Zrzeszenie Europejskich Federacji Przedsiębiorców (UNICE) reprezentuje ponad 20 milionów przedsiębiorców z Europy. W skład UNICE wchodzi 39 związków pracodawców z 33 krajów. Bazując na danych ekonomicznych zebranych od swoich członków, UNICE dwa razy do roku wydaje raport na temat trendów rozwojowych gospodarki europejskiej. PKPP Lewiatan jest jedyną polską organizacją pracodawców należącą do tej organizacji.

Tegoroczny, jesienny Economic Outlook utrzymany jest w optymistycznym tonie, z czym związana jest sytuacja makroekonomiczna w Unii Europejskiej. Jednocześnie raport podkreśla zmieniające się warunki gospodarowania i wyzwania, jakie stoją przed Europą w związku z presją konkurencyjną innych regionów świata. Do tradycyjnej już globalnej konkurencji ze strony USA dochodzi bardzo mocna konkurencja ze strony państw azjatyckich. Czynniki te wywierają wpływ na konkurencyjność europejskiej gospodarki.

Dlatego – zdaniem autorów raportu - Europie potrzebna jest redukcja kosztów pracy, niezbędne są reformy finansów publicznych i systemów podatkowych. Państwa europejskie stoją teraz przed ogromną szansą usprawnienia warunków gospodarowania i sprostania narastającej konkurencji, jednak niepokój budzi brak takiej inicjatywy ze strony rządów. Kluczem do sprostania światowej konkurencji staje się więc obniżenie kosztów pracy, innowacyjność procesów gospodarowania oraz zwiększenie elastyczności zatrudnienia.

UNICE szacuje, że gospodarka europejska rozwijała się w 2006 roku najszybciej od przynajmniej 6 lat – szacunki mówią o 2,5% w krajach strefy euro i 2,9% w krajach Unii Europejskiej. Wspomniane już lepsze wskaźniki makroekonomiczne w Unii Europejskiej jako całości wiążą się wreszcie z polepszeniem sytuacji w największych europejskich gospodarkach – Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, nieco słabiej we Włoszech. Wzrost w tych regionach przekroczył wcześniejsze oczekiwania. Na polepszenie wskaźników wpłynęła głównie koniunktura na rynkach zewnętrznych – już czwarty rok z rzędu gospodarka światowa rozwijała się w 2006 roku w tempie około 5%. W USA, mimo spowolnienia, utrzymała się solidna dynamika wzrostu, natomiast na rynkach azjatyckich oraz w nowych państwach członkowskich UE przewyższyła ona oczekiwania. W całej UE tendencje wzrostowe utrzymały się mimo niestabilnych cen surowców energetycznych i rosnących stóp procentowych.

W przyszłym roku spodziewane są jednak wyższe stopy procentowe i trudniejszy dostęp do bankowych kredytów sektora MSP. Mimo to firmy oceniają, że warunki kredytowe pozostaną względnie korzystne. Wraz z poprawą zyskowności i dobrymi perspektywami dla popytu będzie to sprzyjało umocnieniu inwestycji w najbliższych latach.

Korzyści wypływające z globalnej koniunktury nie są jednak wystarczające. Związane to jest z perspektywą spadku udziału eksportu krajów europejskich na rynkach światowych i wzrostem importu. Wzrost tendencji importowych spowodowany jest wzrastającą konkurencją, głównie cenową, ze strony państw azjatyckich. Przy wysokich kosztach pracy, małej elastyczności i wysokich podatkach gospodarka Europy w dłuższej perspektywie czasowej będzie się stawała coraz mniej konkurencyjna w skali globalnej. W przyszłości muszą więc być przeprowadzone odpowiednie reformy systemu świadczeń socjalnych, jak i systemu emerytalnego. Sprzyjająca koniunktura na świecie może być doskonałą okazją do ich podjęcia.

W 2006 r. wyraźnie poprawiła się również koniunktura na rynku pracy (szacuje się, że w 2006 r. powstanie w UE 2 mln nowych miejsc pracy), co utrwala podstawy wzrostu gospodarczego. Związane jest to głównie ze wzrostem znaczenia sektora usług. UNICE szacuje, że w 2007 r. stopa bezrobocia w krajach strefy euro wyniesie 7,5%, a w krajach UE 7,7% (w Polsce 14,5%). Utrzymywaniu się wysokiego bezrobocia (w dużej mierze strukturalnego) w niektórych krajach UE towarzyszy osiągnięcie praktycznie pełnego zatrudnienia w pozostałych (Irlandia 4,6%, Dania 3,6%, Wielka Brytania 5,1%). Włączając się w debatę nt. rynku pracy (Social Dialogue Work Programme 2006-2008) UNICE do głównych czynników stymulujących ten rynek zalicza m.in. poprawę warunków gospodarowania i prowadzenia działalności gospodarczej, ograniczenie kosztów pracy, elastyczność i mobilność.

W 2007 roku dynamika wzrostu gospodarczego wg prognoz UNICE obniży się do 2,0% w strefie euro i 2,3% w UE. Stanie się to przede wszystkim z powodu podwyżki VAT o 3 punkty procentowe w Niemczech i jej negatywnego wpływu na spożycie w tym kraju, którego gospodarka stanowi około 30% gospodarki całej strefy euro. Innymi czynnikami ryzyka są spowolnienie w USA, schłodzenie chińskiej gospodarki i ewentualna aprecjacja euro. Wobec rosnących stóp procentowych nie można także zapomnieć o ryzyku załamania się wybujałego rynku nieruchomości w niektórych krajach, takich jak Hiszpania, Irlandia i w mniejszym stopniu Francja, co mogłoby osłabić popyt wewnętrzny.

W długoterminowych prognozach na przyszłość UNICE wskazuje na duże niebezpieczeństwo dla gospodarki europejskiej związane z rosnącym deficytem na rachunku bieżącym Stanów Zjednoczonych. Co więcej, obserwuje się narastającą niechęć inwestorów zagranicznych do finansowania tego deficytu. Może to zmusić USA do ograniczenia popytu wewnętrznego, co w dłuższej perspektywie odbije się na gospodarce całego świata, w tym Europy.

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 13 listopada 2006 r.