Komisja Europejska aktualizuje przepisy dotyczące kredytów konsumenckich

2019-04-15

Komisja Europejska dokonuje obecnie rewizji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Evaluation of the consumer credit directive)." Przy tej okazji należy poruszyć problem implementacji przepisów w obszarze rekalkulacji kosztów kredytu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego.

Art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48/WE brzmi: ,,Konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy". Implementacja art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48/WE do polskiego porządku prawnego przybrała postać art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim w brzmieniu: „W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą". Mimo brzmienia art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48/WE powstały wątpliwości czy zwrotowi podlegają wszystkie koszty, jakie poniósł konsument w związku z kredytem, czy tylko te, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Przede wszystkim wskazać trzeba wyraźną treść art. 16 dyrektywy 2008/48/WE. Treść analizowanego przepisu wprost wskazuje, iż „obniżka całkowitego kosztu kredytu" obejmuje „odsetki i koszty", przy czym nie są to wszelkie odsetki i koszty, lecz te, które „przypadają na pozostały okres obowiązywania umowy". Zatem przepis odnosi się wyłącznie do kosztów związanych z okresem kredytowania np.: odsetek. Inne opłaty, które np.: stanowią ekwiwalent za dokonanie czynności faktycznej, znajdują się poza tym okresem.

Przykładowo wskazać można prowizję przygotowawczą - wynagrodzenie jednorazowe związane wyłącznie z faktem dokonania przez bank czynności udzielenia kredytobiorcy kredytu i niezależnym od okresu kredytowania. Obowiązek zapłaty prowizji przygotowawczej następuje już w wyniku zawarcia umowy kredytowej i oddania do dyspozycji umówionej kwoty kredytu i bez znaczenia dla obowiązku zapłaty prowizji przygotowawczej pozostaje fakt wykorzystania kredytu przez kredytobiorcę. Prowizja zatem jest oderwana od aspektu czasowego, w który to aspekt z kolei wpisane są odsetki. Podobne uwagi można poczynić względem np.: opłat pobieranych przez pożyczkodawców, które są oderwane od aspektu czasowego (okresu kredytowania).

Art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48/WE, jak i krajowej implementacji tego przepisu nie można interpretować w ten sposób, iż w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu całość kosztów kredytu ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do okresu trwania umowy. Nie wynika to z treści tych przepisów. Przepisy stanowią wyłącznie o zmniejszeniu kosztów, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.

Autorzy:

• Adrian Zwoliński
• Alicja Zimmer-Woroch