Zmiany w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci
2017-05-22
Uwagi do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin.
1. Zmiany w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci z 11 lutego 2017 r. mają na celu przede wszystkim ograniczenie zjawiska wyłudzania nienależnych świadczeń wychowawczych i zasługują na poparcie. Świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko przysługuje, jeżeli dochód na członka rodziny nie przekracza 800 zł miesięcznie, co motywuje część rodziców do ukrywania dochodów.
Zwracamy uwagę, że zaostrzenie kontroli spowoduje wzrost kosztów administracyjnych zarówno po stronie instytucji publicznych jak i po stronie rodziców. Warto byłoby przeanalizować rozwiązanie alternatywne: przyznanie świadczenia wychowawczego na każde dziecko i zrównoważenie zwiększenia wydatków poprzez zmniejszenie zasiłków rodzinnych i ulg podatkowych.
2. Zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych z 28 listopada 2003 r. polegają na powstrzymaniu wzrostu świadczeń rodzinnych i poziomu dochodów uprawniających do świadczeń rodzinnych.
Jest to uzasadnione, ponieważ wsparcie adresowane do rodzin w postaci świadczeń rodzinnych uległo znacznemu zwiększeniu w wyniku wprowadzenia świadczenia wychowawczego (ze 157 do 657 zł na dziecko). W dodatku świadczenie wychowawcze nie jest wliczane do dochodu, na podstawie którego ustalane jest prawo do świadczeń rodzinnych, co jest równoznaczne z podwyższeniem poziomu dochodu uprawniającego do świadczeń rodzinnych. Proponowana zmiana jest niedostateczna by naprawić błąd logiczny ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, polegający na tym, że świadczeń wychowawczych nie wlicza się do dochodu rodzin, co zafałszowuje ich rzeczywistą sytuację materialną. Świadczenia wychowawcze znacząco zwiększają dochód jakim dysponują rodziny je otrzymujące i błędem jest pomijanie ich przy ustalaniu dochodów rodzin dla celów podatkowych i pomocy społecznej. Porównanie sytuacji materialnej rodzin otrzymujących i nie otrzymujących świadczeń wychowawczych bez uwzględnienia świadczeń wychowawczych należy uznać za nierzetelne i niesprawiedliwe. Właściwszym rozwiązaniem byłoby wliczanie wszystkich świadczeń społecznych do dochodu ustalanego dla celów podatkowych i świadczeń społecznych.
Doprecyzowanie, że z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje jeden dodatek do zasiłku rodzinnego niezależnie od liczby dzieci jest uzasadnione, ponieważ celem tego dodatku jest częściowe zrekompensowanie utraty dochodów w wyniku korzystania z urlopu wychowawczego, a zmniejszenie dochodów nie jest zależne od liczby dzieci, nad którymi rodzic sprawuje opiekę.
3. Zmiany w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 z 4 lutego 2011 r. mają na celu ułatwienie zakładania i prowadzenia instytucji opieki nad dziećmi oraz zwiększenie ich finansowania ze środków publicznych. Zastrzeżenia może budzić kwestia finansowania części wydatków na opiekę nad dziećmi z Funduszu Pracy, który ma służyć łagodzeniu skutków bezrobocia, aktywizacji zawodowej i promocji zatrudnienia.
