Indeks Wolności Gospodarczej PKPP Lewiatan
2007-11-29
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan opracowała narzędzie, za pomocą którego będzie przeprowadzała systematyczną ocenę wpływu publikowanych aktów prawnych na swobodę działalności przedsiębiorstw w Polsce. Wskaźnik ma wartość liczbową – im wyższa liczba, tym większy poziom wolności gospodarczej.
Jedną z istotnych barier rozwoju gospodarczego w Polsce jest nadmiar regulacji. Firmy otoczone są drobiazgowymi przepisami i instytucjami, które kontrolują ich przestrzeganie. Instytucje państwa mają oczywiście obowiązek dbać o egzekwowanie prawa, ale powinny też myśleć o wzroście gospodarczym; nadmiar biurokracji krępuje bowiem społeczną inicjatywę i przedsiębiorczość.Z myślą o tych wszystkich ludziach biznesu, którzy w relacjach z organami państwa czują się słabszą stroną, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan podjęła współfinansowany ze środków UE projekt „Przedsiębiorco, walcz o swoje prawa”. W jego ramach opracowane zostało „Kompendium praw przedsiębiorców”, powołaliśmy sekretariat wspierający działalność Społecznego Rzecznika Przedsiębiorców i stworzyliśmy Indeks Wolności Gospodarczej PKPP Lewiatan, który będzie oceniał nowe przepisy regulujące działalność gospodarczą (więcej informacji na www.prawaprzedsiebiorcow.pl).
Indeks Wolności Gospodarczej PKPP Lewiatan to syntetyczne narzędzie obrazujące poziom swobody gospodarczej w Polsce. Za pomocą Indeksu będziemy oceniać wszystkie regulacje mające wpływ na działalność firm. Akty oceniane będą, a wcześniej wybierane do oceny, przez zespół ekspertów współpracujących z PKPP Lewiatan. Ocena każdej regulacji będzie dokonywana według 19 kryteriów mających szczególne znaczenie dla przedsiębiorców (w załączeniu). Ponieważ nie wszystkie kryteria mają jednakowy ciężar gatunkowy, do każdego z nich została przypisana waga odpowiadająca jego randze w wyniku końcowym. Ranga ta określa praktyczny wpływ danego czynnika na prowadzoną działalność gospodarczą.
Wybrane kryteria oceny dotyczą tych elementów aktu prawnego, które według wieloletniego doświadczenia PKPP Lewiatan stanowią czynniki szczególnie istotne w dokonywanych w ramach konsultacji społecznych Ocenach Skutków Regulacji.
Inauguracja Indeksu Wolności Gospodarczej PKPP Lewiatan zbiega się początkiem działalności nowego parlamentu i rządu. Z tego powodu wartość Indeksu wynosi dziś zero. Jednak aby pokazać, czym to narzędzie jest w praktyce, eksperci PKPP Lewiatan ocenili wg kryteriów Indeksu działalność legislacyjną poprzedniej ekipy rządzącej, a dokładniej - akty prawne opublikowane w okresie od początku lipca do końca października 2007 r.
Analizie zostały poddane:
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw
• Ustawa z dnia 5 września 2007 r. o zmianie ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń oraz o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (telepraca)
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw
• Ustawa z dnia 7 września 2007 r. . o zmianie ustawy o grach i zakładach wzajemnych
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tzw. podatek Religi)
• Ustawa z dnia 24.08.07 o zmianie ustawy – Kodeks pracy (praca w święta)
• Ustawa z dnia 07.09.07 o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego
• Ustawa z dnia 10.05.07 o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych
• Ustawa z dnia 5 lipca 2007 o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz ustawy o finansach publicznych
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o zwalczaniu nieuczciwych praktyk rynkowych
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej
• Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA Euro 2012
• Ustawa z dnia 7 września 2007 r. O zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Po zsumowaniu ocen wartość Indeksu Wolności Gospodarczej PKPP Lewiatan za okres lipiec – październik 2007 r. wynosi minus 76,4.
5 najniżej ocenionych aktów prawnych to:
• Ustawa o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych (- 22,8)
• Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oraz niektórych innych ustaw (- 21 pkt)
/przesunięcie o rok możliwości korzystania z wczesnych emerytur na starych zasadach/
• Ustawa o zmianie ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń oraz o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej
(- 14,4)
/ustawa ogranicza wolność gospodarczą, nakazując zarządzającym publicznymi samodzielnymi zakładami przeznaczać 40% środków z dodatkowo pozyskanej należności w kontraktach za takie same rodzaje świadczeń na wzrost wynagrodzeń zasadniczych, niezależnie np. od udziału kosztów pracy w kosztach danego świadczenia czy od rzeczywistych potrzeb finansowych w zakresie wydatków innych niż płacowe/
• Ustawa o zmianie ustawy Kodeks pracy (- 10,2)
/zakaz pracy w święta/
• Ustawa o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (- 10)
/ustawa to transpozycja do prawa polskiego odpowiedniej dyrektywy UE; wynika z niej, że systemem zbierania pojazdów mają być objęte wszystkie pojazdy wycofane z eksploatacji, zaś sposób ich zbierania powinien być "wystarczający"/
Najlepiej ocenione ustawy to:
• Ustawa o zmianie ustawy kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (telepraca) ( 12)
• Ustawa o zmianie ustawy oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (poprawa gospodarki finansowej NFZ, zwiększa przejrzystość wydatkowania środków publicznych np. na leki) ( 6,8)
• Ustawa o zmianie ustawy prawo własności przemysłowej ( 6,8).
