Pracodawcy czekają na nową ordynację podatkową

2015-10-13

Rząd przyjął założenia do ordynacji podatkowej. Zdaniem Konfederacji Lewiatan nowa ordynacja podatkowa jest potrzebna, tak samo jak nowe spojrzenie administracji podatkowej na podatnika. Powinna ona uwzględniać zasadę zaufania obywatela do państwa, jak i państwa do obywatela.

Zgodnie z zasadą demokratycznego państwa prawnego przepisy prawa podatkowego powinny być proste i zrozumiałe dla wszystkich. Ordynacja podatkowa jako akt prawny normujący część ogólną prawa podatkowego powinna precyzyjnie określać stosunki pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym oraz zawierać wyczerpujący katalog praw i obowiązków podatnika.

Pozytywnie przyjmujemy zawartą w założeniach propozycję skatalogowania praw i obowiązków podatnika. Chodzi o wskazanie praw przysługujących obywatelom, ochronę pozycji podatnika i skierowanie do urzędów jasnych wytycznych postępowania - wielu podatników nie zna swoich uprawnień, więc katalog z ordynacji ułatwi im zidentyfikowanie zachowań urzędniczych, które wykraczają poza przyjęty kanon, a w konsekwencji ułatwią dochodzenie swoich praw.

Na aprobatę zasługuje fakt, że przewiduje się w przyszłej Ordynacji podatkowej wprowadzenie takich zasad jak zakazu nadużywania prawa przez organy podatkowej, tym bardziej w kontekście proponowanego wprowadzenia klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, zasady pragmatyzmu, która miałaby się przejawiać w niepodejmowaniu przez organy działań nieekonomicznych oraz ta, która stanowiła problem dla ministra finansów tj. rozstrzygania wątpliwości podatkowych na korzyść podatników.

W założeniach przewidziano wprowadzenie do polskiego porządku prawnego klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Zakładając potrzeby ograniczenia unikania opodatkowania, wprowadzenie tej instytucji wydaję się być nieuniknione. Niemniej, przy projektowaniu tak sankcyjnego narzędzia, należy uwzględnić to, jak ważny będzie sposób stosowania klauzuli i zabezpieczyć podatnika przed nadużyciami ze strony aparatu skarbowego. Dlatego też klauzula powinna zawierać „rozsądny próg korzyści podatkowej, pozostawać w kompetencji jedynie Ministra Finansów oraz nie narzucać stosowania tzw. „typowych konstrukcji prawnych". W skład czuwającej nad stosowaniem klauzuli Rady ds. unikania opodatkowania powinien wchodzić, oprócz przedstawicieli administracji, doradców podatkowych i ekspertów akademickich, także przedstawiciel biznesu.

Na krytykę zasługuje propozycja ograniczenia dostępu do interpretacji indywidualnych. Odmawianie wydawania interpretacji indywidualnych w razie wystąpienia interpretacji ogólnej powinno być dopuszczone dopiero wtedy, gdy odsetek interpretacji uchylanych przez sądy spadnie do akceptowalnego poziomu (tj. gdy takie uchylenia będą wyjątkami). Ponadto interpretacje ogólne powinny być zaskarżalne do sądów administracyjnych, gdyż w przeciwnym razie w wielu przypadkach podatnik traci prawo do prewencyjnej ochrony podatkowej swoich przedsięwzięć gospodarczych, i de facto zacznie obowiązywać system swoistej dyktatury interpretacyjnej ministra finansów. Trudno aby każdy podatnik miał prawo zaskarżać interpretacje ogólne, ale pożądanym rozwiązaniem wydaje się być przyznanie takiego prawa reprezentatywnym organizacjom przedsiębiorców.

W nowej ordynacji uregulowana ma zostać instytucja przedawnienia zobowiązań podatkowych. Zaproponowano rozwiązanie polegające na tym, że organy podatkowe będą miały 5 lat na dokonanie wymiaru podatku - rozumianego jako doręczenie decyzji przez organ podatkowy pierwszej instancji oraz dodatkowe 5 lat na jego pobór. Ponadto, w szczególnych przypadkach, np. wniesienie skargi do sądu administracyjnego, możliwe będzie przedłużenie terminu przedawnienia wymiaru maksymalnie o 5 lat. Konstrukcja przedawnienia zobowiązań podatkowych składająca się z 5 letniego okresu na wymiar,5 letniego okresu przedłużenia wymiaru i 5 letniego okresu na pobór daje 15 lat, po upływie których zobowiązania podatkowe będą ulegać przedawnieniu. Tak długi okres jest w naszej ocenienie zasadny i stoi w sprzeczności z celami nowej regulacji służącej zapewnieniu funkcji gwarancyjnej i stabilizacyjnej przedawnienia.

Konfederacja Lewiatan