Stanowisko do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym

2017-11-03

Konfederacja Lewiatan pozytywnie ocenia projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym jako kolejny etap zapowiadanej przez Ministerstwo Rozwoju deregulacji zasad prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Z uznaniem przyjmujemy zaproponowane przez Państwa propozycje zmian. Jednocześnie prezentujemy poniżej szczegółowe uwagi do projektu.

1.       Zmiany w kodeksie spółek handlowych

a)      Art. 12 pkt 1

Przepis zakłada dodanie do kodeksu spółek handlowych art. 4¹ wprowadzającego możliwość potwierdzenia czynności dokonanych przez organ spółki z przekroczeniem zakresu umocowania. Przepis ten odwołuje się do przepisów umożliwiających potwierdzenie czynności przez pełnomocnika działającego poza zakresem. Zmianę należy ocenić pozytywnie, ponieważ istnieje obecnie spór w doktrynie dotyczący tej kwestii i sprzeczne ze sobą orzecznictwo powodowało napotykanie przez przedsiębiorców problemów w zakresie potwierdzania wadliwych czynności organów spółki.

b)      Art. 12 pkt 3

Zgodnie z art. 97 kodeksu spółek handlowych do zarządu spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy art. 201-211 i art. 293-300 ksh. Art. 201 § 3 stanowi, że do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. W związku z tak czytelnym odesłaniem do przepisów ogólnych dotyczących składu zarządu w spółkach nie wydaje się koniecznym wprowadzanie dodatkowego przepisu dotyczącego spółek partnerskich.

c)       Art. 12 pkt 8

Dodanie do ksh art. 161 § 4 ma na celu wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym zmiana treści umowy spółki z o.o. w organizacji odbywać się powinna poprzez zmianę umowy spółki. Rozumiejąc uzasadnienie wprowadzanego przepisu, że przepis jest realizacją postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 sygn. II CSK 489/08, należy mieć na uwadze, że spółka z o.o. w organizacji jest spółką kapitałową. Zgodnie z art. 11 § 2 do spółki kapitałowej w organizacji w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące danego typu spółki po jej wpisie do rejestru (a więc zmiana treści umowy poprzez uchwałę wspólników). Rozumiejąc ideę przyświecającą wprowadzaniu przepisu 161 § 4, którą jest ochrona wszystkich wspólników i jednomyślność przy zmianie umowy spółki, należy podkreślić, że takie rozwiązanie sprzeczne jest z przepisami ogólnymi kodeksu spółek handlowych dotyczącymi zmiany umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz z samą istotą spółki kapitałowej charakteryzującej się tym, że decyzje podejmuje się większością głosów.

d)      Art. 12 pkt 12 i 19

Pozytywnie należy ocenić dodanie do ksh art. 202 § 2 oraz art. 369 § 7. Przepis rozwiązuje uciążliwy dla członków zarządu spółek problem wyboru osoby bądź organu, który jest uprawniony do odbioru oświadczenia woli w przedmiocie rezygnacji, wraz z obowiązkiem  powiadomienia sądu rejestrowego o złożonej rezygnacji w przypadku jedynego członka zarządu bądź wszystkich jednocześnie.

2.       Ordynacja podatkowa - interpretacje ogólne

W ocenie Konfederacji brak jest dookreślenia w przepisie zmieniającym Ordynację podatkową czy wydawana interpretacja ogólna powinna odpowiadać treści wyroku, czy może być od niego niezależna powoduje daleko idące wątpliwości. Nie ma podstaw by MF był związany tym konkretnym wyrokiem, który zapada jednak w indywidualnej sprawie. Brak jest też podstaw by MF wydając interpretację ogólną mógł ją wydać niezależnie od podjętego rozstrzygnięcia sądu. Proponowane uzupełnienie przepisu jest przyjętą od lat przesłanką zmiany interpretacji ogólnych, objaśnień podatkowych i interpretacji indywidualnych. Poniższe doprecyzowanie realizuje oba te cele, nie wiążąc MF treścią wyroku, a jednak nakazując mu uwzględnić istniejące orzecznictwo w tej sprawie.

