PKPP Lewiatan o roku rządów koalicji PO-PSL

2008-11-19

W przeciwieństwie do poprzedniej koalicji rządowej, która zaledwie tolerowała przedsiębiorców, rząd Donalda Tuska już na starcie zadeklarował, że podejmie z tym środowiskiem współpracę. W rocznicę gabinetu PO-PSL realizację tych deklaracji oceniamy pozytywnie i jednocześnie wzywamy do bardziej energicznych i zdecydowanych reform gospodarczych.

Poprzedni rząd wpływał na gospodarkę przede wszystkim pobudzając popyt konsumpcyjny (podniesienie świadczeń społecznych, obniżenie składek rentowych, obniżenie podatków). Obecna koalicja koncentruje się na podażowych czynnikach wzrostu gospodarczego. Świadczą o tym program konwergencji przedstawiony Komisji Europejskiej, ustawa o emeryturach pomostowych ograniczająca możliwość wczesnego przechodzenia na emeryturę, budżet na 2009 rok zakładający ograniczenie deficytu, przyjęcie harmonogramu wejścia do strefy euro wymuszające zaostrzenie dyscypliny finansów publicznych, a także wiele inicjatyw legislacyjnych zmniejszających bariery dla działalności gospodarczej.
To właściwe podejście. Stymulowanie gospodarki poprzez zwiększanie popytu i to w okresie szybkiego wzrostu gospodarczego, daje chwilowe przyspieszenie, ale prowadzi nieuchronnie do utraty równowagi wewnętrznej i zewnętrznej: rośnie inflacja i deficyt wymiany zagranicznej. Kontynuowanie nieodpowiedzialnej polityki w zakresie finansów publicznych, niewykorzystanie okresu dobrej koniunktury do zmniejszenia deficytu i długu państwa, w okresie pogorszenia koniunktury skończyłoby się kryzysem podobnym do węgierskiego.

Doceniamy, że rząd Donalda Tuska uznał za priorytet zwiększenie aktywności zawodowej społeczeństwa, skoro zaledwie 57% Polaków w wieku produkcyjnym pracuje, w tym zaledwie 28% osób w wieku 55-64 lata. Dostrzegamy determinację w kwestii dokończenia reformy emerytalnej, niezbędnej w starzejącym się społeczeństwie.
Już na początku swojej działalności premier Donald Tusk obiecał przedsiębiorcom maksimum wolności, swobody i zaufania. Do tej pory jego rząd zaproponował kilkadziesiąt projektów zarówno nowych ustaw, jak i nowelizację obecnie obowiązujących przepisów. Propozycje te w dużej mierze są odpowiedzią na zgłaszane od lat postulaty PKPP Lewiatan i innych organizacji biznesowych. Jest dla nas ważne, że rząd wprowadza je w konsultacji z przedsiębiorcami.
Pozytywnie oceniamy zainicjowaną przez rząd nowelizację ustawy o VAT, która jako nadmiernie skomplikowana była dotąd jedną z najgorzej ocenianych ustaw podatkowych. Choć nie wszystkie z przygotowanych przez nas propozycji poprawek zostały uwzględnione, teraz przepisy o VAT będą łatwiejsze w stosowaniu.
Rząd podjął też pierwsze kroki w celu zwiększenia standardów ochrony podatnika w ordynacji podatkowej. Dzięki Komisji Przyjazne Państwo podatnicy uzyskali kilka korzystnych zmian w zakresie podatku CIT, m. in. możliwość zaliczenia w koszty uzyskania przychodów kosztów zaniechania inwestycji.

Jednym z najważniejszych wyzwań dla rządu jest ukierunkowanie środków unijnych przyznanych nam na lata 2007-2013 na projekty generujące największą wartość dodaną dla gospodarki i społeczeństwa. Dotychczasowe działania rządu w tym zakresie zasługują na umiarkowanie pozytywna ocenę, ale lista naszych postulatów jest jeszcze długa (w załączniku).
Rząd premiera D. Tuska starał się odbudować zaufanie między członkami Komisji Trójstronnej, nadszarpnięte po latach pozorowanych prac nad umową społeczną i łamania trybu konsultacji aktów prawnych. Przywrócone zostały systematyczne spotkania Komisji Trójstronnej, która zaczęła zyskiwać na znaczeniu. Rozpoczęte zostały negocjacje w kluczowych kwestiach, tj. emerytur pomostowych, reprezentatywności, systemu płac w sferze budżetowej, mechanizmów wzrostu płac w sektorze przedsiębiorstw.

