Kary dla pracodawców zatrudniających nielegalnie obcokrajowców

2007-09-06

Projekt dyrektywy, przewidujący kary dla pracodawców zatrudniających obywateli innych państw nielegalnie przebywających na terytorium UE jest – zdaniem PKPP Lewiatan – projektem zasadnym, choć zawiera kilka błędów, które mogą zwiększyć ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.

Nielegalne zatrudnienie obcokrajowców powoduje straty w budżecie państwa i może prowadzić do zakłócenia zdrowej konkurencji między przedsiębiorstwami. PKPP Lewiatan podziela w związku z tym wysiłki Unii Europejskiej w dążeniu do zwalczania zjawiska nielegalnego zatrudnienia. Uważamy jednak, że walka z szarą strefą powinna następować poprzez zwalczanie przyczyn jej powstawania. W tym celu należy tworzyć jasne przepisy, które będą dostosowane do warunków kraju, w którym funkcjonują przedsiębiorstwa.

Należy jednak zwrócić uwagę, że propozycje poszczególnych zapisów projektu dyrektywy są mało precyzyjne, a nawet wątpliwe. Przykład stanowi brzmienie art. 8, który przewiduje znaczące kary – we właściwych przypadkach – wobec pracodawców zatrudniających pracowników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Użyte sformułowanie „we właściwych przypadkach” może spowodować liczne wątpliwości interpretacyjne.

Znaczne zwiększenie ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej może wyniknąć także z art. 9 projektowanej dyrektywy. Mówi on: „jeżeli kary finansowej nie można ściągnąć od podwykonawcy, obowiązek jej zapłaty powinien przechodzić na kolejnych kontrahentów w górę łańcucha podwykonawstwa na głównym wykonawcy kończąc”. Dane kadrowo-płacowe pracowników stanowią jednak tajemnicę firmy i kształtują w istotny sposób jej konkurencyjność rynkową. Dlatego też uważamy, iż firmy nie będą skłonne dzielić się takimi informacjami – mogłoby to doprowadzić do pozyskania ich przez konkurencję i nawet do podkupywania sobie pracowników. Poza tym firma wynajmująca podwykonawców nie jest w stanie monitorować sytuacji w firmie wykonującej dla niej usługi. Na głównego wykonawcę nakładane będzie zatem dodatkowe, zupełnie od niego nielezależne ryzyko, którego nie jest w stanie przewidzieć.

Kolejną wadą projektu jest zbyt wąskie ujęcie problemu szarej strefy rynku pracy. Projekt dotyczy bowiem tylko osób nielegalnie przebywających i nielegalnie pracujących na terytorium państwa członkowskiego (przesłanki te muszą być spełnione łącznie). Nie obejmuje on natomiast cudzoziemców, którzy legalnie przebywają na terytorium państw członkowskich, ale nielegalnie w nich pracują.

Zdaniem PKPP Lewiatan odpowiednie uregulowanie migracji związanej z zatrudnieniem oraz walka z szarą strefą są bardzo ważne dla rozwoju gospodarki i stanowią część szerszych działań na rzecz wspólnej polityki migracyjnej. Właściwie uregulowana migracja jest zjawiskiem pożądanym, pozwala wypełniać luki na rynkach pracy państw członkowskich, których również – już w chwili obecnej – doświadcza polska gospodarka. Należy jednak pamiętać, iż migracje muszą odbywać się zgodnie z rozsądnymi regułami, które możliwe są do zastosowania przez firmy i nie powodują zbędnego ryzyka. Szczególnie, gdy ryzyko to jest niezależne od przedsiębiorców.

Zapraszamy do zapoznania się z ww. projektem i przesłania ewentualnych opinii na adres mailowy: mzakolski@pkpplewiatan.pl do 17 września br.

Dyrektywa przewidująca kary dla pracodawców zatrudniających obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terytorium UE.