Projekt ustawy dot. wypłaty środków z OFE

2008-01-10

Uregulowanie zasad wypłaty świadczeń pochodzących z oszczędności zgromadzonych w OFE ma dziś kluczowe znaczenie dla dokończenia reformy emerytalnej i jej oceny przez przyszłych emerytów oraz przez rynek ubezpieczeniowy. Biorąc pod uwagę fakt, że w 2009 r. pierwsi członkowie OFE uzyskają prawo do pobierania świadczeń emerytalnych, wdrożenie na czas proponowanych w projekcie ustawy rozwiązań wydaje się wątpliwe.

Należy bowiem pamiętać, że dla przygotowania pełnej oferty i wdrożenia podstawowych zasad działania nowych, profesjonalnie obsługujących przyszłych świadczeniobiorców instytucji, konieczne jest nie tylko jak najszybsze uchwalenie stosownej ustawy, ale również opracowanie i przyjęcie odpowiednich rozporządzeń wykonawczych. Trzeba mieć także świadomość, że powstanie zakładów emerytalnych wymaga przeprowadzenia procesu decyzyjnego w grupie kapitałowej oraz wdrożenie procesu organizacji samej instytucji. Z tego też względu PKPP Lewiatan uważa, że krąg instytucji uprawnionych do wypłaty środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych powinien skupiać się przede wszystkim na istniejących podmiotach, takich jak towarzystwa ubezpieczeń na życie, czy powszechne towarzystwa emerytalne. Za przyjęciem tego rodzaju rozwiązania przemawia ponadto fakt, iż istniejące podmioty posiadają już niezbędne doświadczenie, wysokie kapitały własne, a niektóre z nich oferują produkty bliźniaczo podobne do przewidzianych powołaną ustawą, tj. rentę dożywotnią. Tworzenie nowych zakładów emerytalnych podniesie też w znaczący sposób koszty funkcjonowania systemu wypłat (odrębne zarządy, wysokie koszty kapitału własnego, etc.), czego konsekwencją będzie obniżenie wysokości wypłacanych emerytur. Nie wiadomo przy tym, kiedy wydane zostanie po raz pierwszy rozporządzenie zawierające tablice prognozowanego przeciętnego trwania życia oraz maksymalną wysokość stopy technicznej. Tym samym istnieje ryzyko, że mimo wejścia w życie ustawy z dniem 1 sierpnia 2008 r. rozporządzenie nie będzie wydane, co dodatkowo utrudni tworzenie zakładów emerytalnych.

PKPP Lewiatan nie zgadza się przy tym z propozycją równoległego funkcjonowania prywatnych zakładów emerytalnych i państwowego zakładu emerytalnego. Naszym zdaniem świadczenia pochodzące z oszczędności zgromadzonych w OFE powinny być wypłacane wyłącznie przez prywatne podmioty, które konkurując ze sobą zapewniłyby wysoki standard usług. Rozwiązanie umożliwiające ubezpieczonym indywidualny wybór świadczeniodawcy jest również logiczną kontynuacją rozwiązań przyjętych w przypadku wyboru OFE. Przyjęcie rozwiązań zakładających utworzenie publicznego zakładu emerytalnego oznacza natomiast pojawienie się na rynku ubezpieczeń podmiotu, który ze względu na uprzywilejowaną pozycję, mógłby prowadzić działania destabilizujące konkurencję rynkową i doprowadzić do obniżenia wysokości przyszłych emerytur.

Uważamy ponadto, że ponownego rozważenia wymaga propozycja wprowadzenia emerytury małżeńskiej, której wysokość będzie z natury aktuarialnej niska, a konieczność przewidzenia wszelkich, także kilkudziesięcioletnich różnic wieku między małżonkami, uczyni dokumenty ofertowe nieprzejrzystymi.

Konieczne wydaje się ponadto wprowadzenie zasady zakładającej jednorazową wypłatę przez otwarty fundusz emerytalny środków zgromadzonych na rachunku w funduszu emerytalnym, w sytuacji, gdy wartość tych środków nie osiągnie określonej w ustawie minimalnej wysokości, poniżej której nie jest racjonalne zawieranie umowy z zakładem emerytalnym i wypłata tych środków w formie emerytury za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Powinny być także rozszerzone możliwości inwestycyjne oraz limity ograniczające w stopniu nieuzasadnionym zysk przyszłych świadczeniobiorców.

Opinia PKPP Lewiatan