Zmiana ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - opinia

2016-01-29

Popieramy ograniczenie monopolu organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie obowiązkowego pośrednictwa przy zawieraniu umów licencyjnych na reemisję kablową.

Konfederacja Lewiatan pozytywnie ocenia propozycję nowelizacji art. 21¹ ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych („PrAut"), polegającą na dodaniu ust. 1¹. Zmiana jest konieczna z uwagi na niezgodność treści PrAut z prawem unijnym, tj. dyrektywą Rady Nr 93/83/EWG z dnia 27 września 1993 r. w sprawie koordynacji niektórych zasad dotyczących prawa autorskiego oraz praw pokrewnych stosowanych w odniesieniu do przekazu satelitarnego oraz retransmisji drogą kablową („Dyrektywa").

Nowelizacja PrAut umożliwi nadawcy samodzielne wykonywanie prawa do reemisji utworów i przedmiotów praw pokrewnych nadawanych w jego programach (radiowych lub telewizyjnych), gdy nadawca jest dysponentem praw do tychże utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na polu reemisji.  W konsekwencji nowelizacja może przyczynić się do zmniejszenia liczby sporów dotyczących wysokości stawek należnych z tego tytułu organizacjom zbiorowego zarządzania. Wskazać należy, iż dotychczas organizacje zbiorowego zarządzania miały pełne prawo, w oparciu o przepisy PrAut, do występowania do sądu przeciwko operatorom kablowym, którzy nie mieli zawartych umów o reemisję, o zasądzenie nawet dwukrotności wynagrodzenia, które w ich ocenie należy się z tytułu reemisji. Stałą praktyką było także występowanie z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa poprzez ustanowienie zakazu reemisji, które realnie pozbawiało operatora kablowego możliwości prowadzenia działalności. Skutkowało to brakiem równości uprawnień stron i wyposażeniem organizacji zbiorowego zarządzania w bardzo silny środek nacisku na operatorów kablowych. Warto zaznaczyć, iż dotychczasowe zapisy  art. 21¹ PrAut nie odzwierciedlały więc prawidłowo regulacji zawartych w  Dyrektywie.

Proponowane brzmienie art. 21¹ ust. 1¹ PrAut, w przypadku gdy nadawca programu dysponuje stosownymi uprawnieniami, umożliwia operatorom kablowym uzyskanie licencji na reemisję utworu/przedmiotu prawa pokrewnego bezpośrednio od nadawcy, od którego operator kablowy i tak jest zobowiązany do uzyskania zgody na reemisję nadania programu (zgodnie z art. 97 pkt 4 PrAut).

Jednocześnie, aby uniknąć jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych i spełnić założenia art.10 Dyrektywy, widzimy potrzebę przeredagowania proponowanego art. 21¹ ust. 1¹  PrAut,  w następujący sposób: „Przepisu ust. 1 nie stosuje się do reemitowania utworów i przedmiotów praw pokrewnych nadawanych w programach organizacji radiowych lub telewizyjnych, jeżeli prawa do reemitowania tych utworów przysługują tej organizacji radiowej lub telewizyjnej, w szczególności na podstawie licencji, i są wykonywane przez organizację radiową lub telewizyjną bez pośrednictwa organizacji zbiorowego zarządzania."

Konfederacja Lewiatan, 29 stycznia 2016 r.

KL/57/27/3692/KK/2016