Projekt założeń projektu ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji - uwagi
2016-04-12
W związku z konsultacjami dotyczącymi projektu założeń projektu ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, Konfederacja Lewiatan przedstawiła uwagi odnoszące się do projektu.
Pkt IV. Definicje (uwaga aktualna również w odniesieniu do pkt V.4)
Odnosząc się do proponowanej w lit. g) definicji „nadmiernego obciążenia" wskazać należy, iż pojęcie to stanowi po prostu rodzaj szkody powstałej w skutek zawyżania cen. W związku z tym poddajemy w wątpliwość celowość wprowadzania w ustawie pojęcia „nadmiernego obciążenia".
Pkt V.2. Przedawnienie roszczeń
Zgodnie z zaproponowanym w projekcie rozwiązaniem, aby bieg terminu przedawnienia mógł się rozpocząć, niezależnie od ustania stanu naruszenia, konieczne jest by poszkodowany dowiedział się albo by można było od niego rozsądnie wymagać wiedzy o: danym działaniu (np. niedozwolonej praktyce), o tym że stanowi ono naruszenie prawa konkurencji, a także o fakcie wyrządzenia szkody i tożsamości sprawcy naruszenia. Trudno jednak wyobrazić sobie, aby sąd cywilny dokonywał skomplikowanej analizy stanu faktycznego w relacji do prawa ochrony konkurencji tylko po to, aby ustalić czy bieg terminu przedawnienia już się rozpoczął czy też nie.
Ponadto, zgodnie z projektem, termin przedawnienia ma ulegać zawieszeniu bądź zawieszeniu biegu przedawnienia roszczeń przez czas od wszczęcia do zakończenia postępowania prowadzonego przez organ ochrony konkurencji lub sąd ochrony konkurencji i konsumentów co do czynu, który wyrządził szkodę. W tym miejscu powstaje wątpliwość, o jakim etapie mowa w niniejszej propozycji. Wskazać należy bowiem, iż postępowania wyjaśniające prowadzone są w sprawie. Jeżeli nie zostanie stwierdzona praktyka, urząd antymonopolowy nie wszczyna postępowania „właściwego". Zatem można byłoby przyjąć, że moment wszczęcia postępowania wyjaśniającego jest momentem zawieszenia biegu przedawnienia. Wymaga jednak podkreślenia, iż polski organ antymonopolowy nie ma obowiązku informować, że takie postępowanie w ogóle się toczy. Co więcej, postępowanie to nie musi zakończyć się wszczęciem postępowania antymonopolowego, co nie powinno wpływać na możliwość wytoczenia powództwa cywilnego. Mając powyższe na względzie, zdaniem Konfederacji Lewiatan, ustalenie momentu zawieszenia postępowania będzie niezwykle utrudnione.
Pkt V.5 Ustalanie wysokości szkody
Konfederacja Lewiatan popiera postulat dookreślenia podmiotowego zakresu zastosowania domniemania „że naruszenia kartelowe wyrządzają szkodę" na przykład poprzez przyjęcie, że w razie stwierdzenia istnienia kartelu domniemywa się wywołanie przezeń szkód u podmiotów występujących w jednym łańcuchu transakcji z członkami tego kartelu, przy czym dla uaktywnienia domniemania poniesienia szkody powód musiałby wykazać, że zbywał lub nabywał towary bądź usługi bezpośrednio lub pośrednio od uczestnika kartelu. W naszej opinii, brak takiego zawężenia mógłby bowiem spowodować lawinę zupełnie niezasadnych roszczeń, zaś na pozwanym spoczywałby ciężar wykazania, że poniesienie szkody nie było możliwe z uwagi na brak jakiegokolwiek powiązania gospodarczego między powodem a pozwanym.
Jednocześnie w tym miejscu zwracamy uwagę na wątpliwości związane ze sposobem i dowodami, na podstawie których zostanie wyliczona przez sąd wielkość szkody. W przypadku braku wszczęcia postępowania przez urząd ochrony konkurencji - będzie to praktycznie niemożliwe. Ponadto, trudno wyobrazić sobie w jaki sposób organ antymonopolowy miałby wspomagać sąd przy ustaleniu wysokości szkody, bez przeprowadzenia gruntownej oceny wielkości odszkodowania, bez przeprowadzenia badania i stwierdzenia naruszenia.
Pkt VI.2 Tryb postępowania, właściwość sądu
Konfederacja Lewiatan popiera postulat, aby sprawy o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji powierzyć właściwości rzeczowej sądów okręgowych bez względu na wartość przedmiotu sporu.
Pkt VI.4 Wyjawienie środków dowodowych
Konfederacja Lewiatan wskazuje na niezwykle istotną kwestię odpowiedniej transpozycji dyrektywy w zakresie wyjawienia środków dowodowych, zwłaszcza w kontekście ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa i innych tajemnic prawnie chronionych (w tym m.in. tajemnicy bankowej). Decyzja w przedmiocie wyjawienia powinna być zaskarżalna. Istotne jest ponadto zwrócenie uwagi na możliwość ograniczenia zakresu udostępnianych informacji oraz określenia szczególnych zasad technicznych zapoznawania się z nimi przez wnioskodawcę. W opinii Konfederacji Lewiatan uzasadnione jest również wprowadzenie sankcji za zgłaszanie wniosków o wyjawienie środków dowodowych w złej wierze.
