Niekonstytucyjna inicjatywa prezydencka

2006-09-06

Lewiatan po przeprowadzeniu konsultacji społecznych do projektu tzw. ustawy o odpowiedzialności pracodawców zwrócił się do Prezydenta RP o zaniechanie tej inicjatywy jako niekonstytucyjnej i szkodliwej dla rozwoju przedsiębiorczości.

Zdaniem Lewiatana nie ma powodów do wprowadzania wobec pracodawców niespotykanych na skalę europejską, nadzwyczajnych i drastycznych przepisów o charakterze represyjnym. W ostatnich latach liczba przypadków łamania prawa przez pracodawców spadła. Konfederacja podkreśla, że obserwowane w latach poprzednich przykłady np. niewypłacania wynagrodzeń dotyczyły w większości sektora państwowego i sfery budżetowej.

Pracodawcy z niepokojem zauważają, że proponowane ostatnio zmiany prawa pracy nierównoprawnie traktują strony dialogu społecznego. Nikt nie proponuje wprowadzenia odpowiedzialności analogicznej do projektowanej, w stosunku do związków zawodowych np. w przypadku zorganizowania nielegalnego strajku. Przepisy represyjne nie sprzyjają budowaniu właściwych relacji pomiędzy pracodawcami i pracobiorcami.

Zasadniczą wątpliwość budzi sama dopuszczalność objęcia Pracodawców (w rozumieniu projektu ustawy) odpowiedzialnością karną. Zgodnie z art. 2 projektem ustawy do pracodawców nie zalicza się bowiem osób fizycznych, lecz jedynie jednostki, które można nazywać podmiotami zbiorowymi. Jest bardzo kontrowersyjne, czy szeroko rozumiane podmioty zbiorowe (w tym korporacyjne) mogą ponosić odpowiedzialność karną.

Ponadto, przyjęty w projekcie ustawy model odpowiedzialności nie może być uznany za odpowiedzialność karną sensu stricto, gdyż jej podstawą materialną nie jest wyczerpanie przez podmiot odpowiedzialności swym czynem ustawowych znamion przestępstwa lub wykroczenia. Nie ma więc ona charakteru pierwotnego i samoistnego, lecz charakter wtórny i pochodny. Jej materialną podstawą jest prawomocne skazanie (lub inne orzeczenie, o którym mowa w art. 4 projektu ustawy) osoby fizycznej wymienionej w art. 3 projektu ustawy za przestępstwo lub wykroczenie wymienione w art. 7 projektu ustawy.

PKPP Lewiatan wyraża pełną gotowość uczestniczenia w poszukiwaniu rozwiązań prawnych zmierzających do eliminacji zachowań patologicznych tak po stronie pracodawców jak i pracobiorców. Zastosowane rozwiązania powinny jednak opierać się na proporcjonalności sankcji oraz sprawiedliwym traktowaniu obu stron.

Konfederacja protestuje wobec użycia w projekcie ustawy zapisów uznanych przez Trybunał Konstytucyjny w części za niezgodne z Konstytucją już w listopadzie 2004 r. TK zakwestionował wtedy ustawę o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Niektóre zakwestionowane rozwiązania są powielane przez przedłożony do konsultacji projekt ustawy.

W związku z powyższym Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan przekazała na ręce Robert Draby Sekretarza Stanu w Kancelaria Prezydenta RP stanowisko w sprawie projektu ustawy o odpowiedzialności za czyny przeciwko prawom osób wykonującym pracę zarobkową.