Poprawa równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych - opinia

2012-12-13

1. PKPP Lewiatan popiera stanowisko rządu polskiego w sprawie projektu dyrektywy przekazanej do konsultacji międzyrządowych. Lewiatan wypowiadał się pozytywnie o propozycjach zgłaszanych już wcześniej przez Panią Komisarz Viviane Reding w zakresie ustanowienia kwot w zarządach spółek notowanych na giełdach europejskich.

2. Jesteśmy przekonani, że wskazane w projekcie dyrektywy terminy „dojścia" w poszczególnych spółkach do proponowanego poziomu udziału obu płci (w tym przypadku kobiet) w radach nadzorczych i zarządach są akceptowalne i wystarczające dla wdrożenia w firmach odpowiednich mechanizmów rekrutacji. Nie ma przy tym znaczenia czy utrzymana zostanie proponowana w dyrektywie kwota 40%, czy tez obniżona do 35%, jak proponuje rząd. Trendy społeczne i ekonomiczne pokazują, że udział kobiet wśród dyrektorów będzie się zwiększał (projekcje pokazują trendy długofalowe),
a dyrektywa ma za zadanie tę zmianę przyspieszyć.

3. W stanowisku rządu polskiego silniej podkreślić, że paradoksalnie to właśnie ustanowienie kwot na stanowiskach wykonawczych i nie wykonawczych po raz pierwszy zagwarantuje, że to nie płeć, a wyłącznie kompetencje kobiet i mężczyzn będących kandydatami na dane stanowisko, będą stanowiły kryterium wyboru. Obecna sytuacja, w której - w zależności od kraju od 80 do 90% takich stanowisk zajmują mężczyźni dowodzi, że to właśnie płeć stanowi o doborze, a nie kwalifikacje.

4. Zwracamy uwagę, że w warunkach polskich to kobiety stanowią wciąż niewykorzystany potencjał na rynku pracy. Dziewczynki w wieku szkolnym uzyskują lepsze wyniki w badaniach PISA od chłopców. Młode kobiety stanowią prawie 57% studentów (w ciągu 20 lat liczba studiujących kobiet zwiększyła się ponad 5-krotnie, podczas gdy mężczyzn 4-krotnie). Kobiety także częściej inwestują w dalsze wykształcenie. Kobiety stanowią prawie 70% słuchaczy studiów podyplomowych. W latach po 1990 r. zwiększyła się liczba kobiet na studiach doktoranckich i teraz stanowią połowę studiujących. Wszystko to powoduje, że w przyszłości będą odgrywały coraz ważniejszą rolę w rozwoju gospodarczym, naukowym i kulturowym. Należy im jednak stworzyć warunki umożliwiające wykorzystanie ich kreatywności i rosnących kompetencji. Kluczowe zmiany musza zajść w kulturze i zachowaniach społecznych. Temu z całą pewnością będą sprzyjać takie działania jak nałożenie na firmy obowiązku podjęcia zobowiązań w odniesieniu do reprezentacji obu płci wśród dyrektorów.

5. Rząd polski powinien podkreślić, że proponowane w dyrektywie działania nie mogą nakładać na przedsiębiorców dodatkowych administracyjnych zobowiązań - np. konieczności przygotowywania dodatkowych sprawozdań i raportów, podlegających ocenie do tej pory nie zaangażowanych w kontrolę firm instytucji i urzędów. Dlatego należy szukać innego sposobu promocji dobrych praktyk, a ewentualne sankcje wprowadzić dopiero w ostatnim okresie przed upływem terminu osiągnięcia parytetu. Warto w tym kontekście przywołać wyniki badań, na które powołuje się rząd w swoim stanowisku, z których wynika, że ponad 50% respondentów opowiada się za rozwiązaniami opartymi na samoregulacji i niewiążących środkach prawnych.

6. Dyrektywa pozostawia do decyzji państw członkowskich określenie przepisów dotyczących ewentualnych sankcji za niedopełnienie przepisów dyrektywy. Nie ma zgody PKPP Lewiatan na to, by sankcje nakładane na firmy w przyszłości miały charakter finansowy. Nie można bowiem dodatkowo obciążać przedsiębiorstw. Ważne jest by były proporcjonalne. A wcześniej rząd powinien proponować przede wszystkim mechanizmy promocji dobrych praktyk.

7. Terminy dotyczące osiągnięcia kwot przedstawionych w dyrektywie zostały określone na 2018 i 2020 r. Jednocześnie, dyrektywa pozostawia państwom członkowskim dwa lata na przyjęcie odpowiednich środków transpozycji dla osiągnięcia celów dyrektywy. W tym kontekście ważne jest jak najszybsze wprowadzenie przez rząd zachęt dla firm w Polsce do podejmowania działań na rzecz wyrównywania szans kobiet i mężczyzn na stanowiskach zarządczych w dużych przedsiębiorstwach, w tym przede wszystkim tych, w których nadzór sprawuje Skarb Państwa.

 

PKPP/717/203/JW/2012