Doceniamy aktywność rządu w strukturach Unii Europejskiej, zwłaszcza zabiegi o uwzględnienie interesu polskiej gospodarki w konstruowaniu pakietu klimatyczno-energetycznego UE.
Jakkolwiek priorytety gospodarcze i społeczne wskazane w programie konwergencji przedstawionym przez rząd Komisji Europejskiej pokrywają się z postulatami zgłaszanymi przez PKPP Lewiatan, tempo ich realizacji nie może jednak satysfakcjonować. Zwłaszcza wobec zagrożenia spowolnieniem rozwoju gospodarczego rząd z żelazną konsekwencją powinien znosić bariery, które hamują inicjatywę i przedsiębiorczość obywateli.
Nie ma innej drogi prowadzącej do nowoczesnego, skutecznego państwa i efektywnej gospodarki. Oczekujemy, że rząd będzie kroczył tą drogą z jeszcze większą energią i determinacją.

Bliżej euro

Poprzednia koalicja rządowa wpływała na gospodarkę przede wszystkim pobudzając popyt konsumpcyjny (podniesienie świadczeń społecznych, obniżenie składek rentowych, obniżenie podatków) i lekceważąc potrzebę równoważenia finansów publicznych w okresie dobrej koniunktury gospodarczej. Obecna koalicja koncentruje się na podażowych czynnikach wzrostu gospodarczego. Świadczą o tym program konwergencji przedstawiony Komisji Europejskiej, ustawa o emeryturach pomostowych ograniczająca możliwość wczesnego przechodzenia na emeryturę, budżet na 2009 rok zakładający ograniczenie deficytu, przyjęcie harmonogramu wejścia do strefy euro wymuszające zaostrzenie dyscypliny finansów publicznych, a także wiele inicjatyw legislacyjnych zmniejszających bariery dla działalności gospodarczej.
To właściwe podejście. Stymulowanie gospodarki poprzez zwiększanie popytu i to w okresie szybkiego wzrostu gospodarczego, co czyniła poprzednia koalicja, daje chwilowe przyspieszenie, ale prowadzi nieuchronnie do utraty równowagi wewnętrznej i zewnętrznej: rośnie inflacja i deficyt wymiany zagranicznej. Kontynuowanie nieodpowiedzialnej polityki w zakresie finansów publicznych, niewykorzystanie okresu dobrej koniunktury do zmniejszenia deficytu i długu państwa, w okresie pogorszenia koniunktury skończyłoby się kryzysem podobnym do węgierskiego.


