Zmiana ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz ustawy o ochronie przyrody

2017-09-01

W związku z toczącym się procesem legislacyjnym dotyczącym ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz ustawy o ochronie przyrody (projekt z 25.08.2017r.) wskazujemy, co następuje:

Szczególne wątpliwości budzi fakt, iż w projekcie ustawy dokonywana jest centralizacja w zakresie funkcjonowania Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, a także modyfikacja zakresu właściwości miejscowej poszczególnych regionalnych dyrekcji ochrony środowiska. Wskazane uregulowanie, wbrew twierdzeniom wskazanym w uzasadnieniu projektu, przyczyni się do wydłużenia toczących się postępowań, wprowadzając zupełnie zbędną zmianę organizacyjną, generującą jedynie  koszty administracyjne. Rozwiązanie to, odczytywane łącznie z całkowitym brakiem transparentności w wyborze Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (likwidacja konkursu na to stanowisko), spowoduje możliwość politycznego (pozamerytorycznego) wpływania na toczący się proces inwestycyjny, w którym właściwe rzeczowo będą regionalne dyrekcje ochrony środowiska.

Zasadnicze wątpliwości budzi uchylenie przepisów dotyczących obowiązku przeprowadzania konkursu na stanowisko Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (uchylenie art. 126 ust. 4-14). Obecnie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska. Wyeliminowanie z obrotu prawnego uregulowań dotyczących obowiązku przeprowadzenia konkursu powoduje całkowitą dowolność w obsadzaniu tego stanowiska, co nie znajduje żadnego uzasadnienia. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazuje się na rozwiązania prawne analogiczne do tych dotyczących Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Tymczasem zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy o drogach publicznych Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra właściwego do spraw transportu.

Wątpliwości o charakterze systemowym budzi rozwiązanie, w którym przyjmuje się, że jednostkami organizacyjnymi Dyrekcji Ochrony Środowiska są: centrala oraz odziały regionalne (dodawany art. 124a ust. 3), a jednocześnie pozostawia się przepis wskazujący, że regionalni dyrektorzy ochrony środowiska podlegają Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska (art. 123 ust. 1a). Przyjęte rozwiązanie może budzić wątpliwości co do tego, czy mamy do czynienia z jednym organem (Dyrekcją Ochrony Środowiska), czy też z wieloma (Dyrekcja i odziały regionalne). Powyższa wątpliwość może znaleźć przełożenie na tryb dokonywania zaskarżeń rozstrzygnięć administracyjnych. Jeżeli Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska ma pełnić i funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do regionalnych dyrektorów ochrony środowiska, należy tą kwestię doprecyzować.

Nie znajduje uzasadnienia wprowadzanie uregulowania statuującego właściwość miejscową regionalnych dyrekcji ochrony środowiska niepokrywającą  się z terytorium województw. W obecnie obowiązującej ustawie są przepisy regulujące sytuacje kolizyjne, w których przedsięwzięcie wykracza  poza obszar województwa. Właściwym do rozpoznania sprawy jest wówczas  organ, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część terenu, na którym ma być realizowane to przedsięwzięcie. Swoją właściwość realizuje wówczas w porozumieniu z pozostałymi zainteresowanymi organami (por. art. 75). Dowolność w kształtowaniu właściwości miejscowej  poszczególnych oddziałów regionalnych nie będzie pozytywnie wpływała na pewność obrotu prawnego w trakcie toczących się postępowań administracyjnych.