KOMISJA EUROPEJSKA OCENIA DZIAŁANIA POLSKI

2008-01-09

W grudniu 2007 Komisja Europejska opublikowała ocenę realizacji przez państwa członkowskie przyjętych założeń strategii rozwoju UE i jej członków, określanych mianem strategii lizbońskiej. Dokument ten, choć nie pozbawiony akcentów pozytywnych, wywołuje głębokie zaniepokojeniem stanem realizacji tych założeń, o czym PKPP Lewiatan już wielokrotnie mówił.

Komisja stwierdza, że Polska osiągnęła tylko niewielki postęp w realizacji tych założeń i własnych zobowiązań przyjętych w ramach strategii podczas wiosennego szczytu UE w 2006 roku. Postęp ten należy do najmniejszych wśród członków Unii, a wskazywane słabości polskiej gospodarki odczuwalnie obniżają naszą konkurencyjną pozycję we Wspólnocie.

Nie osiągnięto wielu ważnych celów polityki makroekonomicznej przyjętych w programach rządowych. Komisja podkreśla, że procesy rozwoju gospodarczego Polski są ograniczane przez wady strukturalne obejmujące zwłaszcza najniższy niż w Unii poziom wykorzystania zasobów pracy, zahamowanie prywatyzacji, niewystarczający poziom inwestowania, nierównowagę w finansach publicznych oraz niedostatek pozytywnych bodźców dla rozwoju przedsiębiorczości. Wyraźnie wzrosła stopa ubóstwa (z 17% w 2005 do 21% w 2007), najwyższa obecnie w Unii Europejskiej.

W odniesieniu do rynku pracy podstawowym problemem pozostaje najniższy w UE wskaźnik zatrudnienia (54%) oraz niezadowalający poziom aktywności zawodowej, przy jednym z najniższych współczynników zawodowego wykorzystania osób starszych i przy najniższym w UE przeciętnym wieku wychodzenia z aktywnego oficjalnego zatrudnienia. Znaczący jest wprawdzie spadek poziomu bezrobocia (wywołany w dużym stopniu emigracją zarobkową), lecz konieczne pozostaje nadal stosowanie instrumentów pozwalających utrzymać postęp w osiąganiu zakładanych przez Polskę celów w zakresie wzrostu poziomu zatrudnienia. Jako pozytywny przykład takich działań wskazuje się niewielkie obniżenie pozapłacowych kosztów pracy w wyniku zmniejszenia stawki składek rentowych. Tym niemniej nadal nie ma wystarczająco silnych bodźców do oferowania i podejmowania pracy. Podkreślając konieczność zmian w strukturze wydatków publicznych Komisja stwierdza, że ich nieodzowne przesuwanie ze sfery nakładów socjalnych na cele rozwojowe spowoduje poprawę zarówno na rynku pracy, jak i stanu finansów publicznych.

Konsolidacja finansów oraz niezbędna poprawa zarządzania nimi Komisję uznała za kluczowe wyzwanie w zakresie polityki makroekonomicznej w Polsce. Stwierdzono, iż niezbędne w tej dziedzinie działania zostały zaniechane w okresie poprzedzającym ostatnie wybory parlamentarne i powinny zostać niezwłocznie podjęte przez nowy rząd. Ważności tej sprawy w niczym nie mogą umniejszać doraźne pozytywne zjawiska, takie jak wzrost wpływów podatkowych w wyniku silnej koniunktury czy pewne polepszenie dyscypliny budżetowej. Krytycznie oceniono niezrealizowanie założeń wprowadzenia jednolitego systemu rent i emerytur oraz ustalenia stabilnych standardów ochrony zdrowia i usług publicznych.

Nie dość szybka jest poprawa w zakresie struktury gospodarki, zwłaszcza w odniesieniu do infrastruktury transportowej i energetycznej. Przesłanką poprawy sytuacji w tej dziedzinie jest utrzymanie obecnej tendencji do ściślejszego wiązania programów gospodarczych z unijnymi instrumentami polityki spójności i ich finansowaniem.

Kolejną stwierdzoną przez Komisję barierą są nie dość atrakcyjne warunki dla rozwoju przedsiębiorczości. Ocena ta dotyczy nie tylko aspektów administracyjnych, takich jak żmudny proces rejestracji firm. Istotną przeszkodą są bowiem nadal nie tylko ułomności regulacji prawnych, lecz także niewystarczający poziom swobodnej konkurencji w zakresie infrastruktury i w sektorach sieciowych. Nawet tam, gdzie przyjęto odpowiednie ustawy, przepisy wykonawcze i ich realizacja są często niezadowalające. Na tym tle pozytywne odnotowano jednak otwarcie rynku gazu i elektryczności. Lepiej kontrolowana jest pomoc publiczna. Nastąpiła także znaczna, choć nadal niewystarczająca poprawa w przyjmowaniu unijnych standardów w sektorze finansowym oraz tworzeniu instytucji regulacyjnych.

Do najważniejszych mankamentów polskiej sytuacji zaliczono również brak znaczącej poprawy w dziedzinie szeroko rozumianej innowacyjności. Mimo tego reformy dotyczące publicznego sektora badań naukowych i ich koncentracja na dużych projektach uzyskały pozytywną ocenę KE.

Ocenę dokonaną przez Komisję należy uznać za trafną i obiektywną. Słuszne są także rekomendacje dotyczące skupienia uwagi polityków i środowisk gospodarczych na dalszej konsolidacji finansów publicznych, poprawie jakości krajowego rynku pracy, tworzeniu bodźców do oferowania i podejmowania zatrudnienia, poprawie systemu kształcenia zawodowego oraz podnoszeniu innowacyjności. Do priorytetów zaliczamy również poprawę infrastruktury transportowej, obniżenie biurokratycznych barier wobec przedsiębiorczości oraz wdrażania unijnych przepisów dotyczących jednolitego rynku wewnętrznego Unii.

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 9 stycznia 2008 r.