Zdrowszy rynek pracy

Doceniamy, że rząd Donalda Tuska uznał za priorytet zwiększenie aktywności zawodowej społeczeństwa, skoro zaledwie 57% Polaków w wieku produkcyjnym pracuje, w tym zaledwie 28% osób w wieku 55-64 lata. Dostrzegamy determinację w kwestii dokończenia reformy emerytalnej, niezbędnej w starzejącym się społeczeństwie. Rządowy projekt ustawy o emeryturach pomostowych jest racjonalnym kompromisem między interesem osób pracujących w szczególnych warunkach i mających prawo do emerytury pomostowej, a interesem pozostałych pracujących, którzy musieli dotychczas finansować wczesne emerytury. Powstrzymanie przed przejściem na wczesne emerytury 700 tysięcy osób przyniesie oszczędności ponad 15 miliardów złotych rocznie (uwzględniając zmniejszenie wydatków na świadczenie i wzrost wpływów podatkowych).
Obok projektu ustawy o emeryturach pomostowych przygotowane zostały projekty ustaw regulujących zasady wypłaty emerytur kapitałowych oraz tworzenia zakładów emerytalnych. Wypracowano też propozycje nowych reguł przyznawania rent z tytułu niezdolności do pracy, spójne z nowym systemem emerytur. Są one obecnie w parlamencie i liczymy, że wkrótce wejdą w życie.
Uzupełnieniem zmian w systemie ubezpieczeniowym są propozycje mające na celu zaktywizowanie bezrobotnych i poszukujących pracy, ze szczególnym uwzględnieniem osób po 50 roku życia. Rząd postawił w tym zakresie na aktywną politykę rynku pracy, proponując w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy instrumenty wsparcia dla pracodawców i osób objętych pomocą urzędów pracy (projekt jest już w Sejmie). To działania w dobrym kierunku, jednak proponowane instrumenty mające zwiększać zatrudnianie osób w wieku 50 przedsiębiorcy uznają za mało skuteczne.
Rząd nie zajął się jednak innymi regulacjami, które podobnie jak wcześniejsze emerytury są przestarzałe i blokują aktywizację zawodową. Chodzi przede wszystkim o ustawę w sprawie zasiłków i świadczeń przedemerytalnych oraz normy regulujące zasady wypłat rent rodzinnych. Zaniechano też dyskusji nad podniesieniem wieku emerytalnego kobiet do 65 lat. Problem ten został zaledwie zasygnalizowany w programie Solidarność pokoleń 50 . Nie sprecyzowano jednak ani daty, od jakiej planuje się zrównanie wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet, ani procesu dochodzenia do takiego wyrównania.
Rząd nie przedstawił propozycji mających na celu uelastycznienie przepisów Kodeksu pracy. Tymczasem współczesna gospodarka wymaga coraz więcej elastyczności w stosunkach pracy i w gospodarowaniu czasem pracy. Zarówno przemysł, jak i dynamicznie rozwijający się sektor usług, wymagają dostosowania natężenia pracy do potrzeb klientów. Zbyt sztywne regulacje są jednocześnie czynnikiem zwiększającym koszty pracy, który zniechęca pracodawców do zatrudniania nowych pracowników nawet w okresie wzrostu gospodarczego. Niemożność dostosowania zatrudnienia do realnych potrzeb przedsiębiorstwa zwiększa w konsekwencji ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Rząd prowadzi zbyt ostrożną politykę zatrudniania w Polsce wykwalifikowanych obcokrajowców. Drobne ułatwienia dotyczące pracowników z Ukrainy, Białorusi i Rosji nie są dostateczną odpowiedzią na potrzebę stworzenia spójnej polityki migracyjnej. Tymczasem Komisja Europejska rozpoczęła już prace nad pakietem migracyjnym, który ma zachęcić obywateli państw trzecich do przyjazdu i podjęcia pracy na terytorium Wspólnoty.
Brakuje też propozycji zmian w systemie edukacji, choć jednym z najbardziej istotnych problemów w naszym kraju jest brak spójnego z potrzebami pracodawców systemu edukacji zawodowej oraz podnoszenia kwalifikacji i szkolenia pracowników. Polska wciąż nie posiada systemu kształcenia zawodowego I ustawicznego, który umożliwiałby szybkie dostosowywanie kwalifikacji i kompetencji pracowników do potrzeb rynku pracy. Bez tego trudno poradzić sobie z bezrobociem strukturalnym oraz z zapewnieniem konkurencyjności i innowacyjności naszym firmom.

Więcej wolności, mniej regulacji

Już na początku swojej działalności rząd obiecał przedsiębiorcom maksimum wolności, swobody i zaufania. Zapowiedział wyraźną poprawę przepisów prawa gospodarczego i podatkowego, wprowadzenie jednego okienka dla zakładających firmę, usprawnienie sądownictwa gospodarczego i realne skrócenie okresu sądowego egzekwowania należności.
Do tej pory rząd zaproponował kilkadziesiąt projektów zarówno nowych ustaw, jak i nowelizację obecnie obowiązujących przepisów, od małych zmian punktowych, po rozwiązania systemowe. Propozycje te w dużej mierze są odpowiedzią na zgłaszane od lat postulaty PKPP Lewiatan. Pozytywnie oceniamy:

• nowelizację ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, dzięki której możliwe jest zawieszanie działalności gospodarczej, wprowadzenie wiążącej interpretacji przepisów innych niż podatkowe (np. z zakresu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych) oraz zasady, iż organy administracji nie mogą odmówić przyjęcia wniosku niekompletnego i żądać dokumentów, których obowiązek złożenia nie wynika wprost z przepisów prawa

• projekt kolejnej nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (obecnie w Sejmie), mający na celu wprowadzenie jednego okienka do rejestracji on-line oraz racjonalizację kontroli u przedsiębiorców

• nowelizację Kodeksu Spółek Handlowych (obecnie w końcowej fazie procesu legislacyjnego), która przewiduje m.in. obniżenie minimalnego kapitału zakładowego spółek z ograniczoną odpowiedzialnością do 5 000 zł oraz spółek
akcyjnych do 100 000 zł oraz zniesienie obligatoryjnej formy aktu notarialnego dla umowy spółki partnerskiej.

