Flexicurity – dobra praca dla większej liczby ludzi

2007-07-03

W ostatnich dniach czerwca Komisja Europejska przedstawiła wnioski mające na celu ustanowienie wspólnych zasad „flexicurity” – modelu łączącego elastyczność i bezpieczeństwo dla pracowników i przedsiębiorstw, sprzyjającego konkurencyjności, zatrudnieniu i zadowoleniu z pracy.

Strategia flexicurity może przyczynić się do modernizacji rynków pracy w Europie oraz do skuteczniejszego sprostania wyzwaniom związanym z globalizacją i wykorzystania tworzonych przez nią możliwości. Obejmuje ona jednocześnie elastyczne i rzetelne rozwiązania w zakresie umów, aktywne polityki rynku pracy, kompleksowe strategie uczenia się przez całe życie oraz nowoczesne systemy ochrony socjalnej zapewniające odpowiednie wsparcie dochodów w okresach bezrobocia. Komisja przedstawiła również zestaw typowych „ścieżek” mających wesprzeć państwa członkowskie w opracowaniu ich własnych krajowych strategii flexicurity oraz w korzystaniu nawzajem ze swoich doświadczeń i praktycznych wzorców. Zgodnie ze strategią UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia wspólne zasady flexicurity mają zapewnić większej liczbie obywateli Unii możliwość odniesienia maksymalnych korzyści w warunkach dzisiejszej szybko zmieniającej się globalnej gospodarki.

Flexicurity to kompleksowe podejście do tworzenia polityki rynku pracy, łączące dostateczną elastyczność umów (dającą firmom i pracownikom możliwość sprostania zmianom) z zapewnieniem pracownikom bezpieczeństwa w zakresie możliwości zachowania miejsca pracy bądź znalezienia w krótkim czasie nowej pracy, a także z zapewnieniem odpowiedniego dochodu w okresie przed jej podjęciem. Komunikat Komisji podkreśla, że rozwiązanie takie może być korzystne zarówno dla pracowników, jak i dla przedsiębiorstw. Elastyczność oznacza stworzenie warunków, w których pracownicy mogą łatwo zdobyć lub zmienić pracę; obejmuje ona flexicurity w wymiarze zewnętrznym i wewnętrznym w ramach tego samego przedsiębiorstwa. Bezpieczeństwo oferowane jest nie tylko pracownikom, ale również firmom: poprawa kwalifikacji pracowników zwiększa bezpieczeństwo i korzyści pracodawcy. Elastyczność i bezpieczeństwo mogą się wzajemnie wzmacniać.

Komunikat, sformułowany na podstawie szerokich konsultacji z głównymi zainteresowanymi stronami, określa główne obszary polityki flexicurity (elementy modelu) i zawiera propozycję ośmiu wspólnych zasad, na których model ma się opierać. Zasady te są punktami odniesienia, wymagającymi uzgodnienia przez państwa członkowskie. Są to:
1. usprawnienie wdrażania strategii UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz wzmocnienie europejskiego modelu socjalnego;
2. zrównoważenie praw i obowiązków;
3. przystosowanie modelu flexicurity do rozmaitych okoliczności, potrzeb i wyzwań w poszczególnych państwach członkowskich;
4. zmniejszenie dysproporcji pomiędzy osobami bez stabilnego zatrudnienia, pracującymi w ramach niestandardowych, czasem niestabilnych umów, a zatrudnionymi na stałych, pełnych etatach;
5. rozwój flexicurity w wymiarze zarówno wewnętrznym (ułatwianie pracownikom awansu zawodowego), jak i zewnętrznym (pomoc w zmianie pracy);
6. wspieranie równości płci i promowanie równych szans dla wszystkich;
7. tworzenie zrównoważonych rozwiązań politycznych w celu budowania klimatu zaufania pomiędzy partnerami społecznymi, organami publicznymi i innymi zaangażowanymi podmiotami;
8. zapewnienie sprawiedliwego podziału kosztów i korzyści wynikających z polityki flexicurity oraz przyczynienie się do finansowej trwałości polityki budżetowej.

W komunikacie przedstawiono również cztery typowe ścieżki rozwoju strategii flexicurity, którymi powinny kierować się państwa członkowskie w opracowywaniu strategii dostosowanych do krajowych potrzeb. Nie ma w tym względzie uniwersalnych, gotowych rozwiązań, ponieważ rynek pracy w poszczególnych krajach UE znacząco się różni.
Instrumenty finansowe UE na rzecz spójności, a w szczególności Europejski Fundusz Społeczny na okres programowania 2007-2013, mogą wnieść istotny wkład w zakresie aspektów finansowych flexicurity, np. poprzez szkolenia na poziomie przedsiębiorstw, programy uczenia się przez całe życie lub promocję przedsiębiorczości.

Niedawne badanie Eurobarometru (przeprowadzone jesienią 2006 r.) wykazało, że obywatele Europy rozumieją i akceptują potrzebę zmian i dostosowań, która wiąże się z modelem flexicurity: 72 % z nich uważa, że umowy o pracę powinny być bardziej elastyczne, aby zwiększyć liczbę miejsc pracy; 76 % uważa, że posada na całe życie jest rozwiązaniem należącym już do przeszłości, a 88 % podziela pogląd, że uczenie się przez całe życie zwiększa szanse szybkiego znalezienia pracy.

Model flexicurity jest istotnym elementem „Zintegrowanych wytycznych”, przyjętych jednomyślnie przez państwa członkowskie, stanowiących podstawę wdrażania lizbońskiej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zarówno na poziomie europejskim, jak i lokalnym. Koniecznym warunkiem powodzenia flexicurity jest zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron. Komisja zachęca państwa członkowskie do współpracy z partnerami społecznymi w celu zawarcia krajowych metod realizacji flexicurity w krajowych programach reform w ramach strategii.

Tekst komunikatu można znaleźć pod adresem:
http://ec.europa.eu/employment_social/news