Spotkanie ws. mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2
2020-11-02
29 października Konfederacja Lewiatan zorganizowała dla firm członkowskich seminarium online z udziałem europosła Adama Jarubasa, członka Komisji ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI) oraz jego doradców - Łukasza Wilkosza i Borysa Brzezińskiego.
Tematem spotkania był stan prac legislacyjnych dotyczących tzw. Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) - mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2. Komisja Europejska zakończyła 28 października etap konsultacji publicznych dotyczących tego mechanizmu. Według Komisji Europejskiej projekt ma zapobiegać tzw. ucieczce emisji. Rada Europejska w projekcie widzi przede wszystkim źródło nowych dochodów własnych, który szacuje się na od 4 do 16 mld euro rocznie. Pieniądze te stanowiłyby tzw. nowy zasób własny i trafiałyby najprawdopodobniej do wartego 750 mld euro Funduszu Odbudowy. Jednak, jak przekonywał europoseł Jarubas, aby mechanizm był zgodny z zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO) musi być jedynie instrumentem środowiskowym, a nie finansowym czy też zaburzającym konkurencyjność. Komisja Europejska ma przedstawić inicjatywę legislacyjną ws. CBAM w czerwcu 2021 roku.
Obecnie Parlament Europejski przygotowuje sprawozdanie z inicjatywy własnej dot. CBAM, które zaprezentuje jako stanowisko w tym zakresie. Komisja ENVI w PE jest wiodąca w tym temacie, a europoseł Jarubas jest sprawozdawcą cieniem z ramienia grupy politycznej EPL ws. CBAM: https://oeil.secure.europarl.europa.eu/oeil/popups/ficheprocedure.do?reference=2020/2043(INI)&l=en
Przedstawiciele firm i związków branżowych obecnych na spotkaniu wyrażali obawy co do tego, czy CBAM nie podważy konkurencyjności unijnych i polskich firm. Europoseł podkreślał podczas spotkania, że na tym etapie bardzo ciężko jest mówić o bilansie korzyści i strat jakie przyniesie CBAM, ponieważ nie wiadomo jaką przyjmie formę. Są pomysły, aby CBAM został wprowadzony jako rodzaj podatku konsumpcyjnego, co zmniejszałoby prawdopodobieństwo jego niezgodności z zasadami WTO. Europoseł wyraził nadzieję, że Komisja Europejska przygotuje dogłębną i szczegółową analizę skutków zanim zaproponuje rozwiązanie legislacyjne.
Komisja Europejska oraz niektóre frakcje w PE, np. Zieloni, uważają, że CBAM powinien zastąpić system handlu darmowymi emisjami (tzw. EU ETS). Jednak jeśli okazałoby się, że mechanizm CBAM jest niezgodny z zasadami WTO, wówczas przemysł europejski zostałby zarówno bez CBAM, jak i EU ETS. Tymczasem CBAM, w kontekście planów zlikwidowania EU ETS będzie najprawdopodobniej jedynym mechanizmem, który miałby za zadanie chronić europejski przemysł. Pozostałe instrumenty wsparcia UE będą miały charakter finansowy na tzw. zieloną transformację. Dlatego tak ważne jest, aby CBAM został zaprojektowany w sposób zgodny z zasadami WTO i aby przyniósł rzeczywiście skutek w postaci ograniczenia emisji również poza UE.
Ideą przyświecającą wprowadzeniu CBAM jest opodatkowanie importowanych do UE dóbr ze śladem węglowym i na pewno należy się spodziewać spadku ich wartości i wzrostu cen. Co istotne, projektowana opłata graniczna nie będzie poprawiać sytuacji firm produkujących na eksport, ale na pewno zmniejszy się presja obniżania kosztów przez przedsiębiorców, którzy produkują głównie na rynek europejski. CBAM będzie wprowadzany stopniowo i w pierwszej kolejności obejmie najprawdopodobniej sektory tj., cement, stal, nawozy i niektóre produkty sektora chemicznego, a następnie będzie rozszerzany na kolejne sektory.
„Bardzo ważne jest aby nowy mechanizm CBAM nie doprowadził do pogorszenia konkurencyjności europejskich firm oraz aby został zaprojektowany w sposób zgodny z zasadami WTO. Firmy potrzebują pewności prawa.” - mówi Kinga Grafa, Dyrektorka biura Konfederacji Lewiatan w Brukseli.
„Mechanizm dostosowywania cen na granicach UE z uwzględnieniem emisji CO2 miałby na celu zwalczanie tzw. ucieczki emisji poza UE oraz zapewniłby odzwierciedlenie wartości dwutlenku węgla w cenie produktów, co jest niezwykle ważne dla wielu branż przemysłowych. Członkowie Konfederacji Lewiatan pracujący w ramach powołanej Rady ds. Zielonej Transformacji są zainteresowani kształtem mechanizmu CBAM i zapewniają aktywny udział w debacie na poziomie UE i w Polsce nad proponowanymi rozwiązaniami” – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, Dyrektorka Departamentu Energii i Zmian Klimatu w Konfederacji Lewiatan.
„Biorąc pod uwagę istotę mechanizmu CBAM dla konkurencyjności polskiego przemysłu, bardzo ważne jest aby nasze firmy były zaangażowane w ten proces decyzyjny na poziomie UE od samego początku. Dlatego jako Konfederacja Lewiatan, będziemy na pewno brać aktywny udział w debacie dot. CBAM oraz będziemy w stałym kontakcie, zarówno z Komisją Europejską, jak i europosłami.” – mówi Adam Dorywalski, ekspert Konfederacji Lewiatan ds. UE w biurze w Brukseli
