Stanowisko Konfederacji Lewiatan do projektu ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (druk nr 989)
2015-07-24
Według Konfederacji Lewiatan, oraz podmiotów zrzeszonych w Konfederacji, dotychczasowe praktyki w obszarze zarządzania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym charakteryzują się szeregiem nieprawidłowości i uniemożliwiają efektywne gospodarowanie tym obszarem. Biorąc pod uwagę toczące się prace nad nową ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (dalej Ustawa ZSEE) stoimy na stanowisku, że należy wprowadzić do ustawy przepisy, które naprawią obecną sytuację.
Prezentowany w Senacie Raport PWC na temat rynku ZSEE (Senacka Komisji Środowiska, 4 lutego 2015) jednoznacznie stwierdzał istnienie nadużyć i nieprawidłowości, sprowadzających się do:
· wydawania zaświadczenia o przetwarzaniu sprzętu, który nigdy nie został zebrany i dostarczony do zakładu,
· wydawania zaświadczenia o przetworzeniu sprzętu, które zostało dokonane niezgodnie z normami,
· wydawania zaświadczenia o przetworzeniu sprzętu należącego do innej grupy,
niż wskazana.
W celu wyeliminowania tych zjawisk i stworzenia warunków do skutecznego, efektywnego i przynoszącego realne korzyści dla środowiska systemu, proponujemy zastosowanie mechanizmów, które obejmują kwestie strukturalne.
W naszej ocenie są to konieczne narzędzia, aby osiągnąć środowiskowe cele nałożone Dyrektywą 2012/19/UE przy jednoczesnym wyeliminowaniu szarej strefy.
Poniżej przekazujemy stosowne zmiany do Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (druk 989) wraz z uzasadnieniem.
1. Przepis art. 60 ust. 1 ustawy otrzymuje brzmienie:
Art. 60. 1. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest spółką akcyjną utworzoną przez wprowadzających sprzęt lub reprezentujące ich związki pracodawców lub izby gospodarcze w celu realizacji określonych w ustawie obowiązków przejętych na podstawie umów od wprowadzających sprzęt, która dochody uzyskane w ramach wykonywanej działalności gospodarczej przeznacza wyłącznie na cele statutowe.
UZASADNIENIE:
Uzasadnieniem dla wprowadzenia zmiany w art. 60 ust. 1 projektu ustawy, tj. obowiązku działania organizacji odzysku w formule not for profit, jest doprowadzenie do urzeczywistnienia zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta wyrażonej w dyrektywie WEEE, według której to wprowadzający powinni ponosić ciężar zorganizowania i sfinansowania zbiórki oraz przetwarzania ZSEE. Należy zwrócić uwagę, że zasadniczym celem powstania organizacji odzysku ZSEE jako zbiorowych systemów zagospodarowania ZSEE było zwolnienie wprowadzających z obowiązku wykonywania działalności, do której nie są organizacyjnie przygotowani. Jednocześnie powierzenie odpowiedzialności za tego typu działania podmiotom wyspecjalizowanym pozwala spełnić oczekiwanie, że dzięki takim podmiotom realizacja celów dyrektywy WEEE będzie bardziej efektywna, a system zagospodarowania ZSEE będzie funkcjonował w sposób skoordynowany i kompleksowy.
Przepisy obowiązującej obecnie ustawy nie gwarantują, że środki pozyskane przez organizacje odzysku ZSEE od wprowadzających będą przeznaczane na finansowanie budowy systemu zbiórki i przetwarzania ZSEE. Obecne przepisy umożliwiają bowiem, w przypadku osiągnięcia przez organizację odzysku ZSEE dochodu, wypłatę dywidendy akcjonariuszom organizacji odzysku.
W rezultacie wprowadzający zamiast, zgodnie z założeniami dyrektywy WEEE, ponosić koszty zagospodarowania ZSEE mają możliwość odzyskania części takich kosztów na skutek wypłaty dywidendy przez organizacje odzysku, której są akcjonariuszami. Organizacje odzysku, jako podmioty powołane do dbania o należyte zagospodarowanie ZSEE, powinny pełnić swego rodzaju funkcję podmiotów zaufania publicznego, które ewentualne dochody ze swojej działalności przeznaczają na poprawę efektywności i dostępności infrastruktury związanej ze zbieraniem i przetwarzaniem ZSEE. Niewskazane jest zaś by nadrzędnym celem organizacji odzysku było zapewnienie w formie dywidendy zwrotu poniesionych przez wprowadzających będących ich akcjonariuszami kosztów gospodarowania odpadami. Koszty te powinny przyczyniać się do stworzenia i rozbudowy efektywnego systemu zagospodarowania ZSEE, dlatego dochody z działalności wykonywanej przez organizacje odzysku powinny zasilać system.
2. Dodaje się przepis art. 60 ust 3 i 4 ustawy w brzmieniu:
Art. 60. ust
3. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie może zlecać wykonywania usług podmiotom, z którymi pozostaje w relacjach określonych w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
4. Jeśli marszałek województwa stwierdzi, że organizacja odzysku prowadzi działalność z naruszeniem art. 60. Ust 1 lub ust. 3 wykreśla, w drodze decyzji, organizację odzysku z rejestru.
UZASADNIENIE:
Art. 60 ust 3 i 4 wprowadza rozdział poszczególnych rodzajów działalności gospodarczej wykonywanej przez różne podmioty biorące udział w łańcuchu przepływu ZSEE. Zgodnie z proponowanym przepisem organizacje odzysku nie mogłyby łączyć wykonywania czynności, które zostały im przypisane w ustawie z czynnościami wskazanymi w proponowanym rozwiązaniu, czyli nie mogłyby prowadzić zakładu przetwarzania ani zajmować się recyklingiem ZSEE. Działalnością tą nie mogłyby się w myśl projektowanego przepisu zajmować również podmioty, które pozostają z wymienionymi podmiotami objętymi zakazem w relacjach określonych w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Jak wskazuje się w publikacjach na temat rynku zagospodarowania ZSEE struktury konglomeratowe, w skład których wchodzą spółki zajmujące się zarówno zbieraniem, przetwarzaniem, odzyskiem i utylizacją sprzyjają występowaniu nieprawidłowości na rynku ZSEE eliminując również jego transparentność. Dlatego zasadnym jest wprowadzenie rozwiązań, które będą temu przeciwdziałać. Brak powiązań pomiędzy podmiotami zajmującymi się zagospodarowywaniem ZSEE wydatnie utrudni tworzenie zaświadczeń potwierdzających wykonanie czynności niezgodnych ze stanem rzeczywistym, co wydaje się obecnie być największym problemem. Rozwiązanie takie spowoduje powstanie dodatkowego, w stosunku do kontroli sprawowanej przez organy inspekcji ochrony środowiska, mechanizmu samokontroli przedsiębiorców i poprzez zwiększenie transparentności ułatwi wykrycie oraz zmniejszy motywację do podejmowania działań niepożądanych.
