Kongres Przedsiębiorczości o reformie finansów publicznych

2010-10-01

Finanse publiczne należy równoważyć poprzez ograniczanie wydatków, poszerzenie bazy podatkowej i ułatwianie prowadzenia działalności gospodarczej, a nie tylko przez podnoszenie podatków - uważa Kongres Przedsiębiorczości, skupiający sześć największych organizacji pracodawców. I zgłasza własne propozycje równoważenia budżetu państwa.-

Gdyby rząd je przyjął mógłby zrezygnować z planowanej podwyżki VAT. Pracodawcy mają nadzieję, że ich oferta nie zostanie odrzucona i zapraszają rząd do debaty nad sposobami uzdrowienia finansów publicznych.

Podniesienie VAT przyniesie efekt krótkoterminowy. Istnieje ryzyko, że wyższe stawki VAT mogą przełożyć się na wzrost cen. Wyższe ceny z kolei ograniczą konsumpcję, co przede wszystkim odczują firmy usługowe i producenci żywności, tak licznie reprezentowani wśród przedsiębiorstw rzemieślniczych. Podwyżka VAT będzie miała negatywny wpływ na sytuację mikroprzedsiębiorstw, ponieważ wiele z nich łączy budżet firmy z budżetem domowym, co oznacza, że skutki wzrostu podatku VAT odczują jednocześnie jako konsumenci i przedsiębiorcy.

Problemem staje się także planowane w projekcie budżetu, zmniejszenie wydatków z Funduszu Pracy (nawet o ponad 50%), przeznaczonych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. W dodatku, przy pozostawieniu wysokości składki pracodawców na niezmienionym poziomie. W projekcie planuje się także zmniejszenie o ponad 30% wydatków na wspieranie pracodawców zatrudniających młodocianych pracowników. W naszej ocenie wprowadzenie tak znacznych zmian w planie finansowym Funduszu Pracy, w części dofinansowującej pracodawcom już poniesione koszty kształcenia pracowników, podważa zaufanie obywateli wobec państwa.

Dlatego zdaniem Kongresu Przedsiębiorczości naprawę finansów publicznych trzeba zacząć od ograniczenia wydatków, pamiętając jednak o długookresowej strategii rozwoju Polski. Skoro kluczowe dla utrzymania szybkiego wzrostu gospodarczego w długim okresie są: zwiększenie zatrudnienia, inwestycji i modernizacja gospodarki, to nie należy szukać oszczędności w wydatkach wspierających realizację tych celów.

Głównym źródłem oszczędności powinno być ograniczanie nieracjonalnych wydatków socjalnych, które są kosztowne, a jednocześnie osłabiają motywację
do pracy. Chodzi m.in. o objęcie pracowników służb mundurowych, sędziów i prokuratorów powszechnym systemem emerytalnym, wydłużenie ustawowego wieku emerytalnego i wypłacanie rent tylko osobom niezdolnym do pracy. Kongres proponuje również ograniczenie świadczenia becikowego tylko do ubogich rodzin uprawnionych do zasiłku rodzinnego (oszczędności w 2011 roku wyniosą 0,2 mld zł), oraz zmniejszenie zasiłku pogrzebowego do 2 tys. zł (1,9 mld zł).

O ile podnoszenie podatków jest szkodliwe dla gospodarki, bo zmniejsza poziom prywatnych inwestycji, o tyle poszerzenie bazy podatkowej (upowszechnienie podatków), mimo iż powoduje wzrost obciążeń części podatników,
jest dla gospodarki korzystne, ponieważ przyczynia się do bardziej racjonalnej alokacji kapitału. Dlatego zdaniem Kongresu rolnicy powinni płacić podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie społeczne na takich samych zasadach jak pozostali przedsiębiorcy, a wsparcie dla najbiedniejszych mieszkańców wsi powinno trafić za pośrednictwem systemu pomocy społecznej w sposób jawny,
a nie w formie ukrytej za pośrednictwem systemu ubezpieczeniowego.

Dla przyspieszenia wzrostu gospodarczego niezbędne są też przedsięwzięcia, które obniżą koszty prowadzenia działalności gospodarczej i przyciągną inwestorów zagranicznych. Dlatego Kongres Przedsiębiorczości proponuje usprawnienie systemu stanowienia prawa (z uwzględnieniem procesu konsultacji społecznych), odbiurokratyzowanie gospodarki, zwiększenie sprawności instytucji publicznych obsługujących przedsiębiorców (administracji państwowej i samorządowej, sądownictwa, służby skarbowej, ZUS) oraz dokończenie prywatyzacji, w celu zmniejszenia potrzeb pożyczkowych państwa.

Kongres Przedsiębiorczości rekomenduje też powszechną elektronizację obrotu prawnego, zwiększenie udziału przedsiębiorców prywatnych w realizacji usług publicznych, efektywne wykorzystanie istniejących w Polsce zachęt inwestycyjnych, w tym przede wszystkim środków z funduszy UE, usprawnienie systemu promocji gospodarczej Polski oraz wprowadzenie możliwości rejestracji w trybie on-line różnych form prowadzenia działalności gospodarczej.

Gdy ograniczenie wydatków publicznych, poszerzenie bazy podatkowej, ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej zostaną przez rząd przygotowane i zaplanowane do wejścia w życie, i okaże się, że niezbędne jest czasowe zasilenie budżetu dodatkowymi przychodami, dopiero wtedy i tylko wtedy można rozmawiać o podwyżkach podatków, i to polegających na ujednoliceniu stawek VAT.

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan