roku.

Więcej o naszych propozycjach można przeczytać tutaj .