Czy wynalazki w UE są dobrze chronione?

2016-01-25

14 stycznia br. odbyło się zorganizowane przez Europejski Urząd Patentowy (EPO) sympozjum robocze nt. praktycznego zastosowania i ewentualnej rewizji praktyki w zakresie art. 84 Europejskiej Konwencji Patentowej (EKP). Tematem sympozjum był w szczególności aspekt jasności zastrzeżeń patentowych. Spotkanie skierowane było głównie do praktyków z firm i kancelarii oraz do egzaminatorów z EPO. Konfederacja Lewiatan, jako jedyna federacja członkowska, wzięła udział w sympozjum z ramienia BUSINESSEUROPE. Byliśmy także jedynym przedstawicielem z regionu Europy Środkowo - Wschodniej.

Sposób ujawnienia wynalazku i późniejsza publikacja patentu mają fundamentalne znaczenie dla wszystkich użytkowników systemu, zarówno dla użytkowników jak i dla konkurencji. Dlatego EPO zdecydowało się poświęcić całodzienną dyskusję kwestii jasności zastrzeżeń.  Seminarium podzielono  na dwie główne części - wspólną dla wszystkich uczestników sesję plenarną oraz popołudniowe sesje tematyczne dotyczące konkretnych sektorów (mechanika, elektrofizyka, chemia i biotechnologia, ICT).

Podczas sesji plenarnej wystąpili przedstawiciele EPO- Guillaume Minnoye, wiceprezydent operacyjny, Heli Pihlajamaa, dyrektor departamentu prawnego i Alfred Spigarelli, dyrektor departamentu procedur patentowych. Zwrócili oni uwagę, że według obowiązującej doktryny EPO, do określenia zakresu ochrony powinien wystarczyć już sam opis wynalazku odczytywany przez specjalistę w danej dziedzinie. Podstawą dla egzaminatorów są w tym aspekcie wytyczne proceduralne EPO (rozdział F IV). Dodano także, że cechy funkcjonalne w opisie są dozwolone pod warunkiem, że dają jasną instrukcję osobie wyspecjalizowanej w danej dziedzinie, która dzięki nim będzie w stanie odtworzyć wynalazek. Zwrócono uwagę na fakt, że ocena jasności zastrzeżenia nie stanowi podstawy do sprzeciwu powołując się przy tym na orzeczenie Komisji Odwoławczej nr G3/14 (jasność zmienionego zgłoszenia może być przedmiotem sprzeciwu wyłącznie gdy i w zakresie, w którym wprowadzone zmiany nie są zgodne z art. 84 EKP). Podczas debaty pojawił się również problem relacji art. 84 EKP (zastrzeżenia patentowe) wobec art. 83 (ujawnienie wynalazku) i art. 123 (zmiany zgłoszeń patentowych).

 

Po wstępnych wystąpieniach przedstawicieli EPO głos zabrali praktycy - Enrica Bruno i Chris Tunstall, prawnicy reprezentujący odpowiednio amerykańską i europejską perspektywę. W swojej prezentacji skupili się oni na kryteriach oceny jasności stosowanych w praktyce przez egzaminatorów EPO, tj.: ograniczeniu zbędnych treści, ujęciu wszystkich aspektów wynalazku, obiektywizmie i zgodzie z odpowiednimi kryteriami w innej jurysdykcji. Zwrócili uwagę, ze w praktyce, szczególnie z punktu widzenia aplikantów, nie jest jasne, jakie elementy powinny być ujęte w zastrzeżeniu, aby zostało ono zaakceptowane przez egzaminatorów. Zwrócili się z postulatem utworzenia swego rodzaju instrukcji obsługi dla użytkowników, która wskazywałaby na istotne kryteria brane pod uwagę.

