Opinia w sprawie sprawozdania Podkomisji dotyczącego projektów ustaw: o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (druk nr 1887) oraz o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej

2001-04-27

Opinia w sprawie sprawozdania Podkomisji dotyczącego projektów ustaw: o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (druk nr 1887) oraz o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (druk nr 1934).

OPINIA
w sprawie sprawozdania Podkomisji dotyczącego projektów ustaw: o
opakowaniach i odpadach opakowaniowych (druk nr 1887) oraz o obowiązkach
przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o
opłacie produktowej i opłacie depozytowej (druk nr 1934).
W związku z zakończeniem prac Podkomisji i sporządzeniem dla trzech
Komisji sprawozdań w przedmiocie rządowych projektów Polska Konfederacja
Pracodawców Prywatnych pragnie przedstawić poniższe uwagi:
A. W zakresie sprawozdania Podkomisji do rządowego projektu ustawy o
opakowaniach i odpadach opakowaniowych (druk nr 1887)
Konfederacja wyraża pogląd, iż przedstawiony projekt w sposób właściwy
implementuje postanowienia zawarte w Dyrektywie o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych NR 94/62/EC, a przyjęte rozwiązania odpowiadają
analogicznym wewnętrznym regulacjom państw członkowskich w tym zakresie.
Niemniej pragniemy poddać pod rozwagę kilka poniższych zastrzeżeń:
1/ Art. 5 ust. 3 i 4. - zawarte w obu tych przepisach delegacje dla
Ministra właściwego do spraw środowiska sformułowane zostały wyjątkowo
szeroko. Delegacje zawierają upoważnienie do wydania w drodze
rozporządzenia przepisów ograniczających prowadzenie działalności
gospodarczej. Z tej racji Konfederacja uważa, iż delegacje te budzą
zastrzeżenia co do ich zgodności z Konstytucją, a materia której mają
dotyczyć winna zostać regulowana przepisami rangi ustawowej. Ponadto
należy zauważyć, iż postanowienia w/w Dyrektywy nie wymagają wydania
przepisów przewidzianych obydwoma rozporządzeniami. Z tej racji wnosimy o
rozważenie możliwości wykreślenia zarówno ustępu 3 jak i 4 omawianego
przepisu.
2/ Art. 13 - nakłada na sprzedawców detalicznych napojów konsumpcyjnych w
opakowaniach jednorazowych obowiązek posiadania w ofercie handlowej tych
samych produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku. Wymóg taki nie
wynika z prawa europejskiego. Należy uznać, iż wprowadzenie go będzie w
wysokim stopniu niekorzystne dla niemal wszystkich producentów krajowych
napojów konsumpcyjnych. Wnosimy o rozważenie możliwości wykreślenia
omawianego przepisu, a co najmniej jego zmianę, tak, by obowiązek dotyczył
nie “tych samych", ale “analogicznych produktów".
3/ Art. 31 - proponujemy rozważenie wprowadzenia dłuższego vacatio legis,
ponieważ projektowana regulacja zawiera nowe obowiązki dla
przedsiębiorców. Uważamy, iż ustawa winna wejść w życie 1 stycznia 2002
roku.