Proponujemy aby nadać brzmienie w art. 14a § 3a Ordynacji podatkowej:

„§ 3a. W przypadku gdy w wyniku wykonania wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wydana zostanie interpretacja indywidualna rozbieżna z uprzednio wydanymi interpretacjami indywidualnymi w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych oraz w takim samym stanie prawnym, minister właściwy do spraw finansów publicznych wydaje z urzędu interpretację ogólną, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej."

Postulujemy także wprowadzenie obligatoryjności wydawania objaśnień podatkowych w przypadku nowelizacji przepisów podatkowych.

 

3.       Korekta przychodów i kosztów (opóźnione płatności) - ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych

a)      Brak jest regulacji w przypadku płatności na raty. Proponujemy zmianę podstawy opodatkowania następowała w zakresie każdej raty.

b)      Brak jest również regulacji w przypadku zapłaty w części. Proponujemy, aby zmiana podstawy opodatkowania następowała w zakresie części niezapłaconej w terminie. Obecne brzmienie może być interpretowane w ten sposób, że nawet zaleganie 1 zł oznaczałoby obowiązek korekty in plus podstawy opodatkowania.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że w projekcie jest przewidywana płatność częściowa w przypadku wtórnej korekty w dodawanym art., 18f ust. 5 i 6 zdanie drugie.

c)       W art. 18f ust. 3 pojawia się nie przystające terminologicznie pojęcie „prawo do odliczenia". Wydaje się, że chodzi raczej o „prawo do zmniejszenia podstawy opodatkowania".

d)      W art. 18f ust. 4. Zamiast „do dnia rozliczenia " należałoby rozważyć użycie zwrotu „do dnia poprzedzającego rozliczenie", gdyż w dniu, w którym podatnik dokona korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania, może otrzymać płatność np. w ostatniej sesji przychodzącej. Zawarty w projekcie zapis ma sens w przypadku dłużnika, gdyż to on decyduje czy przed rozliczeniem zaliczki na podatek za poprzedni miesiąc dokona zaległej płatności czy też nie. Jeśli w danym dniu, najpóźniej do 20-ego nie dokona płatności wówczas jest zobowiązany zwiększyć podstawę opodatkowania co jest racjonalnym rozwiązaniem legislacyjnym. Lecz wierzyciel nie ma kontroli nad otrzymywanymi płatnościami, które w przypadku przelewów między tymi samymi bankami mogą być spełniane także w godzinach wieczornych czy nawet nocnych.

e)      Art. 18f ust. ust 7 - przepis fundamentalny, ale niejasny. Czy tu nie powinno to być bardziej kazuistycznie rozpisane w zakresie NKUP, kosztów bezpośrednich i odpisów amortyzacyjnych (również w odniesieniu do licencji i WNIP,  które zgodnie z nowelizacją antyoptymalizacyjną będą w odrębnym źródle)? Inny przykład, z którym wiążą się wątpliwości to zakup gruntu który w ogóle nie stanowi kosztów uzyskania przychodów do dnia dalszej sprzedaży. W przypadku środków trwałych kosztem są tylko odpisy amortyzacyjne a nie wydatek na ich zakup. Należy rozważyć, czy nie należałoby dokonać doprecyzowania dla celów podatkowych definicji towaru (pojęcia używanego w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych).

f)       Proponujemy, aby  ust. 12 został rozszerzony o podmioty powiązane (pozostaje kwestią otwartą czy nie należałoby stworzyć tu dedykowanej definicji zamkniętej).

g)      Czy w art. 22 świadomie stosuje się retrospektywność/retroaktywność? Przepis ten powinien referować do dochodu oraz podstawy opodatkowania ustalanej za 2018r. W naszej ocenie potrzebne byłoby tu także kazuistyczne odniesienie się do ŚT oraz WNIP nabytych do końca roku.

