Stanowisko PKPP Lewiatan na temat ustaw medialnych

2008-01-25

Projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji koncentruje się wokół kwestii tworzących prawne podstawy zmiany składu osobowego zarówno Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz zarządów i rad nadzorczych mediów publicznych. Jednakże, zdaniem Lewiatan, projekt pomija inne istotne problemy funkcjonowania mediów elektronicznych, jak uprzywilejowanej i dominującej pozycji mediów publicznych, czerpiących zarówno z reklamy, jak i z abonamentu, cyfryzacji nadawania naziemnego czy implementacji dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych („Dyrektywa AVMS”).

Projekt nie zwiększa również zakresu wolności przedsiębiorców działających na rynku mediów audiowizualnych. Należałoby ograniczyć konieczność uzyskiwania koncesji jedynie do sytuacji, gdy udzielenie koncesji jest związane z przyznaniem dobra rzadkiego, jakim jest częstotliwość do nadawania naziemnego lub miejsce w multipleksie, służącym do naziemnego nadawania cyfrowego, z zastrzeżeniem, iż działający obecnie na polskim rynku nadawcy programów telewizyjnych mają gwarancje umieszczenia ich w multipleksie. Pozostałe rodzaje nadawania powinny być możliwe bez konieczności ubiegania się o koncesję - ewentualnie należałoby rozważyć możliwość nadawania na podstawie wpisu do rejestru, podobnie jak ma to miejsce w przypadku programów rozprowadzanych w sieci kablowej.
Z tych przyczyn uznaliśmy , iż proponowana nowelizacja nie jest generalną reformą regulacji rynku mediów. Dlatego PKPP Lewiatan traktuje zaproponowany projekt jako pierwszy etap oczekiwanej reformy rynku medialnego, w szczególności reformy mediów publicznych Generalna reforma jest konieczna chociażby ze względu na konieczność implementacji Dyrektywy AVMS. Dlatego należałoby albo w sposób dość znaczny rozbudować tę nowelizację o kwestie poruszone powyżej, albo przygotować kolejną nowelizację, która dokona głębokiej reformy regulacji działalności nadawców radiowych i telewizyjnych.

Uwagi szczegółowe PKPP Lewiatan:

art. 2 pkt 2 lit b) – dot. nowego brzmienia art. 6 ust. 2 pkt 10a
Niepokój budzi przepis dający Krajowej Radzie kompetencje do inicjowania postępowań sądowych i administracyjnych związanych z naruszeniami wolności słowa, przewidzianych w ustawie o radiofonii i telewizji oraz w ustawie prawo prasowe. Nie wydaje się możliwe utrzymanie tego przepisu, ponieważ nie ma on odniesienia do istniejącego stanu prawnego, ani ustawa o radiofonii i telewizji ani prawo prasowe nie zawiera przepisów o inicjowaniu takich postępowań.
Należy podkreślić, że przepis ten zawiera pewną niebezpieczną intencję stworzenia prawnych podstaw do spełniania funkcji quasi cenzorskich przez Krajowa Radę, które to założenie budzi sprzeciw nie tylko ze względów ideowych, ale pozostaje w sprzeczności z Konstytucją.

art. 2 pkt 3 lit a) – dot. nowego brzmienia art. 7 ust. 1
Projekt zakłada nominowanie członków KRRiT spośród kandydatów zgłoszonych przez uczelnie akademickie, organizacje samorządu dziennikarskiego i stowarzyszenia twórców. Do tego grona należy dołączyć organizacje pracodawców lub stowarzyszenia zrzeszające nadawców.
Podjętą w nowelizacji próbę stworzenia instrumentów odpolitycznienia Krajowej Rady w drodze stworzenia systemu weryfikacji profesjonalizmu kandydatów i ich niezależności od gremiów politycznych trzeba ocenić pozytywnie, jakkolwiek opisany mechanizm wymaga większej precyzji i dodatkowej analizy, by nie okazał się fikcją.

art. 2 pkt 6 lit a) i b) – dot. nowego brzmienia art. 10 ust. 3a i 4
Jeżeli organem koncesyjnym staje się Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE), to kompetencje Przewodniczącego KRRiT wymienione w tych przepisach powinny przysługiwać Prezesowi UKE. Oczywiście należałoby odpowiednio przeformułować treść ust. 3a i ust. 4 eliminując z nich zapisy dotyczące KRRiT.

art. 2 pkt 12 lit b) – dot. nowego brzmienia art. 33 ust. 3
Treść art. 33 ust. 3 w zaproponowanym brzmieniu odwołującym się do art. 118 ust. 5 ustawy - Prawo telekomunikacyjne pozostawia wątpliwości co do określania przez Prezesa UKE w porozumieniu z KRRIT warunków konkursu na rezerwację częstotliwości przy jednoczesnym przyznaniu tym organom całkowitej swobody w określaniu obowiązków i zadań przedsiębiorcy w zakresie zawartości programowej bez możliwości ich weryfikacji przez nadawców oraz odwołania się do organów sądowych.

art. 2 pkt 13a – dot. nowego brzmienia art. 37
Projekt w żaden sposób nie zmienia wymogów co do treści koncesji, pozostawiając Prezesowi UKE dość szeroki zakres uznania administracyjnego. Może to prowadzić – tak jak w przeszłości czyniła to KRRiT, do dyskryminacji nadawców , poprzez narzucanie uciążliwych warunków koncesji. Należy skreślić art. 37 ust. 2, a art. 37 ust. 1 pkt 4 powinien brzmieć: „czas rozpoczęcia rozpowszechniania programu”. Generalną zasadą powinno być wskazywanie w koncesji jedynie tych warunków, które były wymienione w ogłoszeniu o rozpoczęciu postępowania koncesyjnego i do przestrzegania których zobowiązał się podmiot, który koncesję otrzymał, w złożonym w ramach postępowania wniosku koncesyjnym.

art. 2 pkt 14 – dot. nowego brzmienia art. 37a Należy skreślić. Nie ma uzasadnienia obowiązek nadawców corocznego przedstawiania Prezesowi UKE sprawozdań finansowych.

art. 2 pkt 15 – dot. nowego brzmienia art. 38
Treść art. 38 ust.1 pkt 3 należy zmienić w następujący sposób: „działalność objęta koncesją jest wykonywana w sposób sprzeczny z ustawą lub z warunkami określonymi w koncesji, a nadawca pomimo decyzji przez Prezesa UKE o której mowa w art. 10 ust. 3a, w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub ustawie”. Dotychczasowe brzmienie art. 38 ust. 1 pkt 3 umożliwia cofniecie koncesji na podstawie wezwania Przewodniczącego KRRIT lub Prezesa UKE pozbawiając nadawców prawa do zaskarżenia czy odwołania od takiego wezwania.
W art. 38 ust. 1 pkt 4 należy usunąć odniesienia do Przewodniczącego KRRiT.
W art. 38 ust. 2 należy skreślić pkt 3 i 4. Wobec bardzo szerokich uprawnień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uprawnienia czy to KRRiT, czy to Prezesa UKE odnośnie kwestii uregulowanych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów są zbędne.

art. 2 pkt 16 – dot. nowego brzmienia art. 38a W ust. 1 należy odniesienia do ust. 3-5 zastąpić odniesieniem do ust. 3, w ust. 3 zakończyć zdanie po słowie „podmiot”, a ust. 4 i 5 skreślić.
Obydwa punkty w ust. 3 dotyczą kwestii związanych z ograniczeniem konkurencji, do stwierdzania czego właściwy jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.