Flexicurity – diagnoza na dziś, działanie na jutro

2009-09-30

Obecna sytuacja gospodarcza Europy poważnie zagraża rynkom pracy. Narzędziem, które może pomóc je zmodernizować i przyczynić się do zwiększenia ich zdolności dostosowawczych oraz konkurencyjności jest flexicurity – kompleksowa strategia pozwalająca zmierzyć się z wpływem kryzysu na zatrudnienie i na życie społeczne oraz przygotować się na poprawę sytuacji gospodarczej.

Pogłębiająca się recesja w gospodarce światowej i narastający kryzys finansowy silnie wpłynęły na obniżenie aktywności gospodarczej państw Unii Europejskiej, w tym także krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Już dziś na skutek recesji, która prowadzi do spadku dochodów podatkowych i wzrostu wydatków na świadczenia dla bezrobotnych, większość członków UE boryka się z deficytem budżetowym przekraczającym 3% PKB. Co więcej, osłabiająca się koniunktura gospodarcza powoduje pogorszenie sytuacji na rynkach pracy. Szacuje się, że w 2010 r. w UE zniknie ponad 8,5 miliona miejsc pracy, a bezrobocie wyniesie blisko 12%.

Obecna sytuacja gospodarcza Europy poważnie zagraża realizacji celów strategii lizbońskiej odnoszących się do zatrudnienia. Dlatego kluczowym zadaniem stojącym przed państwami powinno być zapobieganie dalszemu wzrostowi bezrobocia, tworzenie większej liczby miejsc pracy oraz warunków do odbudowy gospodarczej.

Narzędziem, które może pomóc zmodernizować dzisiejsze rynki pracy i przyczynić się do zwiększenia ich zdolności dostosowawczych oraz konkurencyjności jest flexicurity – kompleksowa strategia pozwalająca zmierzyć się z wpływem kryzysu na zatrudnienie i na życie społeczne oraz przygotować się na poprawę sytuacji gospodarczej. Zgodnie z tą koncepcją państwa powinny dążyć do takiej organizacji rynków pracy, która z jednej strony umożliwi wysoką produktywność i konkurencyjność firm, z drugiej będzie wspierać zatrudnienie oraz wzmacniać umiejętność dostosowywania się do zmieniającej się sytuacji rynkowej oraz pogodzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych jak najszerszej grupy obywateli.

Kluczową rolę w dalszym kształtowaniu i realizacji krajowych modeli flexicurity powinni odgrywać partnerzy społeczni. Chcąc zmobilizować związki zawodowe i rząd do prac nad polskim modelem flexicurity i zapobiec wyrywkowemu podejściu do tej koncepcji, Lewiatan rozpoczął prace nad zarysem modelu flexicurity. Przygotowaliśmy raport, w którym, w oparciu o analizę i porównanie obecnej sytuacji rynków pracy Polski, Estonii i Węgier, zdefiniowano katalog deficytów/niezbędnych działań w każdym z 4 obszarów składających się na flexicurity (prawo pracy, zabezpieczenie społeczne, kształcenie ustawiczne i aktywna polityka rynku pracy). Raport zawiera propozycje działań uelastyczniających rynek pracy, ale też propozycje zmian, których celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa wszystkim stronom stosunku pracy.

Proponujemy, np.:

 Ograniczenie maksymalnego trwania umów na czas określony, ale przy równoczesnym skróceniu okresu wypowiedzeń umów na czas nieokreślony,
 Praktyczne rozszerzenie systemu zasiłków na osoby wykonujące umowy na czas określony (dziś takie osoby mogą skorzystać z prawa do zasiłku tylko jeżeli przepracowały pełne 24 miesiące, ciągiem), ale przy jednoczesnym wspieraniu rozwoju sieci prywatnych instytucji świadczących doradztwo zawodowe na zlecenie urzędów pracy,
 Zwiększenie roli umiejętności ogólnych i przenaszalnych między zawodami w kształceniu zawodowym przy jednoczesnym szerszym wykorzystywaniu praktyk zawodowych.
• Kluczowe znaczenie na drodze do elastycznych i bezpiecznych rynków pracy w Polsce, Estonii i na Węgrzech jest konieczność podjęcia zmian
(o różnych skalach) we wszystkich czterech aspektach flexicurity,
a połączenie tych 4 elementów jest niezbędne dla prawidłowej implementacji całej koncepcji.

Podczas konferencji nie tylko zaprezentowaliśmy nasze rekomendacje, ale przede wszystkim poddaliśmy je ocenie i weryfikacji, na ile wychodzą one naprzeciw stojącym przed nami wyzwaniom.

Tej pracy nie można odkładać na później. Dziś jest ten czas, który należy wykorzystać do poprawy konkurencyjności polskie/całej europejskiej gospodarki. Musimy naprawić zaufanie, które jest podstawą relacji ludzkich i biznesowych. Bez niego nie osiągniemy solidarności na żadnej płaszczyźnie. Dlatego proponujemy tę trudną dyskusję, która (na to liczymy) przyniesie polski model flexicurity.


Prezentacja
Pełna wersja raportu

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 30 września 2009 r.