Opinia do projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS
2009-10-28
PKPP Lewiatan negatywnie ocenia propozycję utworzenia, w ramach Centralnego Rejestru Ubezpieczonych, osobnego rejestru zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Proponowane w ustawie rozwiązanie budzi jednak szereg wątpliwości, zarówno merytorycznych jak i technicznych. Jego konsekwencję będzie natomiast nałożenie na pracodawców zatrudniających pracowników w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dodatkowych, kosztownych obowiązków związanych z przekazywaniem do ZUS dokumentów osobowych pracowników.
Projekt nie precyzuje przy tym kręgu podmiotowego osób, których wpis miałby dotyczyć. Nie wskazuje bowiem, czy wpis do rejestru dotyczyć ma jedynie osób urodzonych po 1948 r., czy też tych urodzonych przed 1949 r.
Projekt nie określa ponadto, czy wpisowi podlegać mają ubezpieczeni, którzy pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonują obecnie, czy także i tacy, którzy tego rodzaju pracę wykonywali wcześniej przez krótki okres czasu, a obecnie podlegają ubezpieczeniu z innego tytułu i wiadomo, że nie nabędą prawa do emerytury w obniżonym wieku.
Nasze wątpliwości budzi też wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym osobom niepozostającym w ubezpieczeniu przysługuje prawo do ustalania okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Powołanie tego przepisu nie zostało wyjaśnione w uzasadnieniu do projektu i nie znajduje żadnego merytorycznego wytłumaczenia. Przepis nie wskazuje przy tym kto miałby dostarczać do ZUS stosownych dokumentów – zainteresowany, czy pracodawca? Jeżeli pracodawca, to który – ten ostatni, czy ten, u którego zainteresowany wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wszyscy, czy znów ten ostatni)?
Za niezbędne uważamy jednocześnie wyjaśnienia, czy ZUS posiada bazę danych umożliwiającą ustalenie, którzy pracodawcy zatrudniali pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. Jeżeli nie, będzie się to wiązało z dodatkowymi kosztami, które będą musiały być przeznaczone na zbudowanie stosownej bazy. W konsekwencji stwierdzenie, że projekt nie spowoduje dodatkowych wydatków z budżetu państwa jest nieprawdziwe.
Przypominamy, że zgodnie z Załącznikiem 17 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 czerwca 2008 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów, płatnik składek zobowiązany jest podać kod pracy w szczególnych warunkach/szczególnym charakterze dla określonego pracownika. Tym samym ZUS ma możliwość identyfikacji okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, udowodnienie których warunkuje prawo nabycia emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Co więcej, przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych przewidują opłacanie dodatkowych składek za pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Każda z tych składek ma trafiać do Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP), który jest państwowym funduszem celowym powołanym w celu finansowania emerytur pomostowych. W tym celu płatnik składek zobowiązany jest dokonać zgłoszenia pracownika, za którego obowiązany jest opłacać składkę na FEP i podać m. in.:
• okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
• kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o którym mowa w art. 33 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Biorąc powyższe pod uwagę uważamy, że powołanie dodatkowego rejestru jest bezzasadne i postulujemy odrzucenie przekazanego do zaopiniowania projektu.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
26 października 2009 r.
