Dodatkowy urlop macierzyński

2009-12-10

1 stycznia 2010 r. wejdą w życie przepisy kodeksu pracy przyznające prawo do dodatkowego (fakultatywnego) urlopu macierzyńskiego. Będzie on przysługiwał pracownicy – matce a także ojcu bezpośrednio po zakończeniu urlopu obligatoryjnego.

Zostanie on wprowadzony etapowo, co oznacza, że w przypadku urodzenia dziecka w 2010 i 2011 roku jego wymiar będzie wynosił 2 tygodnie (przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie) i 3 tygodnie (przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie). W latach 2012 – 2013 będzie wynosił odpowiednio 4 i 6 tygodni, a docelowo – od 2014 roku , w wymiarze odpowiednio 6 i 8 tygodni.

Zgodnie z art. 1821 § 3 kodeksu pracy, pracownica chcąca ubiegać się o dodatkowy urlop macierzyński powinna złożyć pracodawcy pisemny wniosek w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. W takiej sytuacji pracodawca musi ten wniosek uwzględnić. Należy pamiętać, że skorzystanie z tego prawa jest możliwe jedynie bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim, co oznacza, że w chwili składania wniosku pracownica musi korzystać z urlopu macierzyńskiego.

Złożenie wniosku w terminie krótszym niż wskazany w kodeksie pracy nie wiąże pracodawcy, wynika to z konieczności zadbania o sprawną organizację pracy w jednostce. Oczywiście może on uwzględnić taki wniosek, ale nie ciąży na nim ustawowy obowiązek w tym zakresie; będzie to zależało wyłącznie od woli pracodawcy. Konsekwencją nieuwzględnienia wniosku złożonego w terminie krótszym niż 7 dni, będzie utrata prawa do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, ponieważ nie jest możliwe skorzystanie z tego uprawnienia w terminie późniejszym niż bezpośrednio po zakończeniu urlopu podstawowego.

Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego będą mogły skorzystać pracownice – matki, którym obligatoryjny urlop macierzyński skończy się 31.12.2009 r. Zatem dzień wejścia w życie art. 1821 kodeksu pracy, będzie jednocześnie dniem przypadającym bezpośrednio po zakończeniu podstawowego urlopu macierzyńskiego. W związku z tym nabędą one uprawnienie do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, pod warunkiem, że złożą stosowny wniosek w terminie określonym ustawowo.

Pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do dodatkowego urlopu w dwóch przypadkach:

 gdy korzysta on z urlopu ojcowskiego po rezygnacji z urlopu macierzyńskiego pracownicy – matki po upływie 14 tygodni urlopu macierzyńskiego (art. 180 § 5 kodeksu pracy),
 gdy nie korzystał on z podstawowego urlopu; w takim przypadku pracownik – ojciec powinien wskazać w swoim wniosku również termin zakończenia urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.

Te same zasady dotyczące formy i terminu składania wniosku o udzielenie fakultatywnego urlopu macierzyńskiego przez matkę mają zastosowanie również do pracownika – ojca.

Kolejna regulacją, która zacznie obowiązywać 1 stycznia 2010 r. jest urlop ojcowski, o którym stanowi art. 1823 kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracownik - ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy. Również w tym przypadku wymagany jest pisemny wniosek pracownika – ojca, składany nie później niż na 7 dni przed planowanym terminem. Podobnie jak w przypadku urlopów fakultatywnych pracodawca jest związany terminem, jeżeli wniosek zostanie złożony w odpowiednim czasie. W sytuacji gdy pracownik – ojciec spóźni się ze złożeniem wniosku, to pracodawca może ale nie musi udzielić urlopu we wskazanym terminie. Jeśli jednak pracodawca nie wyrazi zgody, to pracownik - ojciec nie traci prawa do urlopu ojcowskiego, najwyżej weźmie go w późniejszym terminie, ponieważ jedynym ograniczeniem jest tutaj ukończenie przez dziecko 12 miesięcy.

Więcej informacji udziela  dr Grażyna Spytek Bandurska gspytek@pkpplewiatan.pl