Kilka słów o

2007-12-07

Decyzją Zarządu PKPP Lewiatan 1 stycznia 2008 roku do członków konfederacji dołączy Polska Izba Przemysłu Chemicznego.

Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) powstała w 1988 r. jako dobrowolne, ogólnopolskie stowarzyszenie przedsiębiorstw przemysłu chemicznego. W Izbie zrzeszonych jest obecnie kilkadziesiąt największych firm produkcyjnych, handlowych, usługowych oraz instytutów naukowo-badawczych związanych z branżą chemiczną. Firmy te reprezentują bardzo różnorodne branże: przemysł rafineryjny, petrochemiczny, chemia organiczna i nieorganiczna, tworzywa sztuczne, farby i lakiery, odczynniki chemiczne, itp. Członkowie Izby to zarówno bardzo duże firmy chemiczne i petrochemiczne jak np. PKN Orlen S.A., ZA Puławy S.A., ANWIL S.A., BasellOrlen Polyolefins Sp. z o.o., PCC Rokita S.A., ZCh Police S.A., Synthos S.A., firmy średnie i małe: ZCh Luboń Sp. z o.o., ZTS ERG S.A. w Pustkowie, ZCh Siarkopol Tarnobrzeg Sp. z o.o. oraz wiele innych.

PIPC jest od 2001 r. jedyną polską organizacją będącą rzeczywistym członkiem Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego CEFIC, dzięki czemu ma prawo reprezentować polski przemysł chemiczny zarówno wobec instytucji i organów krajowych jak i na forum międzynarodowym, szczególnie w UE.

W 2000 r. pomiędzy PIPC a Komendą Główną Straży Pożarnej podpisane zostało Porozumienie w oparciu o które utworzony został System Pomocy w Transporcie Towarów Niebezpiecznych SPOT, odpowiednik ogólnoeuropejskiego systemu ICE, do którego przystąpiło 11 firm chemicznych dysponujących jednostkami ratownictwa chemicznego.
W styczniu 2001 r. rozszerzono zakres działalności Izby o problematykę pracowniczą i bezpieczeństwo pracy a w styczniu 2005 z inspiracji PIPC utworzono Polską Platformę Technologiczną Zrównoważonej Chemii, której PIPC jest koordynatorem reprezentując ją jednocześnie w Europejskiej Platformie Zrównoważonej Chemii (SusChem).

Główne zadania Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego to:
• działanie na rzecz poprawy warunków gospodarowania i konkurencyjności przemysłu chemicznego w Polsce oraz poszczególnych jego przedstawicieli - członków Izby;
• wspieranie zrównoważonego rozwoju branży i ochrony środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizowania w przemyśle chemicznym programu Odpowiedzialność i Troska ("Responsible Care");
• koordynacja i inicjowanie prac komisji problemowych i branżowych Izby w zakresie ekologii, nawozów, farb i lakierów, bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy, transportu i dystrybucji, w tym popularyzacja SQAS.
• koordynowanie działań Polskiej Platformy Technologicznej Zrównoważonej Chemii;
• współpraca z organami administracji rządowej i ustawodawczej, opiniowanie
projektów ustaw, rozporządzeń Rady Ministrów i ministrów,
• udział w pracach komisji trójstronnej dla przemysłu chemicznego;
• współpraca z instytucjami UE i udział we wszystkich publicznych konsultacjach dotyczących przemysłu chemicznego,
• współpraca z europejskimi, stowarzyszeniami branżowymi jak: IFA, EFMA, EUROCHLOR, oraz stowarzyszeniami przemysłu chemicznego: CEFIC, ECEG;
• informowanie przedsiębiorstw o aktualnej sytuacji przemysłu chemicznego, stanie prac legislacyjnych w zakresie dostosowania polskiego prawa do Dyrektyw UE, wieloletnich planów UE, opracowań CEFIC, itp.

Miniony i bieżący rok to okres bardzo dynamicznego wzrostu gospodarczego, chociaż całościowa ocena tego okresu dla branży chemicznej jest zróżnicowana. Kontynuowana była prywatyzacja i konsolidacja branży przez działania firm CIECH S.A., Anwil SA oraz Synthos S.A. (d. F.Ch. Dwory S.A), jednakże nie rozstrzygnięto perspektyw zakładów z Kędzierzyna i Tarnowa oraz dalszej prywatyzacji ZCh Police S.A. oraz ZA Puławy S.A.. Najważniejszym wydarzeniem był zakup litewskiej rafinerii Możejki przez PKN Orlen S.A. Zdecydowana większość przedsiębiorstw chemicznych osiągnęła zysk, co poprawiło sytuację finansową sektora i zwiększyło jego możliwości inwestowania.

Szybki rozwój gospodarki, szczególnie budownictwa oraz napływ dużych unijnych środków na inwestycje zwiększyły popyt na wyroby przemysłu chemicznego, co ze względu na jego wieloletnie niedoinwestowanie pogłębiło deficyt handlu zagranicznego, który wynosi obecnie prawie 8 miliardów Euro. Efektywne wystartowanie instalacji poliolefin w BOP nie wystarczyło na zmniejszenie tego deficytu. Rośnie potrzeba dalszych inwestycji.

