Projekt ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej - propozycje Lewiatana

2014-11-05

Treść listu do Przewodniczącego Komisji Gospodarki Narodowej Senatu RP i Przewodniczącego Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Senatu RP.

W nawiązaniu do połączonego posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, podczas którego Wysoka Komisja rozpatrywała projekt ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (druk senacki 746, druki sejmowe nr 2606, 2800, 2800-A), pragnę przekazać dodatkowe wyjaśnienia, w związku z wątpliwościami Pana Senatora Jana Michalskiego do propozycji zgłoszonej przez Konfederację Lewiatan doprecyzowania art. 3 pkt 2 ww. ustawy.

Zgłoszone przez Konfederację Lewiatan uwagi w piśmie skierowanym do Komisji w dniu 3 listopada 2014 r. znak KL/720/313/3263/PP/PM/BW/2014, dotyczą doprecyzowania regulacji, która wprowadza zryczałtowane opodatkowanie nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych.

Uchwalony przez Sejm przepis zakłada, że ułatwienie (czyli określenie przepisami wartości świadczeń) dotyczyć będzie wyłącznie świadczeń nieodpłatnych. Projektując przepisy pominięto sytuację, w której pracownik, może użytkować pojazd również odpłatnie lub częściowo - odpłatnie. Zatem w sytuacji pobierania płatności za udostępnienie samochodu służbowego do celów prywatnych pracownika zastosowanie będzie miał nadal niezmieniony art. 12 ust. 3 ustawy, który poprzez odwołanie się do art. 11 ust. 2-2b, odsyła do konieczności określenia wartości nieodpłatnego świadczenia na podstawie cen rynkowych. Oznacza to, że regulacja nie jest pełna i różnicuje podmioty w zależności od sposobu udostępnienia samochodu, co oczywiście nie było celem ustawodawcy (patrz uzasadnienie projektu). Odesłanie w nowym przepisie art. 11 ust. 2 tylko do przypadków, w których samochód udostępniony jest w całości nieodpłatnie spowoduje konieczność szacowania przychodu wg. cen rynkowych świadczeń częściowo odpłatnych. Niestety, nie ma możliwości wyinterpretować z tego przepisu, że w przypadku świadczenia w naturze, ale odpłatnego lub częściowo odpłatnego, organ nie może oszacować wartości w innej wysokości niż ten ryczałt. Zatem wszyscy pracodawcy, którzy odpłatnie udostępniają samochody, dalej będą narażeni na spory co do wysokości świadczenia.

Stąd koniecznym w naszej ocenie jest doprecyzowanie omawianego przepisu poprzez określenie, że w przypadku świadczenia odpłatnego lub częściowo-odpłatnego, z tytułu użytkowania samochodu służbowego do celów prywatnych, pomniejsza się wartość świadczenia o wysokość odpłatności ponoszonej przez pracownika z wyłączeniem możliwości szacowania przychodu w sposób wskazany w art. 11 ust. 2 - 2b.

Podczas posiedzenia komisji Pan Senator Jan Michalski powziął wątpliwość czy zaproponowany przepis nie doprowadzi do sytuacji, w której opodatkowanie świadczenia nieodpłatnego nie wystąpi. Poprosił o wskazanie, jaka będzie wysokość nieodpłatnego świadczenia, gdy pracownik ponosi (przy założeniu udostępnienia samochodu o pojemności ponad 1600 cm³) odpłatność w wysokości 400 zł. Odpowiadając, chcielibyśmy wskazać, iż w przypadku odpłatności poniesionej w kwocie równej wysokości ryczałtu, nieodpłatne świadczenie nie wystąpi, ponieważ będziemy mieli wtedy do czynienia z odpłatnością wykluczającą występowanie świadczenie nieodpłatnego. Oczywiście zapłacone przez pracownika 400 zł tytułem korzystania z pojazdu będzie stanowić przychód po stronie pracodawcy do opodatkowania. Podatek od kwoty 400 zł, zostanie zatem w każdym z tych dwóch przypadków zapłacony. W przypadku świadczenia nieodpłatnego - przez pracownika, przy świadczeniu odpłatnym - przez pracodawcę. W przypadku ustalenia kwoty odpłatności poniżej uchwalonego ryczałtu, podatek od 400 zł zostanie zapłacony w części przez pracodawcę (od wysokości odpłatności) i przez pracownika (od różnicy pomiędzy wysokością ryczałtu i kwotą odpłatności).

