Informacja na temat przebiegu prac Trójstronnej Komisji, w sprawie wypowiadania układów zbiorowych pracy
2003-01-16
Informacja na temat przebiegu prac Trójstronnej Komisji, w sprawie wypowiadania układów zbiorowych pracy
I. W dniu 13 grudnia 2002r. Prezydium Komisji Trójstronnej zobowiązałoZespół Prawa Pracy do wypracowania do 10 stycznia 2003r. propozycji
rozwiązań prawnych w kontekście orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Stanowisko Zespołu Prawa Pracy ma zostać przedstawione Prezydium Komisji
Trójstronnej w dniu 15 stycznia 2003r.
II. W dniu 20 grudnia 2002r. odbyło się w tej sprawie posiedzenie Zespołu
Prawa Pracy. KPP nie była reprezentowana na posiedzeniu, ale przekazała na
piśmie swoje stanowisko, które zostało odczytane:
(...) wyrok Trybunału Konstytucyjnego w pełni określa zasady
funkcjonowania układów zbiorowych pracy, zgodnie ze stanowiskiem naszych
członków. Wyrok ten wprowadza równowagę stosunków reprezentacji
pracobiorców i pracodawców.
Daje on podstawę równoprawnych rokowań układowych obu partnerów
społecznych. Uważamy, iż wyrok ten wyczerpuje oczekiwania pracodawców.
Strona związkowa stwierdziwszy, że stan prawny wynikający z orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego jest nie do zaakceptowania, sformułowała
adresowane do strony pracodawców następujące pytania o charakterze
postulatywnym.
1.Czy istnieje wola i możliwość wstrzymania lawinowego
wypowiadania układów zbiorowych pracy do czasu wypracowania nowego
rozwiązania?
2.Czy jest wola wprowadzenia długiego okresu wypowiedzenia
(propozycja np. co najmniej 3 lata) oraz w jakim kierunku będą szły
decyzje pracodawców po przyjęciu rozwiązań: wypowiadania czy zawieszania
układów?
3.Czy możliwe jest wprowadzenie rozwiązania mówiącego o okresie
obowiązywania układu po jego wypowiedzeniu (propozycja 3 lata)?
4.Czy możliwe jest wprowadzenie wymogu istnienia przyczyny
uzasadniającej wypowiedzenie układu zbiorowego pracy?
Ustalono, że odpowiedzi strona pracodawców zgłosi do 8 stycznia 2003r., a
także partnerzy społeczni rozważą, czy stan po orzeczeniu Trybunału
Konstytucyjnego rodzi inne wątpliwości natury prawnej.
III. Na pytania strony związkowej wpłynęły następujące odpowiedzi:
Stanowisko KPP
KPP stoi na stanowisku, iż decyzja Trybunału Konstytucyjnego wyczerpuje
dyskusję na temat zasad i trybu rozwiązywania układów zbiorowych.
Odpowiedzi na pytania strony związkowej wynikają z decyzji Trybunału.
Ad. 1
Według naszej wiedzy nie ma zjawiska lawinowego wypowiadania układów
zbiorowych pracy.
Ad. 2
W sytuacji gdy wyrok TK potwierdził prawo stron bezpośrednio zawierających
umowy zbiorowe do decydowania o formie i trybie ich rozwiązywania - nie
widzimy możliwości dyskusji w tym zakresie.
Ad. 3
Stanowisko nasze jest identyczne jak w przypadku pyt. 2.
Ad. 4
Uważamy, że nie ma podstaw do dyskusji w zakresie tego pytania.
Stanowisko BCC
BCC-ZP jak zawsze deklarował i deklaruje wolę porozumienia i negocjacyjnej
metody dochodzenia do rozwiązań problemów społecznych. Wagę znalezienia
optymalnego rozwiązania kwestii rozwiązywania układów zbiorowych
sygnalizowaliśmy wielokrotnie. Gotowi jesteśmy do podjęcia niezwłocznie
kompleksowej dyskusji na temat układów zbiorowych oraz możliwości ich
rozwiązywania.
Ad 1:
BCC-ZP będzie zachęcać przedsiębiorców, aby zamiast wypowiadania układów
zbiorowych renegocjowali je i poprzez negocjacje zmieniali ich warunki. W
przypadkach szczególnych jesteśmy gotowi włączyć się do mediacji.
Uważamy ponadto, że Trójstronna Komisja ma możliwość w ciągu najbliższych
tygodni przedyskutować globalnie sporne zagadnienia związane ze zbiorowymi
układami pracy. Przy realistycznym, uwzględniającym aspekty ekonomiczne i
społeczne stanowisku Partnerów możliwe jest stworzenie wspólnej
płaszczyzny, która mogłaby wspomóc indywidualne renegocjacje
poszczególnych układów.
Ad 2 i 3:
Sześciomiesięczny okres wypowiedzenia, zapisany w pierwotnym projekcie
rządowym nowelizacji Kodeksu pracy w lutym 2002 uważamy za właściwy.
