100 dni koalicji PO i PSL

2008-02-21

W 2007 r. gospodarka i przedsiębiorstwa rozwijały się dynamicznie, mimo iż nie mogły liczyć ani na rząd, ani na Sejm. Jednak w długim okresie bez systemowych działań wspierających rozwój przedsiębiorstw gospodarka nie ma szans na utrzymanie wysokiej dynamiki wzrostu. W swoim expose Premier Donald Tusk takie zmiany zapowiedział. Czy po 100 dniach jego rządu widać ich realizację?

Czy po 100 dniach rządów nowej koalicji można dostrzec działania, które potwierdzają nadejście nowego klimatu dla gospodarki? Przypomnijmy, że premier obiecał m.in. zmianę prawa, które utrudnia działalność gospodarczą, stopniowe obniżanie podatków i innych danin publicznych, radykalne uproszczenie prawa podatkowego i systemu poboru składek ZUS, ograniczenie wzrostu długu publicznego (doprowadzenie budżetu w ciągu kilku lat do równowagi), prywatyzację, skuteczniejsze wykorzystanie funduszy unijnych, dokończenie reformy emerytalnej, jawny i otwarty nabór do zarządów i rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa, wspieranie innowacyjności.

Warunki dla działalności gospodarczej
Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej umożliwiający zawieszanie działalności gospodarczej, a także rozszerzający instytucję wiążącej interpretacji o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Brakuje w nim natomiast zmian dotyczących kontroli i możliwości uwzględniania kosztów poniesionych przez przedsiębiorcę przed rozpoczęciem działalności gospodarczej.
Rząd przygotował również projekt nowelizacji ustawy o rachunkowości, który przewiduje podniesienie z 800 tys. euro do 1,2 mln euro progu przychodów netto, do którego przedsiębiorca prowadzi uproszczoną rachunkowość.
Trwają też rządowe prace nad nowelizacją Kodeksu Spółek Handlowych zakładającą obniżenie kapitału podstawowego dla spółek akcyjnych z 500 tys. zł do 250 tys. zł, a dla spółek z o.o. z 50 tys. zł do 25 tys. zł.
Z punktu widzenia swobody działalności gospodarczej ważna jest też zapowiedź zmiany rozporządzenia w sprawie „złotej akcji” i ograniczenie liczby spółek strategicznych.
Jeśli chodzi o prywatyzację, oczekujemy spełnienia zapowiedzi Ministra Skarbu Państwa, że program prywatyzacji zostanie przedstawiony w marcu.
Realizowana jest obietnica otwartego naboru do rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.
Cieszymy się również z projektu ustawy likwidującej specjalne zezwolenia na budowę sklepów wielkopowierzchniowych.
PKPP Lewiatan pozytywnie ocenia działalność Nadzwyczajnej Komisji Sejmowej „Przyjazne Państwo”, która przeanalizowała dotychczas ponad 70 ze 150 przepisów utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej, zgłoszonych przez organizacje przedsiębiorców. Czekamy na wyniki jej działań.

Finanse publiczne
Nowy rząd obniżył o 1,5 mld zł deficyt w budżecie na rok 2008 w stosunku do projektu przygotowanego przez PiS. Nie udało się podjąć prac nad zmianami w strukturze wydatków, ale takie prace wymagają zmian systemowych, np. dokończenia reformy emerytalnej, na co nie było czasu.
Brak nam informacji o tym, czy rząd podjął jakiekolwiek prace mające doprowadzić do reformy systemu finansów publicznych. Doceniamy jednak poczucie odpowiedzialności rządu w tym obszarze i przyjęcie waloryzacji rent i emerytur na poziomie inflacja 20% wzrostu płac, zwłaszcza wobec wyższych żądań związków zawodowych i wniosku PiS oraz powiązanie negocjacji dotyczących wzrostu płac w ochronie zdrowia z reformą systemu jej funkcjonowania.

Podatki
Oczekiwana przez środowisko przedsiębiorców i zapowiadana przez PO nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług mająca ułatwić rozliczanie się z VAT nie ujrzała światła dziennego. W planach Rady Ministrów na pierwsze półrocze 2008 r. rząd nie przewiduje stosownej inicjatywy.
Dobry projekt ustawy akcyzowej przygotowany 2 lata temu w Ministerstwie Finansów i dwukrotnie konsultowany nie został skierowany na ścieżkę legislacyjną. W pracach RM przewidziane jest przyjęcie projektu tej ustawy w pierwszym kwartale 2008 r.
W zakresie podatków dochodowych, zgodnie z planem RM, zakładane są małe inicjatywy. Niestety nie spełnia to oczekiwań przedsiębiorców.