Niestety nie poprawiło się zewnętrzne otoczenie firm, szczególnie w zakresie legislacji. Nadal funkcjonuje restrykcyjna ustawa akcyzowa i szereg krajowych uregulowań prawnych odbiega od rozwiązań przyjętych w innych krajach UE, co pogarsza konkurencyjność krajowych przedsiębiorstw. PIPC wspólnie z najbardziej zainteresowanymi członkami Izby bardzo aktywnie uczestniczy w pracach nad zmianą tego stanu rzeczy, złożyła m.in. skargę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości na Rząd Polski.

Okres ten był zdominowany przez niezwykle ważny również dla branży chemicznej problem cen i bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych. Istotny wzrost cen gazu ziemnego dla przemysłu krajowego obniżył jego zdolności konkurowania, ceny ropy pozostawały również wysokie a zabezpieczenie dostaw tych surowców przełoży się na dalszy wzrost ich cen m.in. ze względu na konieczność rozbudowy magazynów. Strategia energetyczna Rządu umocniła monopol PGNiG na rynku gazowym. Brak wymaganej przez UE rzeczywistej liberalizacji rynku gazu i energii elektrycznej będzie prawdopodobnie skutkowało szybszym niż w sąsiednich krajach wzrostem ich cen. Również w tym zakresie PIPC działa na rzecz poprawy tego stanu poprzez współpracę z Ministerstwem Gospodarki.

Rosnący wpływ legislacji unijnej na warunki działania krajowego przemysłu chemicznego spowodował wzrost aktywności PIPC w reprezentowaniu branży na forum UE, szczególnie w zakresie polityki celnej, handlowej, energetycznej i ochrony środowiska. PIPC poprzez aktywną współpracę z CEFIC, EFMA i EUROCHLOR oraz udział w licznych grupach roboczych monitoruje i na bieżąco sygnalizuje stanowisko krajowego przemysłu chemicznego w ważnych dla niego sprawach.
Komisja Europejska opublikowała 6 grudnia 2006 r. Zieloną Księgę „Europejskie instrumenty ochrony handlu w kontekście zmian w gospodarce światowej” autorstwa Komisarza Petera Mandelsona. Proponuje ona zmianę stosunkowo przejrzystego, obiektywnego systemu ochrony producentów unijnych przed nierynkowymi praktykami krajów trzecich na subiektywny instrument prowadzenia polityki zagranicznej, w celu ortodoksyjnie rozumianej liberalizacji rynku światowego.
W ramach konsultacji społecznych PIPC opracowała oraz przesłała do Komisji Europejskiej negatywne stanowisko w tej sprawie.

Proponowana reforma Komisarza Mandelsona jest wielkim zagrożeniem nie tylko dla przemysłu nawozowego w Polsce. PIPC dokłada więc wszelkich starań w celu niedopuszczenia do wejścia w życie reformy w kształcie sugerowanym przez Komisarza Mandelsona.

Zagrożenie niekorzystnymi zmianami klimatu zaostrzyło warunki przydziału uprawnień do emisji CO2 na lata 2008-2012. PIPC bardzo aktywnie uczestniczyła w przygotowaniu propozycji całej branży, mając świadomość jej wpływu na warunki rozwoju wielu przedsiębiorstw. Niezmiernie ważne będzie teraz zapewnienie odpowiednich przydziałów emisji CO2 dla przemysłu chemicznego w ramach KPRU II.

Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej (3x20%), która ma być zrealizowana do 2020r poza ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych konieczne będzie podjęcie w przemyśle chemicznym działań służących poprawie efektywności energetycznej i zwiększeniu w produkcji energii udziału surowców odnawialnych. Dwa przedsiębiorstwa chemiczne i PIPC biorą udział w programie europejskim CEFIC o nazwie CARE w celu poprawy efektywności energetycznej.
Pod koniec minionego roku uchwalono rozporządzenie PE dotyczące systemu REACH, którego wdrożenie będzie wymagało w następnych latach od producentów, importerów i użytkowników substancji chemicznych wielu wysiłków i nakładów finansowych. PIPC mobilizowała branżę do skutecznej walki w Parlamencie Europejskim o bardziej zrównoważony charakter tego rozporządzenia a obecnie jest zaangażowana w jego możliwie najmniej kosztowne wdrożenie. Przy udziale PIPC rozpoczyna działalność konsorcjum firm zainteresowanych praktyczną realizacją rozporządzenia.

PIPC jako koordynator Polskiej Platformy Technologicznej Zrównoważonej Chemii aktywnie działa na rzecz jej udziału w 7 Programie Ramowym UE jak również w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka oraz Infrastruktura i Środowisko. Przy Platformie utworzono Branżowy Punkt Kontaktowy mający na celu zwiększenie udziału członków Izby w programach badawczych finansowanych z funduszy UE. Znaczenie innowacyjności dla chemii było głównym motywem wystąpień Izby na V Kongresie Technologii Chemicznej w Poznaniu.

Nadal potrzebna jest aktywność PIPC m.in. poprzez Responsible Care, Build Trust, SQAS oraz innych inicjatyw dla poprawy wizerunku przemysłu chemicznego w społeczeństwie. Przemysł ten jest bowiem niedoceniany i postrzegany jako potencjalne zagrożenie, pomimo znaczącego udziału chemii w rozwoju cywilizacyjnym, wielkich nakładów na ochronę środowiska i dużego postępu w rozwoju technologii chemicznych.