Podsumowując sesje plenarną warto podkreślić, że padły podczas niej pytania o wystarczającą szczegółowość wytycznych proceduralnych EPO, różnice pomiędzy podejściem amerykańskim i europejskim, a także praktykę Komitetu Odwoławczego. Użytkownicy wypowiedzieli się zdecydowanie za opracowaniem testu na ocenę jasności zastrzeżenia patentowego apelując przy tym o nieignorowanie sprzeciwów wobec niejasnych aplikacji patentowych, które jako obowiązujące już patenty stanowią zagrożenie dla pewności prawnej i obrotu gospodarczego. Zwrócono uwagę na charakterystyki danych sektorów zapraszając tym samym do dyskusji podczas sesji tematycznych.

W części popołudniowej przedstawiciel Konfederacji Lewiatan wziął udział w sesji tematycznej poświęconej chemii i biotechnologii. W ciągu dwóch godzin wąskie grono specjalistów oceniało przykładowe zastrzeżenia i ich jasność według licznych kryteriów w tym m.in. nietypowych definicji opisu, braku istotnych cech, cech funkcjonalnych, czy funkcjonalnie określonych definicji. Uczestnicy oceniali przykłady w oparciu o swoje doświadczenie zawodowe podając przy tym sugestię zmian w praktyce EPO.

Jednym z głównych wniosków sesji tematycznej było stwierdzenie, że z punktu widzenia użytkownika trudno jest odróżnić jasność od innych kryteriów patentowalności. Istotna jest również relacja pomiędzy art. 84 i art.123 (2), którego bardzo ścisłe zastosowanie może mieć negatywne skutki dla rzeczywistej jasności zastrzeżeń. Zdaniem uczestników EPO powinno być również ostrożne w ocenie cech funkcjonalnych i rezultatów. Zwrócono ponadto uwagę na konsekwencje niejasnych zastrzeżeń dla procedury naruszeniowej.

 

Czym jest EPO?

Europejski Urząd Patentowy (EPO) to organ wykonawczy Europejskiej Organizacji Patentowej, której członkiem jest obecnie 40 krajów. Głównym zadaniem EPO jest udzielanie patentów europejskich poprzez ujednoliconą procedurę aplikacyjną pozwalającą na późniejszą walidację we wszystkich państwach członkowskich. W tym zakresie EPO prowadzi poszukiwania i badania merytoryczne stale rosnącej liczby europejskich zgłoszeń patentowych i zgłoszeń międzynarodowych wniesionych na mocy Traktatu o współpracy patentowej. Urząd rozpatruje również sprzeciwy zgłoszone wobec udzielonych patentów europejskich.

W przyszłości EPO będzie także odpowiedzialny za udzielanie jednolitych patentów europejskich w ramach nowego, uzgodnionego na forum Unii Europejskiej systemu, który wejdzie w życie najprawdopodobniej jeszcze w tym roku.

Wnioski z debaty

 

Z punktu widzenia Konfederacji Lewiatan i działalności naszych członków uważamy, że udział w debacie był niezmiernie istotny. Byliśmy jedynym wielosektorowym reprezentantem biznesu, w dodatku jedynym uczestnikiem z naszego regionu. Kilkakrotnie zwrócono uwagę na brak głosu podmiotów z Europy Środkowo - Wschodniej w tej dyskusji. W przyszłości, z uwagi na techniczny charakter sympozjum, będziemy zachęcali do bezpośredniego udziału naszych firmy zainteresowanych działalnością innowacyjną i procedurą uzyskania europejskich i jednolitych patentów. Zwracamy uwagę, że podobne sympozjum miało miejsce przed dwoma laty, a jego bezpośrednim wynikiem było wprowadzenie poprawek proceduralnych. Cel tegorocznego sympozjum był podobny.

Już teraz, jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem dostępu do prezentacji z sympozjum, prosimy o bezpośredni kontakt z ekspertką brukselskiego biura Konfederacji Lewiatan, Panią Anną Trzop (atrzop@konfederacjalewiatan.info).