4.       Tax free

a)    Obniżenie progu w zakresie możliwości korzystania z procedury TAX FREE przez sprzedawców

W świetle postępowania w sprawie przed TSUE Pieńkowski przeciwko DIS w Lublinie - C-307/16, propozycja ta wydaje się niewystarczająca. Stanowisko Rzecznika Generalnego wskazuje na całkowitą niezgodność polskich przepisów z Dyrektywą 112. Jednakże zarówno obniżenie progu jak i jego ewentualne całkowite zniesienie może mieć negatywne konsekwencje dla dochodów budżetowych.  Z jednej strony samo obniżenie może się przyczynić do zwiększenia sprzedaży u niektórych sprzedawców, lecz także najprawdopodobniej przyczyni się do zwiększenia szarej i czarnej sfery.

b)   Bezpieczeństwo obszaru Tax Free powinien zapewniać odpowiedni udział renomowanych i wiarygodnych operatorów TAX FREE.  W Polsce ten udział jest znikomy, nie tworzący realnej alternatywy dla małych sprzedawców (ok. 10%). Mali sprzedawcy w większości woleliby zdjąć z siebie ryzyko rozliczeń VATowskich na rzecz profesjonalnych podmiotów pośredniczących (nie ponosząc przy tym żadnych kosztów). Jednakże na dzień dzisiejszy typowy mały sprzedawca niestety często jest wplątywany w transakcje oszukańcze lub pozostające na granicy prawa. Tymczasem to duży operator TAX FREE powinien być partnerem zarówno przedsiębiorców jak i odpowiednich służb skarbowych. Znane funkcjonujące na świecie firmy pośredniczące w VAT - posiadają odpowiednie zaplecze finansowe, know-how w zakresie rozwiązań informatycznych a nawet własne służby śledcze przeciwdziałające wyłudzeniom i fałszerstwom.

Mając na uwadze cele deregulacyjne i upraszczające projektu ustawy - wydaje się, że powstała wyjątkowa okazja do usunięcie całkowicie irracjonalnych przepisów, blokujących rozwój rynku operatorów.

Zasadniczym problemem jest warunek dotyczący operatorów w zakresie obowiązku uregulowania zaległości podatkowych (bez względu na ich wielkość) w ciągu 30 dni od daty ich powstania. W praktyce warunek taki nigdy nie mógł być i nie będzie spełniony, albowiem ujawnienie zaległości powstaje co do zasady po upływie 30 dni. Przy często jest też tak, że zaległość nie powstaje w wyniku błędu, ale także może być także wynikiem zmian linii interpretacyjnej lub orzeczniczej.

Więcej przepis obecnie obowiązujący niestety może stymulować tego rodzaju podmioty do działań niepożądanych. Jeżeli podmiot wykryje zaległość w ramach audytu wewnętrznego - ma wtedy poważny dylemat czy ujawnić tą zaległość i złożyć odpowiednią korektą. Takie ujawnienie spowoduje, że straci uprawnienie do prowadzenia działalności.

Należy naszym zdaniem wprowadzić zasady takie same jak przy innych szczególnych instytucjach podatkowych (np. grupa kapitałowa)- gdzie przepisy odwołują się do dnia ujawnienia zaległości. Jeżeli przepisy miałyby nadal referować do dnia powstania zaległości to powonień być wprowadzony próg kwotowy, tak jak np. przy przedstawicielu podatkowym - choć naszym zdaniem bardziej racjonalne jest odwołanie się do dnia ujawnienia, z uwagi na to, że operator obowiązany jest do wpłaty kaucji w wysokości 5 mln zł.

Propozycja: Nadać brzmienie w art. 127 ust. 11b ustawy o VAT:

„11b. Warunek, o którym mowa w ust. 8 pkt 3, uważa się za spełniony również w przypadku gdy podmioty posiadały zaległości w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa lub zaległości z tytułu składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i uregulowały te zaległości wraz z odsetkami za zwłokę odsetkami w terminie 14 dni od dnia złożenia korekty deklaracji albo w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, określającej wysokość zobowiązania, ureguluje tę zaległość wraz z należnymi odsetkami."