Pragniemy zauważyć, że z taką samą sytuacją mamy do czynienia obecnie, tj. jeżeli pracownik płaci pracodawcy za prywatne użytkowanie samochodu służbowego, nie występuje u niego przychód, a podatek odprowadza pracodawca. Wprowadzany ryczałt w żaden sposób nie wpływa na zasadę i mechanizm rozliczenia podatku, wprowadzi jedynie stałą kwotę i usunie wiele wątpliwości interpretacyjnych oraz sporów podatników z organami podatkowymi w zakresie wysokości prawidłowo ustalonej wartości świadczenia korzystania z pojazdu - niezależnie od tego czy będzie miało charakter odpłatny, w tym częściowo odpłatny, czy nieodpłatny.

Za nieadekwatny należy uznać argument, że opodatkowanie nie wystąpi, jeżeli pracodawca ponosi stratę w prowadzonej działalności gospodarczej i ustalenie odpłatności za użytkowanie samochodów mogłoby służyć (w dwustronnym rozliczeniu), jako sposób na uniknięcie podatku z tytułu użytkowania samochodu służbowego. Otóż w takim przypadku, przychód zmniejszy stratę pracodawcy, która nie zostanie rozliczona (nie zostanie pomniejszony dochód) w kolejnych pięciu latach podatkowych, zatem również i w tym przypadku podatek ostatecznie trafi do budżetu. Rozwiewając tą wątpliwość, pragnę wskazać, iż jeżeli taka sytuacja miałaby wystąpić, to obecnie obowiązujące przepisy również dają możliwość zastosowania takiego rozwiązania. Jednakże należy mieć na uwadze, iż pracodawca nie ma możliwości jednostronnej zmiany treści umów o pracę w zależności od wyniku finansowego. Ponadto, co do zasady, pobieranie odpłatności z tytułu wykorzystania aktywów pracodawcy do prywatnych celów zatrudnianych przez nich pracowników nie stanowi elementu planowania podatkowego, ale zmierzać ma do pokrycia przez pracodawców związanych z tym przywilejem kosztów.

Podsumowując pragnę jeszcze raz podkreślić, iż wprowadzenie mechanizmu zryczałtowanego opodatkowania nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest rozwiązaniem oczekiwanym przez środowisko przedsiębiorców. Nie ze względu na jakiekolwiek korzyści podatkowe, gdyż de facto ryczałt wprowadza, a nie likwiduje opodatkowanie. Korzyści podatkowe wystąpią jedynie po stronie budżetu państwa. Przedsiębiorcy zyskają pewność prawa, która uchroni ich przed sporami z organami podatkowymi o sposób i wysokość ustalania tych świadczeń oraz zapewni identyczne wpływy do budżetu w związku z korzystaniem z samochodu pracodawcy przez pracowników, niezależnie od zasad korzystania z tych pojazdów. Wprowadzana zmiana pozwoli także uniknąć, sytuacji ustalania odpłatności w wysokości niższej niż ryczałt, a tym samym zmniejszenia wpływów podatkowych do budżetu związanych z prywatnym użytkiem służbowych pojazdów.

Wyrażając nadzieję, że podniesione podczas Komisji wątpliwości zostały wyjaśnione, pragnę wskazać, że brak doprecyzowania przepisu w sposób zaproponowany przez Konfederację Lewiatan, w znacznej mierze zniweczy pozytywny skutek tej regulacji, gdyż utrzyma obecny, niekorzystny stan prawny w stosunku do tych przedsiębiorców (ok. 20%), którzy dzisiaj pomimo trudności i ryzyka dokładają należytej staranności, aby nieodpłatne świadczenia z tytułu użytkowania samochodów służbowych opodatkowywać. Stanowić to będzie sankcję dla uczciwych przedsiębiorców co stoi w sprzeczności z zasadami demokratycznego państwa prawnego. 

 

Henryka Bochniarz

Prezydent Konfederacji Lewiatan