Rynek pracy
Priorytetem polityki nowego rządu miał być wzrost zatrudnienia i optymalne wykorzystanie zasobów ludzkich. Za kluczowe dla osiągnięcia wzrostu zatrudnienia słusznie uznano aktywizację osób po 50. roku życia. Do końca lutego Trójstronna Komisja ma otrzymać projekt ustawy o emeryturach pomostowych, ograniczający dotychczasową możliwość korzystania z wczesnych emerytur i program „Solidarność pokoleń - 50 ”, zawierający zestaw działań wspierających wydłużenie aktywności zawodowej. Minister Pracy zapowiedziała również stopniowe wydłużanie wieku emerytalnego kobiet
Do konsultacji przekazano projekty ustaw o wypłacie emerytur kapitałowych i o zakładach emerytalnych, zawierające spójną i racjonalną koncepcję dożywotnich emerytur finansowanych ze środków zgromadzonych w OFE.
Priorytetem rządu miało być również wypracowanie spójnej polityki migracyjnej. Wstępne założenia zawarte zostały w przyjętym Krajowym Planie Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2008 r. Plan przewiduje m. in. opracowanie nowego systemu dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy, stworzenie systemu monitoringu rynku pracy w kontekście mobilności międzynarodowej oraz określenie zapotrzebowania na polską siłę roboczą za granicą. Plan nie precyzuje jednak tych zadań, nie wskazuje również terminów ich realizacji. Jak dotychczas jedyną zmianą jest rozporządzenie MPiPS w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Obowiązujące od 1 lutego 2008 r. rozporządzenie umożliwiło obywatelem Ukrainy, Białorusi i Federacji Rosyjskiej podejmowanie pracy bez obowiązku uzyskiwania zezwolenia na pracę w okresie do sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy licząc od pierwszego wjazdu do Polski.

Ułatwienia w procesie budowlanym
Rząd słusznie ocenił, że należy skoncentrować się na zwiększeniu podaży mieszkań, a nie wzmacnianiu popytu, który rośnie wraz ze wzrostem gospodarczym i dostępnością kredytu. Wzrost popytu przy ograniczonej podaży prowadzi jedynie do wzrostu cen. Poprzednia koalicja postępowała odwrotnie - przyjęła ustawę o dopłatach do kredytów mieszkaniowych, ale nie zmniejszyła barier utrudniających budowanie.
Wiceminister Olgierd Dziekoński odpowiedzialny za budownictwo zobowiązał się do przygotowania do czerwca dwóch ustaw, które uproszczą proces budowlany i zwiększą podaż gruntów budowlanych: o zorganizowanym budownictwie mieszkaniowym i o uproszczeniu drogi do pozwolenia na budowę. Te zmiany nie wystarczą jednak do zdynamizowania planowania przestrzennego, którego brak utrudnia realizację inwestycji i uniemożliwia racjonalną urbanizację kraju.

Wykorzystanie funduszy strukturalnych
W expose premier uznał za priorytet wykorzystanie środków europejskich z lat 2004-2006. W pełni się z nim zgadzamy. Cieszy nas rosnąca dynamika wartości wniosków o płatność. Niepokoi jednak, że po 100 dniach nie pojawiła się rzetelna prognoza poziomu wydatkowania funduszy unijnych do końca 2008 r. Nie wiemy więc, czy fundusze unijne uda się w pełni wykorzystać, nie znamy też warunków niezbędnych dla ich pełnego wykorzystania. Dziś jest ostatni moment na realokację środków, których najprawdopodobniej nie uda się wydać.
Najważniejszym celem w dziedzinie funduszy europejskich na najbliższe lata jest efektywne wykorzystanie 67 mld euro w latach 2007-2013. Dlatego niepokoi nas duże opóźnienie w uruchomieniu środków unijnych - w 2007 r. nie wydaliśmy ani złotego w ramach nowych Programów Operacyjnych. W 2008 roku wciąż nie znamy realnego kalendarza uruchomienia konkursów dla przedsiębiorców, tymczasem firmy oczekują szczegółowej informacji, która pozwoli im zaplanować inwestycje.
Warunkiem efektywności wykorzystania funduszy unijnych w latach 2007-2013 jest sięgnięcie po doświadczenia okresu 2004-2006. Dziwi nas chęć powrotu do biurokratycznych procedur przy aplikowaniu o środki unijne – np. rozbudowane wymogi formalne w Regionalnych Programach Operacyjnych czy niejasne kryteria wyboru projektów tworzone bez udziału kluczowych interesariuszy, jak w przypadku PO Infrastruktura i Środowisko. Większa samodzielność regionów nie może oznaczać pogorszenia sytuacji beneficjentów.
Pozytywnie natomiast oceniamy zainicjowanie przez MRR publicznej debaty nt. polityki spójności po roku 2013. Wczesne włączenie się w dyskusję na poziomie UE jest warunkiem wpływu Polski na kształt i budżet tej polityki w kolejnej perspektywie finansowej. Pozwoli też zbudować koalicję państw popierającą naszą wizję tej polityki.

Podsumowanie
W opinii PKPP Lewiatan gospodarka osiągnie w 2008 r. wciąż wysokie, 5-procentowe tempo wzrostu. Utrzymanie takiej dynamiki w latach kolejnych nie będzie jednak możliwe, jeżeli rząd i Sejm nie ograniczą kosztów transakcyjnych związanych z ciągłymi zmianami regulacji prawnych, nie dokonają reformy systemu regulacji, nie przeprowadzą pełnej reformy finansów publicznych, nie zwiększą efektywności działania administracji publicznej, nie zwiększą efektywności wykorzystania środków unijnych, nie wprowadzą rozwiązań zwiększających aktywność zawodową.
Jeśli tego nie zrobią, zmarnujemy szansę na wzrost dobrobytu obywateli i wzmocnienie międzynarodowej pozycji Polski.

Zestawienie w tabeli

Zdjęcia z konferencji prasowej:





Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
21 lutego 2008 r.