W sumie 8 ustaw miało punktowy bilans dodatni (w przedziale od 1 do 12), zaś 11 ustaw miało punktowy bilans ujemny (w przedziale -22 do -2,8).
Oceny w poszczególnych kategoriach wyglądają następująco:
1. wprowadzają / eliminują zbędne instytucje: trzy ustawy ocenione zostały ujemnie, dla reszty kryterium to jest neutralne; żadna z ocenianych ustaw nie zniosła jakiejkolwiek instytucji
2. podnoszą / obniżają koszty pracy: trzy spośród ocenianych ustaw podnosi koszty pracy, dla czternastu kryterium to jest obojętne, dwie ustawy koszty pracy obniżają
3. zwiększają / zmniejszają obowiązki biurokratyczne firm: jedenaście spośród ocenianych ustaw zwiększa obowiązki biurokratyczne, dla siedmiu kryterium to jest neutralne, jedna ustawa zmniejsza te obowiązki
4. ograniczają / uwalniają proces inwestycyjny: dwie ustawy ograniczają proces inwestycyjny, dla trzynastu ustaw kryterium to jest neutralne, cztery ustawy uwalniają proces inwestycyjny
5. zwiększają / zmniejszają niejednoznaczność prawa: siedem ustaw zwiększa niejednoznaczność prawa, dla siedmiu kryterium to jest neutralne, pięć ustaw zmniejsza tę niejednoznaczność
6. zwiększają / zmniejszają uznaniowość decyzji: sześć ocenianych ustaw zwiększa uznaniowość decyzji, dla dziewięciu kryterium to jest neutralne, cztery ją zmniejszają
7. zwiększają / zmniejszają ryzyko działalności gospodarczej; dziesięć ustaw zwiększa ryzyko, dla trzech kryterium to jest neutralne, sześć ustaw to ryzyko zmniejsza
8. zwiększają / zmniejszają ingerencję państwa: dziewięć ocenianych ustaw zwiększa ingerencję państwa, dla siedmiu kryterium to jest neutralne, dwie zmniejszają ryzyko
9. zwiększają / zmniejszają restrykcyjność prawa: cztery oceniane ustawy zwiększają restrykcyjność prawa, dla dwunastu kryterium to jest neutralne, trzy ją zmniejszają
10. długość vacatio legis: w przypadku trzech ustaw było ono zdecydowanie za krótkie, w przypadku siedmiu nie było znacznym problemem, w przypadku dziewięciu może ono być ocenione pozytywnie
11. zakłócają / poprawiają reguły konkurencyjności: dziewięć ustaw zakłóca reguły konkurencyjności, dla czterech kryterium jest obojętne, sześć ustaw te reguły poprawia
12. zawierają wymagania ponad minimum unijne: trzy ustawy zawierają wymagania ponad minimum unijne, dla reszty kryterium to jest obojętne
13. są sprzeczne z prawem unijnym: cztery ustawy w naszej ocenie są sprzeczne z prawem unijnym, dla reszty kryterium to jest obojętne
14. powiększają / zmniejszają deficyt finansów publicznych: trzy ustawy znacznie zwiększają deficyt finansów, piętnaście nie ma na niego wpływu, jedna deficyt pooprawia
15. pogarszają / poprawiają sytuację na rynku pracy: cztery ustawy pogarszają sytuację na rynku pracy, dla trzynastu kryterium to jest obojętne, dwie poprawiają
16. utrudniają / ułatwiają dostęp do administracji: Żadna z ustaw nie pogarsza dostępu do administracji, dla osiemnastu kryterium to jest obojętne, jedna poprawia
17. wydłużają / skracają czas oczekiwania na decyzje administracji: jedna ustawa zwiększa czas oczekiwania, dla czternastu kryterium to jest obojętne, cztery poprawiają ten dostęp
18. zwiększają / zmniejszają uprawnienia administracji: dwanaście ocenianych ustaw zwiększa uprawnienia administracji, dla sześciu kryterium to jest obojętne, jedna ustawa te uprawnienia zmniejsza
19. zwiększają / zmniejszają obciążenia podatkowe: dwie ustawy te obciążenia zwiększają, reszta ocenianych ustaw nie dotyczyła należności podatkowych.
Najwięcej ustaw otrzymało ujemne oceny w kategoriach:
• zwiększają uprawnienia administracji – 12 ustaw
• zwiększają obowiązki biurokratyczne firm – 11 ustaw
• zwiększają ryzyko działalności gospodarczej – 10 ustaw
• zakłócają reguły konkurencyjności – 9 ustaw
• zwiększają ingerencje państwa – 9 ustaw.
Kryteria, w których ustawy otrzymały najniższe oceny:
• Wzrost ingerencji państwa – minus 11,4 pkt.
• Wzrost deficytu finansów publicznych – minus 10,0 pkt.
• Wzrost uprawnień administracji – minus 9,0 pkt.
Kryteria oceny
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 29 listopada 2007 r.
_________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Środki Przejściowe PL2004/016-829.01.02.Niniejszy dokument został opublikowany dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Za treść tego dokumentu odpowiada PKPP Lewiatan, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.