• zmianę przepisów ustawy Kodeks Cywilny oraz ustawy Prawo dewizowe (obecnie w końcowej fazie procesu legislacyjnego), która znosi obowiązek wyrażania zobowiązań pieniężnych na obszarze Polski jedynie w walucie polskiej

• projekt ustawy o PPP (obecnie procedowany w Sejmie), mający na celu uproszczenie procesu przygotowania partnerstwa publiczno-prywatnego m.in. poprzez eliminację przepisów nakładających na podmiot publiczny obowiązek sporządzania bardzo skomplikowanych analiz

• projekt nowelizacji ustawy Kodeks postępowania cywilnego (obecnie w Sejmie), umożliwiający komunikowanie się między powodem i sądem za pośrednictwem Internetu, a także wprowadzający korzystniejsze zasady uiszczania opłat w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Wiele kolejnych, korzystnych dla rozwoju gospodarczego propozycji rządu jest dopiero w trakcie realizacji. Są jednak i takie z naszych postulatów, które nie zostały przez rząd podjęte. Oczekujemy na dalej idąca deregulację przepisów prawa, dereglamentację gospodarki (ograniczenie do niezbędnego minimum koncesji, zezwoleń, licencji), konsolidację instytucji kontrolnych, zmiany w systemie stanowienia prawa, skrócenie postępowań sądowych w sprawach gospodarczych, poprawę skuteczności egzekucji komorniczej.

Prostsze podatki

Pozytywnie oceniamy zainicjowaną przez rząd nowelizację ustawy o VAT. Była to dotąd jedna z najgorzej ocenianych ustaw podatkowych. W 2006 r. PKPP Lewiatan przygotowała własny projekt jej nowelizacji, zawierający kilkadziesiąt zasadniczych poprawek. Ustawa uchwalona niedawno przez Sejm zawiera większość z naszych propozycji. M.in. została zniesiona została sankcja 30%, pojawiły się nowe regulacje dotyczące składów konsygnacyjnych, korzystania z procedury uproszczonej przy imporcie towarów, liberalizacja ulgi na złe długi.
Rząd podjął pierwsze kroki w celu zwiększenia standardów ochrony podatnika w ordynacji podatkowej. Wprowadzono zasadę niewykonalności decyzji I instancji oraz obowiązek zawiadomienia przedsiębiorcy o kontroli skarbowej. Są to rozwiązania prawne o przełomowym znaczeniu, jednak z uwagi na dużą liczbę wyłączeń od ich stosowania wielu podatników nie będzie mogło z nich skorzystać. Nie uwzględniono również naszego postulatu, aby wstrzymanie decyzji nie powodowało powstania zaległości podatkowych.
Ordynacja Podatkowa wymaga jednak głębszych zmian. Naszym zdaniem po 10 latach jej obowiązywania potrzebna jest nowa kodyfikacja ogólnego prawa podatkowego, zawierająca wzorce jego stosowania i nowoczesne standardy ochrony praw podatników.
Rządowa nowelizacja PIT nie przyniosła istotnych zmian oczekiwanych przez środowisko przedsiębiorców. Zawiera ona w dużej mierze przepisy dostosowawcze. Dzięki jednak propozycjom przedłożonym przez Komisję Przyjazne Państwo do rządowej noweli PIT dołączano kilka korzystnych dla podatników zmian w zakresie podatku CIT, m. in. możliwość zaliczenia w koszty uzyskania przychodów kosztów zaniechania inwestycji.
PKPP Lewiatan uważa, że regulacje dotyczące podatków dochodowych wymagają radykalnej reformy i że rząd powinien zainicjować proces projektowania ich od podstaw. W ramach tego procesu, który musi potrwać ok. 3 lat, należy na nowo przemyśleć i zdefiniować kluczowe kwestie, takie jak: struktura podatków dochodowych (nowy podział na podatek od przedsiębiorców oraz podatek od dochodów osobistych), obniżenie stawki podatku, kalkulacja podstawy opodatkowania dla działalności gospodarczej (zbliżenie do zasad rachunkowych), opodatkowanie zysków kapitałowych (obniżenie stawek, pokrywanie strat). W nowych ustawach powinna zostać zastosowania nowa technika opisu konstrukcji podatku. Tak przygotowane nowe ustawy powinny przyczynić się do zbudowania systemu konkurencyjnego wobec systemów podatkowych obowiązujących w innych krajach. Przepisy nowych ustaw powinny też stanowić jakościową, pozytywną zmianę warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Lepsza absorpcja funduszy