B. W zakresie sprawozdania Podkomisji do rządowego projektu ustawy o
obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami
oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (druk nr 1934)
Konfederacja wyraża pogląd, iż przedstawiony projekt wymaga dalszych prac
i nie powinien w obecnej wersji zostać przez Komisje zaakceptowany.
Konfederacja od początku prac nad tym projektem wyrażała daleko idący
sceptycyzm podkreślając uciążliwość proponowanej regulacji dla większości
przedsiębiorców oraz wysokie koszty społeczne wprowadzenia nowych nie
znanych obecnie obciążeń o charakterze podatkowym .
Wbrew stwierdzeniom zawartym w uzasadnieniu projektu prawo Unii
Europejskiej nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku stosowania
zaproponowanych opłat, a tylko kilka państw stosuje zbliżone ale nie takie
same obciążenia na zasadach rozwiązań wewnętrznych. Przepisy prawne Unii
regulujące gospodarką odpadami, a w szczególności Dyrektywa ramowa o
odpadach NR 75/442/EEC, zmieniona Dyrektywą 91/156/EC oraz Dyrektywa o
opakowaniach i odpadach opakowaniowych NR 94/62/EC nie nakładają obowiązku
wprowadzenia proponowanych opłat, natomiast zawierają zalecenia
wprowadzenia przez państwa członkowskie dobrowolnie przyjętych rozwiązań
prawa wewnętrznego, które spowodują osiągnięcie określonego poziomu
odzysku odpadów. Dyrektywa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych w
swojej preambule wyraża pogląd, iż przepisy narodowe regulujące materię
dotyczącą opakowań i odpadów opakowaniowych powinny być skonstruowane tak,
aby zapobiegać ich szkodliwemu oddziaływaniu na środowisko naturalne, ale
stwierdza jednocześnie, że przepisy te powinny zapewniać także prawidłowe
działanie rynku wewnętrznego.
Konfederacja z zadowoleniem zauważa, iż obecnie proponowany przez
Podkomisję projekt zawiera wiele rozwiązań lepszych od zawartych w
projektach uprzednich. Szereg uprzednio zgłaszanych przez nas zastrzeżeń
zostało uwzględnione. Niemniej podtrzymujemy nadal pogląd, iż wprowadzenie
nowej opłaty, a właściwie nowego dodatkowego podatku wpłynie bezpośrednio
na podniesienie kosztów produkcji. Z tej racji proponujemy szczególną
ostrożność i umiar .
Wyrażając powyższe krytyczne uwagi natury ogólnej, Polska Konfederacji
Pracodawców Prywatnych pragnie zwrócić uwagę na nietrafność propozycji
uregulowania całego szeregu zagadnień szczegółowych:
1. Art. 3 nakłada na przedsiębiorców obowiązek odzyskiwania i poddawania
recyklinacji odpadów opakowaniowych i poużytkowych.
Zdaniem Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych spełnienie tego
obowiązku jest dla ponad 90% przedsiębiorców niewykonalne, ponieważ, z
uwagi na rodzaj produkowanych towarów, nie mają oni możliwości
odzyskiwania własnych opakowań z rynku.
Ponadto omawiany przepis nie określa, czy obowiązek odzysku i recyklingu
dotyczyć ma wyłącznie opakowań własnych towarów, czy też wszystkich
opakowań używanych w trakcie produkcji. Nie jest również jasne, czy
dotyczy on jedynie opakowań finalnych, w których produkt trafia do
konsumenta, czy też wszystkich opakowań używanych przez producenta od
momentu w którym produkt opuszcza zakład produkcyjny. Zdarza się bowiem,
iż produkt, zanim trafi do końcowego odbiorcy, jest przepakowywany.
Uważamy, iż przepis ten powinien zostać przeredagowany. Ponadto dalsze
ustępy omawianego artykułu nie regulują w sposób wystarczająco precyzyjny
zakresu przedmiotowego ustawy, ani też przypadków, gdy obowiązek
odzyskiwania i poddawania recyklinacji odpadów nie występuje. Według
przedstawionej propozycji np. przy imporcie towarów w opakowaniu i
wprowadzeniu ich do obrotu w kraju obowiązek występuje podwójnie. Sprzedaż
natomiast do punktów skupu makulatury wycofanych z obrotu zużytych
opakowań, traktowana jest jako wprowadzenie do obrotu i pociąga za sobą
obowiązek powtórnego ich odzyskania.
Brak jest także zwolnień w zakresie opakowań “długiego użytku" (np.
futerałów na aparaty fotograficzne, kamery , skrzynki na narzędzia), które
występują np. w prawie austriackim (Verpackungs-verordnung z 29 listopada
1996 r. - zał. nr 2)
Uważamy, iż projektowana regulacja powinna zostać uzupełniona o nowy
rozdział zawierający bardzo precyzyjne określenie zakresu wprowadzanego
obowiązku, zwolnień, jak również stanów faktycznych, które powodować będą
uznanie obowiązku odzysku i recyklingu za spełniony.
2. Art. 4 nie precyzuje w sposób dostateczny w jaki sposób przedsiębiorca
może samodzielnie wykonać obowiązek wynikający z art. 3. Proponujemy
dopisanie nowego ustępu, który w sposób jednoznaczny określałby, iż
przedsiębiorca może obowiązek ten wykonać zlecając poszczególne czynności
w zakresie odzysku lub recyklingu wyspecjalizowanym podmiotom na rynku,
(np. skupowi makulatury, przedsiębiorstwu dokonującemu przemiału zużytego
tworzywa). Obecnie przedsiębiorca jest skazany na całościową obsługę
organizacji lub na realizację wszystkich obowiązków samodzielnie, co jest
niewykonalne.
3. Art. 14 przewiduje określenie w ustawie jedynie maksymalnych stawek
opłat, a konkretne stawki obowiązywać mają na mocy rozporządzenia Rady
Ministrów. Takie rozwiązanie narusza normę zawartą w art. 217 Konstytucji
("Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów,
przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania
ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w
drodze ustawy."). Ponadto wnosimy o zmniejszenie o połowę proponowanych
wielkości. Jak zauważyliśmy powyżej proponowana regulacja wprowadza nowe
obciążenia dla przedsiębiorców. Ich wielkość powinna być zdecydowanie
niższa, szczególnie w najbliższych latach.
4. Art. 19 stanowi, że do opłat produktowych stosuje się przepisy kodeksu
postępowania administracyjnego. Powstaje pytanie dlaczego? Do wszystkich
zobowiązań podatkowych zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa, której art. 2 § 1 pkt 1
przewiduje, że “Przepisy ordynacji stosuje się do podatków, opłat oraz
innych nie podatkowych należności budżetu państwa, do których ustalania
lub określania uprawnione są organy podatkowe." Konfederacja jednoznacznie
opowiada się za utrzymaniem zasady powszechnego stosowania Ordynacji do
wszelkiego typu zobowiązań podatkowych.
5. W odniesieniu do projektowanej regulacji dotyczącej “opłaty
depozytowej" Konfederacja pragnie stwierdzić, iż ta część projektu jest
znacznie bardziej dopracowana, a przede wszystkim wykonalna.
6. Konfederacja pragnie zauważyć, iż zawarte w załączniku 4 poziomy
odzysku i recyklingu są w wielu przypadkach znacznie wyższe od wielkości
minimalnych określonych w art.6 Dyrektywy o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych NR 94/62/EC. Konfederacja postuluje by poziomy te zostały
zmniejszone do wielkości minimalnych wynikających z Dyrektywy.

W oparciu o przedstawione powyżej argumenty Polska Konfederacja
Pracodawców Prywatnych wyraża pogląd, że przedstawiony projekt w obecnej
wersji powinien zostać powtórnie przeanalizowany przez Podkomisję.