Lewiatan proponuje zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców
2018-04-26
Poprawa efektywności procedur związanych z zatrudnianiem cudzoziemców oraz ich przejrzystości, m.in. skrócenie czasu oczekiwania na zarejestrowanie oświadczenia, na wydanie zezwolenia na pracę to najpilniejsze działania, które ułatwią pracodawcom dostęp do pracowników-cudzoziemców. Wydłużony czas trwania wielu procedur negatywnie wpływa zarówno na sytuację pracodawcy, jak i cudzoziemca - uważa Konfederacja Lewiatan.
- Głównym wyzwaniem jest poprawa efektywności procedur związanych z zatrudnianiem cudzoziemców oraz ich przejrzystości. Regulacje w tym zakresie negatywnie oceniło 75% ankietowanych przedsiębiorców, wskazując, że są one złożone i często długotrwałe. Polscy przedsiębiorcy muszą samodzielnie weryfikować kwestie legalności pobytu, możliwości podjęcia pracy, w oparciu o przepisy kilkunastu ustaw i rozporządzeń. Na złożoność regulacji wpływają też ciągłe ich modyfikacje. Nawet w przypadku prawidłowego realizowania procedur przedsiębiorcy nie mogą liczyć na terminowe rozpoznanie ich wniosków - mówi Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy, dialogu i spraw społecznych Konfederacji Lewiatan.
Terminy
Czas oczekiwania na zarejestrowanie oświadczenia
Z otrzymanych od przedsiębiorców odpowiedzi wynika, iż okres oczekiwania na zarejestrowanie oświadczenia o powierzeniu pracy to w pewnych przypadkach nawet 3 tygodnie.
Czas oczekiwania na wydanie zezwolenia na pracę
Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na pracę trwało przeciętnie od 13,5 (woj. podlaskie) do 180 dni (woj. pomorskie). Średnio w Polsce wydanie decyzji zajmowało 62 dni (dane MRPIPS za 2017 r.)
Z otrzymanych od przedsiębiorców odpowiedzi wynika, iż okres oczekiwania na otrzymanie decyzji w sprawie zezwolenia na pracę to nawet 3-6 miesięcy w woj. dolnośląskim, 4 miesiące w woj. mazowieckim, ponad 6 miesięcy w woj. łódzkim, ponad 6 miesięcy w woj. pomorskim, 5 miesiące w województwie śląskim i wielopolskim,
Czas oczekiwania na wydanie zezwolenia o pracę i pobyt
Czas trwania postępowania w sprawie zezwolenia o pracę i pobyt wynosi przeciętnie:
- 4 miesiące w woj. mazowieckim, kujawsko pomorskim, zachodniopomorskim, śląskim,
- 6 miesięcy w woj. dolnośląskim, lubuskim, wielkopolskim,
- 9 miesięcy w woj. pomorskim.
Średnia krajowa na wydanie decyzji ws. zezwolenia na pobyt i pracę to 141 dni (na podstawie danych UDSC w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 marca 2018 r.). Z otrzymanych od przedsiębiorców odpowiedzi wynika, iż czas postępowania przekracza w niektórych przypadkach 12/15 miesięcy.
Negatywne skutki wydłużonych procedur
Wydłużony czas trwania procedur kreuje sytuacje budzące zastrzeżenia i wpływa negatywnie zarówno na sytuację pracodawcy, jak i cudzoziemca.
Pracodawca występujący o zarejestrowanie oświadczenia o powierzeniu pracy powinien mieć pewność, że przy spełnieniu wszelkich wymogów, oświadczenie zostanie wpisane do ewidencji w okresie 7 dni roboczych. Brak takiego wpisu, bez uzasadnionych powodów, oznacza, iż cudzoziemiec przebywając legalnie na terytorium RP nie może podjąć pracy. Po stronie pracodawcy oznacza to konieczność podjęcia kroków w zakresie zatrudnienia (kwestia wypłaty wynagrodzenia, pytanie o kontynuacje współpracy), co ma znaczenie w kontekście jego odpowiedzialności, wizerunku i realizowanych zamówień.