Jednym z najważniejszych wyzwań dla rządu jest ukierunkowanie środków unijnych przyznanych nam na lata 2007-2013 na projekty generujące największą wartość dodaną dla gospodarki i społeczeństwa. Za najważniejsze kryterium oceny działań rządu przyjęliśmy w związku z tym sprawność administracji w opracowywaniu i wprowadzaniu rozwiązań, które gwarantują wysoką jakość realizowanych projektów i maksymalny poziom absorpcji funduszy.
Pozytywnie oceniamy przyjęcie przez Sejm rządowych projektów: Ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw oraz Ustawy o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska, które dostosowują przepisy krajowe w zakresie przebiegu procesu inwestycyjnego do prawodawstwa UE. Opóźnienia w tym zakresie groziły wstrzymaniem przez Komisję Europejską płatności na rzecz Polski, a realizacja inwestycji zgodnie z nowymi przepisami, w przypadku przedsięwzięć współfinansowanych z UE, zmniejsza niebezpieczeństwo, że KE uzna zrealizowane już wydatki za niekwalifikowane i cofnie dotację.
Krokiem w dobrym kierunku jest także przyjęcie przez Sejm rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, która precyzuje, zgodnie z postulatami PKPP Lewiatan, kwestię procedury odwoławczej w przypadku schematów konkursowych oraz uelastycznienia przepisy związane z koniecznością zwrotu do budżetu państwa środków niewydatkowanych do końca roku budżetowego.
Właściwym krokiem była weryfikacja projektów umieszczonych na listach indywidualnych. Równie ważny jest bieżący monitoring przygotowania instytucji do ich realizacji. Zgadzamy się bowiem z koniecznością tworzenia preferencji dla kluczowych przedsięwzięć dla rozwoju gospodarki, jednak ich lista musi odzwierciedlać faktyczne priorytety i obejmować projekty możliwe do zrealizowania (projekty indywidualne konsumują istotną część funduszy UE, a ich terminowa realizacja warunkuje pełne wykorzystanie środków na lata 2007-2013).
Realizacją naszych postulatów jest powołanie stałego Zespołu do spraw uproszczeń systemu wykorzystania środków Unii Europejskiej, który umożliwia bieżący przegląd barier w dostępie do funduszy UE oraz zapewnia udział wnioskodawców i beneficjentów w identyfikacji problemów. Raport z pierwszego etapu prac tego zespołu ma być gotowy jeszcze w listopadzie.
W 2008 roku się uwidoczniły się niestety zagrożenia związane z brakiem przygotowania instytucji samorządowych do samodzielnego wdrażania funduszy przeznaczonych na rozwój przedsiębiorczości. W wielu regionach skutkuje to niską jakością infrastruktury informacyjnej, opóźnieniami w ogłaszaniu i rozstrzyganiu konkursów oraz nadmiernie restrykcyjnym podejściem do wnioskodawców i powielaniem negatywnych doświadczeń z okresu 2004-2006. MRR w zdecydowanie niewystarczającym stopniu pełni rolę koordynatora, który wyznacza i promuje standardy związane z wdrażaniem programów operacyjnych, w tym dotyczące mechanizmów informowania o funduszach.
Niepokoi nas bardzo niski poziom wykorzystania środków UE na lata 2007-2013, w szczególności minimalne kontraktacje w kluczowych dla gospodarki programach PO IG oraz PO IiŚ (w wartościach bezwzględnych, ale też w stosunku do wartości zapowiadanych na początku roku 2008). Niepokoi nas również brak pełnej i szczegółowej informacji o planach wydatkowania w ramach poszczególnych programów, priorytetów i instytucji wdrażających, co utrudnia racjonalną ocenę skuteczności administracji i zaawansowania wdrażania tych programów.
Niepokoją nas również opóźnienia w realizacji wniosków beneficjentów o płatność. Ustawowy czas na wypłatę pieniędzy za zrealizowane projekty jest przedłużany – wykorzystywany jest zapis o tym, że środki te powinny być wypłacone w ciągu 30 dni pod warunkiem, że Instytucja Wdrażająca oraz instytucja Pośrednicząca mają je na koncie. Tymczasem Ministerstwo Finansów opóźnia przelew pieniędzy na konta IW i IP. W ten sposób Beneficjenci, w tym przedsiębiorstwa, nie otrzymują zwrotu poniesionych kosztów zgodnie z ustawowym terminem, co w sposób istotny zaburza ich płynność.

