Komisja upraszcza prawo wspólnotowe i usuwa obciążenia administracyjne

2008-02-11

Działania Komisji Europejskiej zmierzające do uproszczenia prawa wspólnotowego, poprawy jakości i efektywności stosowania acquis communautaire oraz usunięcia zbędnych obciążeń administracyjnych przynoszą efekty i przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności gospodarki europejskiej. Wynika to z raportów Komisji, które zostały przedstawione w styczniu 2008 r.

Priorytetem Komisji Europejskiej jest od kilku lat reforma regulacji. Inicjatywa Komisji w tym zakresie pojawiła się już w 1992 r., podczas szczytu Rady Europejskiej w Edynburgu. Ze względu jednak na kompleksowość zagadnienia pomysł musiał poczekać, by pojawić się prawie 10 lat później, jako kluczowy element Strategii Lizbońskiej. Reforma regulacji ma na celu nie tylko przyczynienie się do ulepszenia procesu legislacyjnego, ale również zapewnie wysokiej jakości nowych inicjatyw ustawodawczych oraz zmodernizowanie i ulepszenie istniejącej już legislacji. Poprzez takie działanie ma ona stymulować przedsiębiorczość i innowacyjność, w pełni realizować potencjał rynku wewnętrznego oraz promować wzrost gospodarczy i proces tworzenia nowych miejsc pracy.
Na reformę regulacji składają się dwa elementy: uproszczenie prawa wspólnotowego oraz usuwanie obciążeń administracyjnych.

Uproszczenie prawa wspólnotowego

W 2005 roku Komisja Europejska opracowała program uproszczenia prawa wspólnotowego (Rolling Programme). Zawiera on 100 inicjatyw na lata 2005-2008 obejmujących ponad 220 instrumentów prawnych, które mają zostać uproszczone w oparciu o szerokie konsultacje z państwami członkowskimi, przedsiębiorcami i obywatelami. Z uwagi na istotność ciągłego poddawania dorobku prawnego ponownym badaniom, Komisja określiła na lata 2006-2009 kolejne 43 dodatkowe inicjatywy, potencjalnie przyczyniające się do uproszczenia. Powyższy program stanowi jak dotąd najbardziej ambitne przedsięwzięcie w zakresie uproszczenia, jakie zostało kiedykolwiek podjęte przez Komisję.
W swoich pracach Komisja posługuje się oceną oddziaływania (impact assessment), w celu podkreślenia nowych elementów, istotnych dla decydentów przy wyborze najwłaściwszej opcji. W 2006 r. Komisja powołała radę ( Impact Assessment Board), której zadaniem jest kontrola metodologii oraz jakości badań zawartych w ocenie oddziaływania. Rada ta z definicji niezależna składa się z przedstawicieli poszczególnych dyrekcji generalnych Komisji Europejskiej i działa niestety dość opieszale, stąd ocena jej wpływu na proces wprowadzania inicjatyw w obszarze upraszczania regulacji jest trudna.

Upraszczając regulacje prawne Komisja wykorzystuje takie techniki legislacyjne jak uchylanie przestarzałych przepisów, kodyfikację oraz przeformułowywanie i ulepszanie istniejącego prawa. Działa w drodze komitologii odwołując się do rozmaitych ciał doradczych powołanych i funkcjonujących przy niej samej, a wdrażanie decyzji odbywa się za pomocą procedury współdecydowania. Obecnie Komisja Europejska deklaruje realizację ponad połowy zamierzeń uaktualnionego programu na lata 2005-2009. Aktywność Komisji przyniosła szereg korzystnych rozwiązań. W sektorze rolnym połączono w jedną 21 organizacji wspólnego rynku. W zakresie małych i średnich przedsiębiorstw zredukowano wiele opłat, jak i wprowadzono wsparcie administracyjne dla tych spośród nich, które działają w branży farmaceutycznej. Wprowadzono też nowe rozwiązania do krajowych procedur odwoławczych związanych z przetargiem oraz stworzono wspólny obszar walutowy SEPA. Trwają prace nad uproszczeniem prawa ochrony konsumentów, modernizacją kodeksu celnego oraz elektroniczną administracją celną. Już wkrótce przedsiębiorcy będą czerpać korzyści z rewizji prawa ubezpieczeń oraz z wprowadzenia kodeksu postępowania w zakresie komputerowych systemów rezerwacji. Czeka nas też zmiana zasad w sektorze usług elektronicznych i sieci komunikacyjnych oraz nowelizacja dyrektywy w sprawie zabawek.

W ciągu najbliższych 2 lat Komisja Europejska planuje również takie inicjatywy jak przegląd prawa spółek oraz przepisów związanych z audytem i księgowością. Rewizji poddane zostanie również rozporządzenie o wyłączeniach blokowych w zakresie pomocy państwa, jak i regulacje dotyczące systemu Intrastat. Komisja wystąpi też z propozycją nowej dyrektywy związanej z ochroną praw konsumenta oraz z inicjatywami prawnymi w zakresie małych i średnich przedsiębiorstw w formule przewidzianej w Small Business Act for Europe.

Usuwanie obciążeń administracyjnych

W 2007 r. Komisja Europejska przedstawiła program działań (Action Program) obejmujący redukcję obciążeń administracyjnych. Celem Komisji jest w tym zakresie redukcja obciążeń o 25 % do 2012 r. Jednak niektóre obciążenia, mające najbardziej hamujący wpływ na rozwój przedsiębiorczości, znoszone są w szybszym tempie. Program zawiera bowiem środki, które pozwolą na zastosowanie przyśpieszonej procedury, tzw. Fast Track Actions. Do tej pory wykonano już połowę z nich, a reszta powinna zostać przyjęta w pierwszych miesiącach 2008 r. Priorytetowym obszarem dla Komisji jest prawo spółek i powinna ona wystąpić z inicjatywą w tym zakresie już latem tego roku.
W pracach nad usuwaniem obciążeń administracyjnych Komisja Europejska konsultuje się z opinią publiczną. Jest to konsultacja on-line, bądź też warsztaty w państwach członkowskich, w których uczestniczą przede wszystkim przedstawiciele biznesu. Od tego roku Komisja będzie również zasięgać opinii High Level Group of Independent Stakeholders on Administrative Burden, powołanej w 2007 r. Grupie tej przewodzi Edmund Stoiber, składa się z wysokiej klasy ekspertów w wybranych sektorach przemysłu, w których postępy ograniczania obciążeń administracyjnych są najbardziej potrzebne lub najmniej zaawansowane. Celem prac grupy ma być wkład do impact assessment oraz doradztwo przy wdrażaniu planu działań wydanego przez Komisję. W skład grupy wchodzi 15 ekspertów ze świata biznesu, nauki i polityki.

W marcu 2007 r. Rada Europejska poparła cele zawarte w programie działań Komisji Europejskiej. Zwróciła się również do państw członkowskich o samodzielną pracę i wyznaczenie podobnych założeń znoszenia obciążeń administracyjnych tam, gdzie sprawy wchodzą w zakres ich kompetencji.

Zgodnie z raportami przedstawionymi przez Komisję Europejską w styczniu 2008 r. reforma regulacji przynosi już oczekiwane rezultaty. Wiele z wprowadzonych dotąd rozwiązań przyniesie Unii Europejskiej oraz przedsiębiorcom w najbliższych latach znaczące oszczędności. Szacuje się, że samo usunięcie obciążeń administracyjnych powinno pozwolić przedsiębiorcom w całej Unii na oszczędności rzędu 800 milionów euro rocznie.