W powyższej propozycji - skraca się termin z 30 na 14 dni, co wydaje się być i tak atrakcyjniejsze dla podatników - jeżeli początkowym terminem byłby dzień ujawnienia zaległości.

c)    Z powodów wskazanych powyżej postulujemy także wprowadzenie uproszczeń w zakresie zaświadczeń dla operatorów poprzez wydłużenie ważności terminów zaświadczeń. Proponowane wydłużenie terminu ważności zaświadczenia, w związku ze składaną kaucją nie wpłynie na ryzyko finansowe skarbu państwa. Z drugiej strony, dłuższy termin ważności zaświadczenia, wraz z proponowaną zmianą warunków w ust 11b, wprowadzi pewną przewidywalność w prowadzeniu takiej działalności.

Propozycja: Nadać brzmienie w art. 127 ust. 11a ustawy o VAT:

„11a. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 8 pkt 6, Szef Krajowej Administracji Skarbowej wydaje na okres nie dłuższy niż 5 lat."

d)   Polski przedsiębiorca może przyjmować zapłatę w innych walutach niż złoty, jednakże zwrot podatku ma być dokonywany wyłącznie w złotych. Trzeba mieć na uwadze, że przepisy są adresowane do podróżnych, którzy rzadko posiadają rachunki rozliczeniowe w złotych. Zwrot w złotówkach może być atrakcyjny dla obywateli np. Ukrainy, którzy przekraczają granicę polską wielokrotnie, lecz już nie dla innych turystów np. z Azji czy USA.  Zwrot w złotych  np. dla klientów z Chin często uniemożliwia dokonanie go za pośrednictwem rachunku czy innego instrumentu płatniczego, bowiem koszty przewalutowania i prowizji często czynią to nieopłacalnym. Zmiana ta nie miałaby negatywnego wpływu na finanse publiczne, a zwiększy atrakcyjności Polski jako miejsca dokonywania zakupów przez podróżnych, a tym może wpłynąć pozytywnie na wpływy budżetowe i rozwój przedsiębiorczości w Polsce.

Propozycja: Nadać brzmienie w art. 127 ust. 5 ustawy o VAT:

„5. Zwrot podatku podróżnym jest dokonywany w złotych lub w walutach obcych przez sprzedawcę lub przez podmioty, których przedmiotem działalności jest dokonywanie zwrotu, o którym mowa w art. 126 ust. 1. Zwrot podatku jest dokonywany w formie wypłaty gotówkowej lub polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej."

5.       Zwolnienie podatkowe dla kwot odszkodowań uzyskiwanych przez podatnika od ubezpieczyciela

Projektodawca założył tu, że każde tego typu uzyskane odszkodowanie powinno być traktowane jako przychód. W świetle praktyki i orzecznictwa interpretacyjnego ocena kwestii powstania przychodu w przypadku wypłat odszkodowań, wymaga zbadania, czy sytuacja zaistniała po stronie podatnika wiąże się z uzyskaniem przez niego określonej korzyści majątkowej, bez konieczności świadczenia ekwiwalentnego. W szczególności, istotna jest analiza charakteru czynności, w której uczestniczy podatnik i ustalenie, czy należy ona do czynności przysparzających, w przypadku których strona dokonująca przysporzenia otrzymuje w zamian korzyść majątkową. Innymi słowy odszkodowanie nie stanowi per se tytułu przychodowego. Zatem należałoby rozważyć takie uzupełnienie ustawy nowelizującej - z którego wynikałoby, że zwolnienie dotyczy wypłat odszkodowań, które mogą być zaliczone do przychodów.

Konfederacja Lewiatan, Warszawa, 3 listopada 2017r.

KL/448/150/1850/AK/2017