Więcej dialogu

Rząd premiera D. Tuska starał się odbudować zaufanie między członkami Komisji Trójstronnej, nadszarpnięte po latach pozorowanych prac nad umową społeczną i łamania trybu konsultacji aktów prawnych. Przywrócone zostały systematyczne spotkania Komisji Trójstronnej, która zaczęła zyskiwać na znaczeniu. Rozpoczęte zostały negocjacje w kluczowych kwestiach, tj. emerytur pomostowych, reprezentatywności, systemu płac w sferze budżetowej, mechanizmów wzrostu płac w sektorze przedsiębiorstw.
Skutkiem determinacji rządu, by zakończyć prace nad emeryturami pomostowymi były ustępstwa w wielu innych sferach, w szczególności zmiany w prawie pracy, które na wniosek związków zawodowych nie były dyskutowane w Komisji Przyjazne Państwo, lecz negocjowane w Komisji Trójstronnej.
Wielomiesięczne negocjacje nad emeryturami pomostowymi były przedsięwzięciem bez precedensu w ostatnich latach. Dzięki zaangażowaniu przez rząd specjalistów z zakresu medycyny pracy, odbyły się bardzo merytoryczne prace, niestety zakończone brakiem porozumienia. Wobec sporu eskalowanego obecnie przez związki zawodowe, musimy podkreślić, że rząd dochował wszystkich zasad dialogu i terminów konsultacji wynikających z ustawy o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
Poprawie uległa codzienna współpraca rządu i partnerów społecznych w procesie stanowienia prawa. Bez większych zakłóceń odbywają się konsultacje aktów prawnych. Przedstawiciele partnerów społecznych zapraszani są do udziału w pracach komisji sejmowych i senackich.
W pierwszym roku swojej działalności rząd zrobił dużo, by uczynić dialog społeczny efektywnym. Nie wszyscy partnerzy gotowi są jednak do ustępstw, toteż utrzymanie pokoju społecznego będzie nadal jednym z jego największych wyzwań.

Trudne wyzwania na trudne czasy

Priorytety gospodarcze i społeczne wskazane w programie konwergencji przedstawionym przez rząd Komisji Europejskiej pokrywają się z postulatami zgłaszanymi przez PKPP Lewiatan. Tempo ich realizacji nie może jednak satysfakcjonować. Zwłaszcza wobec zagrożenia spowolnieniem rozwoju gospodarczego rząd z żelazną konsekwencją powinien znosić bariery, które hamują inicjatywę i przedsiębiorczość obywateli.
Oczekujemy przyspieszenia prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, co umożliwi lepsze wykorzystanie ich zasobów i w efekcie pozwoli na zmniejszenie potrzeb pożyczkowych państwa. Konieczne jest także przyspieszenie realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Jest to szczególnie istotne w okresie wyhamowania inwestycji prywatnych, z czym musimy się liczyć wobec oznak pogorszenia koniunktury.
Wobec zagrożenia deficytem energii polski rynek energetyczny potrzebuje realnej konkurencyjności i stworzenia w ten sposób warunków dla nowych inwestycji.
Nie ma innej drogi prowadzącej do nowoczesnego, skutecznego państwa i efektywnej gospodarki. Oczekujemy, że rząd będzie kroczył tą drogą z jeszcze większą energią i determinacją.