Przegląd Wspólnej Polityki Handlowej Unii Europejskiej
2020-10-30
29 października Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce oraz Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii zorganizowały zamknięte spotkanie online w sprawie przeglądu polityki handlowej Unii Europejskiej. Celem spotkania, w którym udział wziął Piotr Rydzkowski z Działu ds. Strategii Handlowej Dyrekcji Generalnej ds. Handlu (DG TRADE), była prezentacja postulatów wszystkich zainteresowanych grup interesariuszy z Polski oraz dyskusja.
W ramach działań zmierzających do osiągnięcia konsensusu w sprawie kierunku polityki handlowej UE, Komisja Europejska rozpoczęła w czerwcu 2020 r. przegląd unijnej polityki handlowej. Konsultacje publiczne, do udziału w których zaproszeni są wszyscy interesariusze, zarówno z instytucji rządowych, pozarządowych, a także przedsiębiorcy, prowadzone są do 15 listopada 2020 i obejmują wszystkie istotne tematy polityki handlowej UE. Ich wyniki zostaną uwzględnione w Komunikacie dot. Strategii Polityki Handlowej UE, który zostanie opublikowany na początku 2021 r. Pismo dot. konsultacji w języku polskim dostępne jest tutaj .
Celem konsultacji jest zbadanie w jaki sposób polityka handlowa może przyczynić się do szybkiej i zrównoważonej odbudowy społeczno-gospodarczej po COVID-19, biorąc pod uwagę potrzebę wzmocnienia konkurencyjności, konieczność sprostania nowym wyzwaniom przed którymi stoi UE oraz zainteresowanie propagowaniem unijnych wartości i standardów. Komisja Europejska pragnie także zbadać w jaki sposób polityka handlowa może pomóc w budowaniu silniejszej pozycji UE na arenie międzynarodowej.
Mamy obecnie do czynienia ze zmieniającą się geopolityką gospodarczą oraz stopniowo słabnącą pozycją UE w handlu międzynarodowym w porównaniu z jej głównymi konkurentami. Przykładowo, w 2019 r. wartość inwestycji chińskich w Afryce przekroczyła 72 mld USD, czyli nieomal tyle, ile łącznie zainwestowały USA, Wielka Brytania i Francja. Obroty handlowe Chiny-Afryka wynoszą ponad 200 mld USD i przekroczyły wysokość obrotów UE z Afryką (jeszcze łącznie z Wielką Brytanią!) Po Brexicie nasza pozycja uległa jeszcze dalszemu osłabieniu.
Przedstawiciel Komisji Europejskiej obecny na spotkaniu mówił o tym, że handel potrzebuje jasnych i przewidywalnych zasad i dlatego tak ważne jest wzmocnienie wielostronnego systemu handlowego, przede wszystkim WTO. Zwracał uwagę na to, że działania UE powinny wzmacniać wolny i uczciwy handel, a także naszą obronę przed nieuczciwymi, wrogimi lub niekonkurencyjnymi praktykami handlowymi. Ponadto, jak słusznie zauważył, UE musi także rozwijać stosunki z kluczowymi partnerami – USA, Chinami oraz Afryką i krajami sąsiedzkimi.
Uczestnicy spotkania apelowali o to, aby przygotowywany Komunikat Komisji przedstawił w jasny sposób jak UE zamierza wesprzeć budowę strategii eksportowej dla unijnych przedsiębiorców; zawierał silny komponent dot. MŚP, które potrzebują wsparcia oraz łatwiejszego dostępu do informacji dot. obowiązujących regulacji na rynkach w państwach trzecich; a także sformułował zapisy dot. uczciwego handlu i wzajemnych respektowanych standardów.
W tym kontekście warto wspomnieć, że od 13 października br. Komisja Europejska uruchomiła platformę Access2Markets Database, na której znajduje się wiele cennych informacji dla eksporterów i importerów: https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/en/content/welcome-access2markets-market-access-database-users .
„Firmy borykają się bardzo często nie tylko z barierami administracyjnymi kiedy chcą wejść na rynki państw poza-unijnych, ale także muszą stawiać czoła rosnącemu protekcjonizmowi w obrębie UE, mając do czynienia z coraz trudniejszym dostępem do rynków innych państw członkowskich. Taka sytuacja zagraża funkcjonowaniu jednolitego rynku i może być poważną przeszkodą do odbudowy gospodarczej UE po obecnym kryzysie.” – mówi Adam Dorywalski, ekspert Konfederacji Lewiatan ds. UE w biurze w Brukseli.
Komentarz dr Andrzeja Rudka, eksperta Zarządu KL:
Dotychczasowa strategia w zakresie polityki handlowej Unii Europejskiej pochodzi z 2014 r. (Trade for All) i uległa już istotnej dezaktualizacji w związku z szybkimi przemianami w gospodarce i handlu międzynarodowym w ostatnich kilku latach, włączając w to postępujące zmiany klimatyczne (i konieczność ich szerszego uwzględnienia w strategii handlowej) oraz szybki rozwój gospodarki i handlu elektronicznego. Równocześnie bardzo zmalała też rola Międzynarodowej Organizacji Handlu (WTO), której zasady są w coraz większym stopniu lekceważone przez głównych graczy w handlu międzynarodowym – dotyczy to zarówno USA, jak i Chin.
Erozja obecnej strategii uległa jeszcze większemu przyspieszeniu w obliczu kryzysu gospodarczego wywołanego tegoroczną pandemią, która – po latach coraz bardziej kontrowersyjnej globalizacji - spowodowała praktyczną deglobalizację gospodarki światowej i handlu międzynarodowego. Ponad 90 krajów wprowadziło (przynajmniej okresowe) ograniczenia eksportu, zerwane zostały liczne łańcuchy dostaw, dominuje obecnie tendencja do ich skracania oraz większej regionalizacji i dywersyfikacji dostaw.
W obliczu tych wydarzeń Komisja Europejska wyszła z inicjatywą przygotowania nowej ‘autonomicznej strategii handlowej’ UE i uruchomiła proces szerokich konsultacji z interesariuszami z krajów członkowskich. W ich toku wyrażają oni m.in. oczekiwania co do większej konkretności przyszłej strategii, gdyż generalnie tego typu dokumenty unijne są zbyt ogólne, poświęcenia więcej uwagi interesom małych i średnich przedsiębiorstw, ponadto potrzebę przywrócenia w handlu międzynarodowym zasad uczciwej konkurencji.