Przedsiębiorcy często biorą na siebie ciężar zapewnienia godnego bytowania cudzoziemca - w oczekiwaniu na dokument.
Podobne stany faktyczne mają miejsce w przypadku jednolitych zezwoleń o pracę i pobyt. Wydłużające się terminy na zamieszczenie w dokumencie podróży cudzoziemca odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o takie zezwolenie a w pewnych okolicznościach umożliwia wcześniejsze podjęcie legalnej pracy, powoduje szereg perturbacji. Może to prowadzić do sytuacji, gdy cudzoziemiec posiada tytuł do podjęcia pracy, ale nie ma legalnej podstawy kontynuacji pobytu. Umieszczenie stempla w dokumencie podróży nie uprawnia jednocześnie cudzoziemca do podróżowania po terytorium innych państw obszaru Schengen. Cudzoziemiec może wyjechać do kraju pochodzenia, jednak aby powrócić do Polski powinien uzyskać wizę, jeśli pochodzi z państwa objętego obowiązkiem wizowym. Szczególnie w przypadku cudzoziemców zajmujących wysokie stanowiska, posiadających wysokie kwalifikacje wpływa to na ocenę atrakcyjności naszego kraju.
Co istotne pracodawcy nie odczuwają poprawy sytuacji w 2018 r., a wręcz informują o wydłużaniu czasu rozpoznawania wniosków przez urzędy.
Rozwiązania
Procedury zatrudniania cudzoziemców należy rozpatrywać w kontekście dwóch aspektów:
- możliwych zmian w działalności właściwych organów, zasad współpracy z pracodawcami, które przyczyniłyby się do terminowego rozpoznawania wniosków, bez potrzeby podejmowania interwencji legislacyjnej,
- koniecznych zmian w przepisach.
Zwiększenie nakładów finansowych
Na działalność organów wpływa złożoność procedur oraz dostępne środki finansowe i zasoby kadrowe. Postulujemy zatem zwiększenia nakładów finansowych na wydziały odpowiedzialne za obsługę wniosków, wydawanie właściwych decyzji, rozpoznawanie odwołań. Tym bardziej, iż od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono opłaty za wydanie zezwolenia sezonowego oraz rejestrację oświadczenia.
Promowanie stabilnych form zatrudnienia cudzoziemców
Rozważenia wymaga wkomponowanie w proces upraszczania procedur elementu promowania bardziej stabilnych form zatrudnienia cudzoziemców. W trakcie prac nad ostatnią nowelizacją z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 poz. 1065 z późn. zm) dyskutowano możliwość wprowadzenia tzw. milczącego załatwienia sprawy. Polega to na tym, iż brak reakcji organu po upływie określonego ustawą terminu uznawane jest za załatwienie sprawy, w sposób uwzględniający wniosek strony. Taka instytucja mogłaby mieć odpowiednie zastosowanie do instytucji oświadczenia o powierzeniu pracy, określonych przypadków zezwolenia na pracę czy zezwolenia na pobyt i pracę, o ile wniosek dotyczyłby zatrudnienia w ramach umowy o pracę.
Szczegółowe propozycje zmian dotyczą m.in.:
- odejście od konieczności przejścia pełnej procedury w przypadku ofertowania cudzoziemcowi innego stanowiska pracy w ramach struktury firmy,
- wprowadzenie max. terminu 7 dni na umieszczenie w dokumencie podróży odcisku stempla od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt i pracę,
- wprowadzenie tzw. milczącego załatwienia sprawy, polegającego to na tym, iż brak reakcji organu po upływie określonego ustawą terminu uznawane jest za załatwienie sprawy, w sposób uwzględniający wniosek strony,
- umożliwienie w szerszym zakresie przedłużanie wiz przez wojewodów.
Konfederacja Lewiatan
