Indeks Biznesu PKPP Lewiatan - wrzesień 2008

2008-10-02

Indeks Biznesu PKPP Lewiatan we wrześniu stracił po pięć punktów w notowaniu kwartalnym i półrocznym oraz cztery punkty w notowaniu rocznym. Sugeruje to sukcesywne spowalnianie tempa wzrostu gospodarczego w trzecim, a jeszcze bardziej w czwartym kwartale tego roku. Można się spodziewać, że lekkie spowolnienie zanotowane w drugim kwartale nie było chwilową korektą, ale ulegnie pogłębieniu w nadchodzących kwartałach. Coraz bardziej odczuwamy skutki pogarszającej się koniunktury na świecie, w tym kryzysu na rynkach finansowych.

Indeks kwartalny, półroczny i roczny
Indeks Biznesu PKPP Lewiatan stracił we wrześniu po pięć punktów w notowaniu kwartalnym i półrocznym oraz cztery punkty w notowaniu rocznym, osiągając odpowiednio 65, 62 i 63 pkt. Rozkład notowań sugeruje spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego w trzecim, a jeszcze bardziej w czwartym kwartale tego roku. W sierpniu po raz pierwszy mieliśmy do czynienia z całą serią wyraźnie gorszych danych o aktywności gospodarki. Spadek produkcji sprzedanej przemysłu, znaczące osłabienie dynamiki sprzedaży detalicznej, tempa wzrostu zatrudnienia, a nawet płac, spadek zamówień krajowych i zagranicznych, pogorszenie terms of trade w obrotach z zagranicą, wszystko to oznacza narastające trudności w utrzymaniu dotychczasowego tempa wzrostu.

Można się spodziewać, że lekkie spowolnienie zanotowane w drugim kwartale nie było chwilową korektą, ale ulegnie pogłębieniu w nadchodzących kwartałach. Wynika to w dużym stopniu z szybko pogarszającej się koniunktury na świecie, co negatywnie wpływa na popyt eksportowy, a zawirowania na rynkach finansowych paraliżują krajowy rynek międzybankowy i mogą zahamować akcję kredytową banków. Gospodarkę napędza ciągle popyt krajowy i mocne fundamenty makroekonomiczne z prawie zerowym deficytem budżetowym i spadającą inflacją.

Indeksy szczegółowe
Przedstawiają wpływ poszczególnych czynników na oczekiwany poziom koniunktury. Dotyczą popytu globalnego, finansów, sytuacji makro-ekonomicznej i politycznej.

Indeks popytu globalnego (ocenia konsumpcję krajową, eksport, inwestycje krajowe i zagraniczne)
Indeks roczny popytu stracił osiem punktów spadając do 76 pkt., a kwartalny aż dziewięć malejąc do 74 pkt. Jest to pierwszy taki spadek indeksów popytu, które od początku roku zasadniczo nie spadały poniżej 80 pkt. Wprawdzie obecny poziom notowań nie jest wcale niski i świadczy, że popyt krajowy nadal nakręca koniunkturę, jednak trzeba się liczyć z osłabieniem popytu zagranicznego i dalszym wzrostem deficytu handlowego. Rentowność eksportu sukcesywnie się pogarsza, a przedsiębiorstwa sygnalizują spadek zamówień eksportowych. Rezultat jest taki, że rosną zapasy i maleje produkcja sprzedana przemysłu. Z drugiej strony obserwowane zwolnienie tempa wzrostu zatrudnienia i płac prowadzi do ograniczenia dynamiki funduszu płac i w konsekwencji dynamiki sprzedaży detalicznej. Wg dr Stanisława Kubielasa wydaje się więc, że nie można również liczyć na dalsze przyspieszanie dynamiki konsumpcji, zwłaszcza bez znaczącego spadku stopy inflacji. Po dwóch kwartałach utrzymuje się wysoka dynamika inwestycji, ale spodziewane zaostrzenia warunków kredytowania oraz dalszy wzrost stóp procentowych mogą ją skutecznie wyhamować. W końcu, jako bezpośredni skutek sytuacji i napięć na międzynarodowych rynkach finansowych, wywołanych kryzysem finansowym w USA, należy oczekiwać dalszego spowolnienia napływu inwestycji zagranicznych do kraju.

Indeks finansów (ocenia rentowność i płynność finansową przedsiębiorstw, zmiany realnej podaży kredytu oraz stopy procentowej)
Indeksy finansów kwartalny i roczny spadły o cztery punkty, powracając do poziomu sprzed dwóch miesięcy - 53 pkt. Wprawdzie wyniki finansowe sektora przedsiębiorstw po dwóch kwartałach okazały się lepsze niż po pierwszym kwartale, to wydaje się, że postępujący wzrost kosztów pracy, surowców i materiałów oraz kosztów finansowych, a także pogarszające się terms of trade, nie pozostaną bez wpływu na kondycję finansową przedsiębiorstw. Z drugiej strony o ile dotąd banki stosowały dosyć liberalną politykę kredytową, to można się spodziewać, że wobec zawirowań na rynkach finansowych, a zwłaszcza rosnących problemów z finansowaniem pasywów (deficyt depozytów) zaostrzą kryteria udzielania kredytu. Można mieć tylko nadzieję, że wysoka płynność w sektorze przedsiębiorstw zapewni im dostateczną odporność na bieżące obniżenie koniunktury.

Indeks makroekonomiczny (obejmuje inflację, deficyt finansów publicznych, stopę bezrobocia, oraz stopień konkurencyjności gospodarki)
Indeks makroekonomiczny jako jedyny nie tylko utrzymał, ale nawet poprawił notowania z poprzedniego miesiąca. Indeks kwartalny wzrósł o trzy punkty do 66 pkt., a indeks roczny o jeden punkt do 62 pkt. Nadal maleje bezrobocie, chociaż wolniej niż dotąd, a deficyt budżetowy jest bliski zeru. Ponadto inflacja konsumencka przestała wzrastać i maleje, podobnie jak inflacja cen producentów. Wprawdzie utrzymuje się wysoki deficyt handlowy, ale deficyt obrotów bieżących z zagranicą w ostatnim miesiącu wyraźnie się zmniejszył dzięki nadwyżce przychodów nad rozchodami z transferów bieżących, co zneutralizowało wpływ deficytu obrotów towarowych.

Indeks polityczny (ocenia wpływ czynników politycznych)
Indeks oceny sytuacji politycznej zanotował tym razem spadek o trzy punkty w notowaniu kwartalnym i półrocznym, oraz o pięć punktów w notowaniu rocznym. Indeks ten wykazuje coraz silniejsze wahania z miesiąca na miesiąc. Dr Stanisław Kubielas zauważa, że oznacza to narastanie spornych i mało stabilnych opinii w kwestii bieżącej polityki rządu.

Tekst z wykresami

Indeks Biznesu Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych jest wskaźnikiem koniunktury gospodarczej w kraju, obliczanym i publikowanym miesięcznie od początku 2003 r. Powstaje na podstawie prognoz czołówki ekonomistów polskich oceniających koniunkturę na bieżący kwartał, półrocze i cały rok. Liczony jest w skali 100-punktowej, w której 50 odpowiada prognozie wzrostu gospodarczego w granicach 3,5 % PKB rocznie.
EKSPERCI, których prognozy uwzględnia Indeks Biznesu PKPP: Tadeusz Chrościcki, Ryszard Kokoszczyński, Maciej Krzak, Małgorzata Krzysztoszek, Stanisław Kubielas, Mateusz Szczurek, Bohdan Wyżnikiewicz, Leszek Zienkowski.