Stanowisko Konfederacji Lewiatan wobec projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie minimalnej przepływności łącza dla świadczonej przez jednostki samorządu terytorialnego usługi dostępu do Internetu

2018-07-05

Na wstępie pragniemy zwrócić uwagę, iż w pełni popieramy działania jednostek samorządu terytorialnego związane z upowszechnianiem dostępu do Internetu oraz korzystaniem przez społeczeństwo z usług dostępnych w sieci (w szczególności z usług o charakterze publicznym). Rola jednostek samorządu terytorialnego jest w tym zakresie nie do przecenienia. Jednakże świadczenie przez jednostki samorządu terytorialnego dostępu do Internetu przez publicznie dostępne punkty dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa powinno mieć charakter wyjątkowy i ukierunkowany na realizację celów społecznych związanych
z przeciwdziałaniem wykluczeniu cyfrowemu lub zagrożeniu powstania takiego zjawiska i skierowane do precyzyjnie zdefiniowanych grup użytkowników. Działania te powinny być przede wszystkim nakierowane na rozwiązanie kluczowych problemów, a nie na zastępowaniu i wypieraniu usług oferowanych i dostępnych na wolnym i konkurencyjnym rynku usługami realizowanymi ze środków publicznych. Poziom jakości oraz inne parametry usług oferowanych w tych punktach dostępu powinny w sposób istotny różnić się od usług oferowanych na wolnym rynku. Tylko wówczas taka działalność będzie miała charakter proporcjonalny i niedyskryminujący (czego wprost wymaga norma zawarta
w art. 6 ust. 1 ustawy z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych) i będzie prowadzona w sposób niezakłócający rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych (czego wymaga z kolei art. 7 ust. 1 ww. ustawy).

Określenie minimalnej przepływności na poziomie 30 Mb/s (bez wprowadzania jakichkolwiek ograniczeń dla pojedynczego użytkownika zarówno co do przepływności jak i okresu trwania sesji) rodzi ryzyko, iż podejmowanie przez jest tego rodzaju działalności telekomunikacyjnej doprowadzi do ograniczenia popytu na komercyjnie świadczone usługi przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych,
a w konsekwencji do ograniczenia inwestycji prywatnych na danym obszarze. Jest to o tyle istotne,
że w dłuższej perspektywie czasowej może się okazać, iż działalność prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego zamiast przyczyniać się do rozwoju usług komercyjnych, doprowadzi
nie tylko do ograniczenia popytu na nie, ale w konsekwencji również do ograniczenia ich dostępności. Taka sytuacja, przy jednoczesnym ograniczeniu działalności telekomunikacyjnej przez daną jednostkę samorządu terytorialnego, np. ze względu na zakończenie finansowania z projektu unijnego, może doprowadzić do sytuacji, iż obszary te staną się wtórnie „białymi plamami" lub obszarami zmonopolizowanymi przez samorząd (np. wobec wycofania się innych przedsiębiorców telekomunikacyjnych). Byłoby to nie tylko szkodliwe dla konkurencji i rozwoju rynku telekomunikacyjnego, ale również niekorzystne z punktu widzenia użytkowników końcowych
i efektywnego korzystania przez nich z usług w sieciach telekomunikacyjnych.

Niestety w uzasadnieniu do proponowanej regulacji zabrakło wyczerpującej analizy wpływu oferowania przez jednostki samorządu terytorialnego usług  o parametrach określonych w projekcie rozporządzenia na inwestycje prywatne oraz usługi świadczone przez komercyjnych dostawców.
W tym zakresie uzasadnienie ogranicza się do dwóch lakonicznych stwierdzeń: (i) wspieranie integracji z istniejącymi usługami publicznymi świadczone przez jednostki samorządu terytorialnego usługi dostępu do Internetu  o wysokiej przepustowości będą zwiększać zainteresowanie obywateli usługami tego typu świadczonymi komercyjnie, (ii) wymogi te będą oddziaływać pozytywnie na możliwość realizacji celu dotyczącego zapewnienia niezakłóconego dostępu do sieci 5G na wszystkich obszarach miejskich, ponieważ takie punkty dostępu mogą stanowić jedną z sieci dosyłowych zasilających nadajniki 5G.

Projektodawca nie wyjaśnia jednak dlaczego stoi na stanowisku, iż możliwość korzystania przez użytkownika z publicznie dostępnych usług o wysokiej przepustowości (pozwalającej mu na skorzystanie nawet z serwisów wideo o jakości ultra HD[1]) bez opłat lub w zamian za opłaty niższe niż rynkowe miałaby go zachęcić do skorzystania z usługi rynkowej o podobnych (a nawet nieco wyższych parametrach), ale po cenie rynkowej. Logika prowadzi bowiem do odmiennego wniosku niż opisany
w uzasadnieniu. Jeśli zaś chodzi o sieci 5G, to warunkiem ich rozwoju jest możliwość uzyskania odpowiednich przychodów pozwalających na sfinansowanie inwestycji w takie sieci. Ryzyko wystąpienia obniżonego popytu ze względu na dostępną na danym terenie substytucyjną nieodpłatną usługę publiczną może jedynie osłabiać klimat inwestycyjny. Efektywne korzystanie z sieci dosyłowych (doprowadzonych do takich publicznych punktów dostępu) przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych wymagałoby zaś umożliwienia efektywnego dostępu do nieruchomości w celu umieszczenia nadajników 5G i wymagałoby zastosowania zupełnie innych środków.  

Należy zwrócić uwagę, iż obecnie minimalna szybkość połączenia wymagana do korzystania
z popularnych serwisów wideo to 0,5 Mb/s a zalecana dla jakości HD to 5 Mb/s. Dlatego określenie minimalnej przepływności na poziomie 30 Mb/s rodzi również dodatkowe ryzyko, iż sieci publiczne będą wykorzystywane do nadużyć w szczególności polegających na ściąganiu i udostępnianiu treści wideo (torrent). Dlatego konieczne powinno być wprowadzenie ograniczeń w odniesieniu do konkretnego użytkownika (przepływność, zrywanie sesji po jakimś czasie) w przypadku publicznie dostępnych punktów dostępu do Internetu.

W naszej ocenie punktem wyjścia dla określenia minimalnej przepływności publicznie dostępnych punktów dostępu do Internetu powinna być lista usług, do których efektywny dostęp powinny zapewniać takie punkty. Powinny to być przede wszystkim podstawowe usługi, które pozwalają na włączenie społeczne, w szczególności usługi publiczne. Dopiero po określeniu takiej listy usług
i określeniu przepływności niezbędnych do efektywnego z nich korzystania, powinna zostać ustalona minimalna przepływność publicznie dostępnych punktów dostępu do Internetu.

[1] Jest to zalecana przepływność do korzystania w tej jakości z jednego z serwisów w celu bezproblemowego oglądania filmów, seriali i programów dostępnych w tym serwisie.