Reformowanie budżetu, zmienianie Europy

2008-11-13

Relatywnie skromny budżet Unii (w odniesieniu do całkowitego PKB UE) jest tylko narzędziem wspomagającym dążenie do celów integracji. Skutki jego reform mogą być jednak bardzo znaczące dla polskich przedsiębiorców. Dział funduszy strukturalnych i spójności, finansowania wspólnej polityki rolnej oraz wspierania gospodarczej konkurencyjności Unii angażują bezpośrednio nasze podmioty gospodarcze. PKPP Lewiatan popiera przejrzystość i ściślejsze koordynowanie polityk budżetowych na szczeblu narodowym i unijnym pod warunkiem, że nie wymagałyby istotnego zwiększenia i tak skomplikowanych procedur administracyjnych.

Konsultacje publiczne na temat reformy unijnego budżetu ogłoszone przez Komisję Europejską ponad rok temu spotkały się z dużym zainteresowaniem ze strony rządów państw członkowskich, organizacji pozarządowych i obywateli. Zgłoszone uwagi stanowiły główny temat konferencji „Reformowanie budżetu, zmienianie Europy” wieńczącej procej konsultacyjny, którą zorganizowała Dyrekcja Generalna ds. Budżetu w Brukseli 12 listopada 2008 r.

PKPP Lewiatan jako jedna z organizacji, które odpowiedziały na zaproszenie Komisji do wnoszenia uwag, była obecna również podczas konferencji podsumowującej konsultacje publiczne. Nasze stanowisko wpisało się w generalnie wyrażaną w konsultacjach opinię o konieczności poprawy efektywności podejmowanych nakładów. Sprawozdanie z prawie trzystu nadesłanych pomysłów i refleksji przedstawiła komisarz ds. programowania finansowego i budżetu Dalia Grybauskaite.

Konsultacje wykazały istotny stopień zbieżności oceny wyzwań, wobec których staje rozszerzona Unia w zglobalizowanym świecie. Globalizacja stwarza ogromne możliwości, lecz także wystawia na próbę zdolność Europy do kształtowania jej skutków. Wnioskiem, który można wyciągnąć ze wszystkich opinii jest nagląca potrzeba dostosowania budżetu UE do tych wyzwań. Chociaż większość respondentów zgadza się, że w budżecie UE zaszły istotne zmiany od czasu jego wprowadzenia, to wciąż jednak brak mu elastyczności w ramach finansowych oraz zdolności do szybkiego ich dostosowania do zmieniających się priorytetów. Znaczna część uczestników postrzega budżet raczej jako wynik politycznych kompromisów, a nie dobrze uzasadnioną decyzję służącą przyspieszeniu realizacji europejskich celów.

Wśród najpoważniejszych wyzwań UE najczęściej wymienia się utrzymanie i zwiększenie globalnej konkurencyjności Europy, walkę ze zmianami klimatu oraz bezpieczeństwo energetyczne. W odniesieniu do konkurencyjności Europy w większości uwag nadesłanych przez sektor prywatny podkreśla się znaczenie skoncentrowania się na wydajności gospodarczej, natomiast w innych komentarzach, w szczególności przedstawionych przez organizacje pozarządowe, zwraca się często uwagę na cele związane ze zrównoważonym rozwojem, takie jak integracja społeczna i utrzymanie europejskiego modelu socjalnego.

Wyraźnie widoczne jest szerokie poparcie dla nowego określenia priorytetów związanych z wydatkami, szczególnie za zwiększeniem wydatków na badania, rozwój technologiczny i innowacje. Badania w zakresie celów środowiskowych i promowanie energii odnawialnej postrzegane jest jako jeden z głównych czynników mogących przyczynić się nie tylko do rozwiązania problemów ochrony środowiska, ale także do poprawy bezpieczeństwa energetycznego i zwiększenia konkurencyjności europejskiej gospodarki.

Zmniejszenie dysproporcji regionalnych pozostaje kluczowym problemem w rozszerzonej Unii. W przeważającej większości uwag opowiedziano się za intensywniejszym skupieniem funduszy na słabiej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach. Dochód narodowy brutto na mieszkańca powinien nadal stanowić główne kryterium odniesienia przy decydowaniu o poziomach wsparcia.

Najczęściej komentowany w ramach konsultacji obszar polityki stanowi wspólna polityka rolna (WPR). Większość respondentów opowiada się za modernizacją WPR w celu podniesienia konkurencyjności rolnictwa europejskiego w skali globalnej, umożliwienia większej elastyczności działań w tym sektorze w związku ze zmianami klimatu oraz wymogami bezpieczeństwa i jakości żywności.

Inicjatywa Komisji związana z podjęciem kompleksowego przeglądu budżetu UE zapoczątkowała bardzo potrzebną debatę polityczną w całej Europie. Konsultacje na temat przyszłości finansów UE będą miały znaczący wkład w przegląd budżetu, który Komisja przedłoży w 2009 roku.

Stanowisko nadesłane przez PKPP Lewiatan oraz wszystkie pozostałe opinie wraz z dokumentem konsultacyjnym i sprawozdaniem Komisji Europejskiej, mogą Państwo znaleźć na stronie internetowej:
http://ec.europa.eu/budget/reform/issues/read_en.htm