Za najwłaściwsze uważamy nie zawieszanie i nie wypowiadanie układów
zbiorowych lecz ich pilne renegocjowanie, gdy jedna ze stron widzi taką
potrzebę. Wypowiadanie układów traktujemy jako ostateczność, gdy jedna ze
stron blokuje przeprowadzenie koniecznych zmian.
Ad 4:
Nie sprzeciwiamy się możliwości wprowadzenia wymogu obligatoryjnego
podawania przyczyny wypowiedzenia zbiorowego układu pracy. Wymóg taki
winien być jednak jasno określony prawnie aby nie stał się biurokratycznym
pretekstem do wstrzymywania procedury wypowiedzenia układu.
Stanowisko PKPP i ZRzP
PKPP przedstawiła swoje stanowisko w odniesieniu do powyższych pytań. Do
tego stanowiska przyłączył się Związek Rzemiosła Polskiego.
1.Dot. 1)
Nieznane nam są przesłanki, na podstawie których zjawisko wypowiadania
układów zbiorowych pracy określono jako proces "lawinowy" - czyli o
masowym charakterze.
Należy dokonać oceny sytuacji w zakresie liczby obowiązujących układów
zbiorowych pracy po 26 listopada 2002r. za okres co najmniej 3 miesięcy,
na podstawie danych Państwowej Inspekcji Pracy i Ministerstwa Pracy i
Polityki Społecznej. Dopiero w oparciu o te informacje możliwe będzie
zajęcie stanowiska przez organizacje pracodawców co do celowości podjęcia
działań o charakterze interwencyjnym.
2. Dot. 2)-3)
Sprawy te należy, w opinii organizacji pracodawców, pozostawić stronom
układów zbiorowych pracy do rozstrzygnięcia w drodze negocjacji. Jesteśmy
przeciwni przedwczesnej interwencji z pozycji central organizacji
pracodawców. Uważamy, że w większości przypadków dojrzałość stron
zainteresowanych bezpośrednio konkretnymi układami zbiorowymi pracy okaże
się czynnikiem wystarczającym dla wypracowania racjonalnych rozwiązań.
Jesteśmy przekonani, że takie podejście zapewnia właściwy zakres
demokracji w procesie dialogu społecznego.
3.Dot. 4)
Uważamy, że jest możliwe wprowadzenie takiego wymogu w odniesieniu do
przyczyn, które mają charakter pozaekonomiczny.
IV. Drugie posiedzenie Zespołu w powyższej sprawie odbyło się 10 stycznia
2003r.
KPP ponownie nie była na posiedzeniu reprezentowana. Partnerzy społeczni
uczestniczący w posiedzeniu zgodnie uznali, iż brak reprezentacji KPP
utrudnia pracę Zespołu, gdyż nie można toczyć dyskusji w tej sprawie bez
udziału organizacji, której problem najbardziej dotyczy. Wobec powyższego
przedstawiciel BCC przedstawił formalny wniosek o zawieszenie dyskusji nad
wypracowywaniem rozwiązań w sprawie układów zbiorowych pracy do czasu
włączenia się w prace przedstawiciela KPP. Wniosek ten został poparty
przez przedstawicieli strony związkowej.
Jednocześnie przedstawiciel BCC wystąpił z wnioskiem, żeby strona
pracodawców odbyła autonomiczne spotkanie w celu podjęcia próby
wypracowania wspólnego stanowiska w sprawie układów zbiorowych pracy.
Zespół stwierdził, że istnieje potrzeba ustalenia stanu faktycznego w
zakresie wypowiadania układów zbiorowych pracy za okres od 26 listopada
2002r. do 28 lutego 2003r. Pisma w tej sprawie zostaną wysłane do
Państwowej Inspekcji Pracy i MPiPS. Dopiero wówczas będzie można
obiektywnie stwierdzić, czy mamy do czynienia z nową jakościowo sytuacją
polegającą na masowym wypowiadaniu układów zbiorowych pracy.
Przedstawiciel MPiPS przedstawił stan po orzeczeniu Trybunału
Konstytucyjnego. Według danych GIP w okresie 1,5 miesiąca nie ma sygnałów
o wypowiadanych układach zbiorowych. Natomiast przestają być stosowane
układy wypowiedziane wcześniej przed orzeczeniem. Ponadto zarejestrowano 3
nowe układy ponadzakładowe.
Partnerzy społeczni sformułowali też dodatkowe pytania natury prawnej:
1.Co dzieje się z układami zbiorowymi pracy skutecznie
wypowiedzianymi przed orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego?
2.Czy po wypowiedzeniu układu zbiorowego pracy zachodzi potrzeba
indywidualnego wypowiadania umów o pracę?
V. Następne posiedzenie Zespołu odbędzie się 17 stycznia 2003 r., o godz.
12.00.
Tadeusz Sułkowski
Przewodniczący Zespołu Prawa Pracy i Układów Zbiorowych
