Komisja Europejska postuluje poprawę skuteczności Paktu na rzecz stabilności i wzrostu

2007-06-13

Pomimo tego, że coraz mniej państw Unii Europejskiej odnotowuje nadmierne deficyty budżetowe, to niezwykle istotne jest, by rządy wykorzystały okres dobrej koniunktury dla szybkiego i trwałego zrównoważenia finansów publicznych.

Przy założeniu kontynuacji obecnej polityki, w roku 2008 jedynie dziesięć spośród dwudziestu siedmiu państw UE osiągnie swój średnioterminowy cel budżetowy, pomimo trzech kolejnych lat wyższego niż zakładano wzrostu gospodarczego. W celu usprawnienia skuteczności Paktu na rzecz stabilności i wzrostu Komisja Europejska przedstawiła 13 czerwca 2007 r. propozycje stanowiące kontynuację reformy paktu, którą przeprowadzono w 2005 r. Dotyczą one sposobu formułowania i realizowania przez rządy średniookresowych strategii budżetowych oraz wzmocnienia na szczeblu UE nadzoru i koordynacji prowadzonej przez poszczególne kraje polityki gospodarczej i budżetowej. Ma to służyć doprowadzeniu do zrównoważenia polityki budżetowej, tak aby przyczyniała się ona do zwiększenia tempa wzrostu gospodarczego oraz powstawania nowych miejsc pracy.

Komisja przyjęła skierowany do Parlamentu Europejskiego i Rady komunikat w sprawie zapewnienia skuteczności Paktu na rzecz stabilności i wzrostu, którego podstawę ósme roczne sprawozdanie poświęcone finansom publicznym, opublikowane właśnie 13 czerwca. Nadzór i koordynacja polityki budżetowej stanowią wymóg zapisany w Traktacie WE, w którym określono również progi 3% PKB dla deficytu budżetowego i 60% PKB dla długu publicznego (bądź zbliżanie się do tego poziomu w zadowalającym tempie). Tak zwana część prewencyjna Paktu na rzecz stabilności i wzrostu służy zapobieganiu nadmiernym deficytom dzięki solidnemu średniookresowemu planowaniu oraz wykonywaniu budżetu.

W roku 2006 sytuacja budżetowa uległa znacznej poprawie – średni deficyt w krajach UE zmniejszył się do 1,7% z 2,4% w roku 2005 (a w strefie euro do 1,6% z 2,5%), a po raz pierwszy od roku 2002 zanotowano spadek poziomu zadłużenia publicznego zarówno w całej UE, jak i w strefie euro. Wyniki te odzwierciedlają ciągłe postępy w korygowaniu nadmiernych deficytów. Po uchyleniu w ubiegłym tygodniu decyzji podjętych w ramach procedury nadmiernego deficytu w stosunku do Niemiec, Grecji i Malty, procedurą tą pozostaje objętych siedem krajów, w porównaniu z trzynastoma przed reformą paktu. Po przeprowadzeniu reformy procedurę zamknięto również w odniesieniu do Holandii (2005), Cypru (2006) oraz Francji (w styczniu 2007 r.). Siedem pozostałych krajów to Włochy i Portugalia (oba należące do strefy euro) oraz Zjednoczone Królestwo, Republika Czeska, Węgry, Polska i Słowacja. Zgodnie z najnowszymi aktualizacjami programów stabilności i programów konwergencji jedynie dwa kraje (Węgry i Republika Czeska) zakładają, że pod koniec 2008 r. ich deficyt wyniesie powyżej 3% PKB.

Komisja obawia się jednak, że część prewencyjna paktu nie funkcjonuje równie dobrze jak jej druga część tzw. naprawcza. Zasadniczo państwa członkowskie, które nie osiągnęły jeszcze swojego średniookresowego celu budżetowego, nie konsolidują finansów publicznych wystarczająco szybko, mimo sprzyjających warunków ekonomicznych. W niektórych krajach większe od oczekiwanych wpływy podatkowe są częściowo wykorzystywane do pokrycia zwiększonych wydatków. Nasuwa to wątpliwości, czy obecna konsolidacja budżetów będzie miała trwały charakter.
Z wiosennych prognoz Komisji wynika, że przy niezmienionej polityce w roku 2008 jedynie dziesięć spośród dwudziestu siedmiu państw UE osiągnie swój średnioterminowy cel budżetowy, mimo trzech kolejnych lat wyższego niż zakładano wzrostu gospodarczego.
W związku z tym w komunikacie Komisji przedstawiono szereg propozycji służących zwiększeniu skuteczności paktu. Po pierwsze, proponuje się rozszerzenie zakresu nadzoru budżetowego UE. Po drugie, Komisja proponuje zwiększenie odpowiedzialności za cele budżetowe określane w programach stabilności i programach konwergencji. Po trzecie, postuluje się zwiększenie wiarygodności średniookresowych celów budżetowych. W końcu, Komisja chce zrównoważenia sytuacji budżetowej w średnim okresie.

Pełna treść sprawozdania i komunikatu dostępna jest pod adresem:
http://ec.europa.eu/economy_finance/news/hotissues/2007/public-finance-report/main_en.htm