Założenia do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej - uwagi

2014-11-18

Treść opinii wysłanej do Pani Ewy Kopacz, Prezesa Rady Ministrów.

W związku z przyjęciem przez Komitet Stały Rady Ministrów projektu założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (dalej: projekt) i rekomendacją jego przyjęcia przez Radę Ministrów, w imieniu zakładów ubezpieczeniowych zrzeszonych w Konfederacji Lewiatan, chciałabym zasygnalizować wątpliwości związane z wprowadzeniem do najnowszej wersji projektu z dnia 4 listopada 2014 r. propozycji rozwiązań dotyczących ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

Na wstępie pragnę podkreślić, iż ww. propozycje rozwiązań dotyczących ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, które pojawiły się w wersji projektu z dnia 4 listopada 2014 r., nie wynikają z implementowanej w tym projekcie Dyrektywy 2009/138/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i  prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II).

Dyrektywa Wypłacalność II stanowi kodyfikację trzynastu dyrektyw ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Dyrektywa ta w sposób kompleksowy proponuje nowy system wypłacalności zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, który został zbudowany w oparciu o trzy filary. Filar I dotyczy wymogów ilościowych (wymogów kapitałowych), filar II to wymogi jakościowe - system zarządzania oraz proces nadzorczy, natomiast filar III to obowiązki informacyjne zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji oraz dyscyplina rynkowa.

Propozycje rozwiązań dotyczące ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym wychodzą poza zakres Dyrektywy 2009/138/WE Wypłacalność II, a tym samym procedowanego projektu założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Propozycje te w naszej opinii powinny być przedmiotem prac nad nowelizacją ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, które to prace zapewne niebawem rozpoczną się w Ministerstwie Finansów, z racji faktu, iż obecnie na poziomie unijnym trwają prace nad m.in. nad projektem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego (IMD 2), która to powinna być zaimplementowana w Polsce najprawdopodobniej do połowy 2017 r. Warto również podkreślić, iż tego typu rozwiązania są również objęte zakresem dyrektywy MiFID2, której termin na implementację w tym zakresie w Polsce przypada na dzień 3 lipca 2016 r. oraz unijnego Rozporządzenia PRIPS, które ma zacząć być stosowane w Polsce najprawdopodobniej do końca 2016 r.

Warto również podkreślić, że samo Ministerstwo Finansów, autor projektu, w trakcie wcześniejszych etapów prac legislacyjnych nad przedmiotowym projektem założeń, wielokrotnie sygnalizowało, że przedmiotowy projekt nie jest właściwym miejscem do regulowania w nim problemów odnoszących się do produktów ubezpieczeniowym o charakterze inwestycyjnym, które mają być uregulowane w innych przepisach prawa i w terminach wskazanych powyżej.

W związku z powyższym, wprowadzenie zasadniczych postanowień dotyczących praw klientów i wynagrodzenia pośredników ubezpieczeniowych, przed zakończeniem prac i przyjęciem odpowiednich rozwiązań na poziomie Unii Europejskiej stwarza poważne ryzyko zmian przepisów prawa w bardzo krótkim czasie, co nie wpłynie na pewność i akceptowalność dokonanych zmian, na co słusznie zwróciło uwagę Ministerstwo Finansów w trakcie prac nad projektem. Przypominamy, że stałość i przewidywalność prawa stanowi dużą wartość zarówno dla przedsiębiorców jak i konsumentów. Częste zmiany prawa stanowią utrudnienie dla przedsiębiorców - podporządkowanie się nowym regulacjom często jest czasochłonne i kosztowne. Wywierają też negatywne skutki dla konsumentów, którym w ten sposób trudno nauczyć się jakie prawa im przysługują.

Pragniemy zwrócić uwagę, iż próba wdrożenia proponowanych w ostatniej wersji projektu propozycji rozwiązań do końca marca 2015 r., ze względu na spodziewane duże tempo prac nad przyszłym projektem nowelizacji ustawy może uniemożliwić przeprowadzenie rzetelnych konsultacji z sektorem, wypracowanie dobrych rozwiązań dla rynku i konsumentów, a także uniemożliwi przeprowadzenie rzetelnych analiz wpływu tych rozwiązań na rynek ubezpieczeń. Będzie to również bardzo poważne wyzwanie dla zakładów ubezpieczeniowych w Polsce. Tym bardziej, że zakłady ubezpieczeń i banki przygotowują się obecnie do wprowadzenia Rekomendacji U i „Wytycznych w sprawie dystrybucji produktów ubezpieczeniowych" wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Regulacje te mają wejść w życie 1 kwietnia 2015 r. i mają na celu zwiększenie transparentności sprzedaży produktów ubezpieczeniowych oraz zwiększenie ochrony konsumentów.

W tym kontekście wydaje się, że ewentualne zmiany ustawowe w tym zakresie powinny nastąpić po analizie skutków wskazanych regulacji. Innymi słowy, dopiero gdyby okazało się, że regulacje te nie są skuteczne i nie zapewniają wystarczającej ochrony ubezpieczonym, dyskusja nad ewentualnymi zmianami legislacyjnymi byłaby uzasadniona.

Mając powyższe na uwadze, apelujemy o przyjęcie projektu założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, z wyłączeniem propozycji rozwiązań dotyczących ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, wprowadzonych w wersji projektu z dnia 4 listopada br. Wydaje się, że wprowadzenie zupełnie nowych rozwiązań prawnych do projektu, nad którym prace toczą się od 2011 r, a także biorąc pod uwagę legislację unijną w tym zakresie i wreszcie potencjalne negatywne skutki dla rynku ubezpieczeniowego, nie wydaje się przekonujące.

Jednocześnie zastrzegamy sobie możliwość przedstawienia bardziej szczegółowego stanowiska w nieodległym terminie, ze względu na fakt, iż przedłożone propozycje w zakresie ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nie były przedmiotem konsultacji z sektorem ubezpieczeń. Stąd uprzejmie prosimy o  potraktowanie przedłożonego stanowiska jako stanowiska wstępnego. 

Henryka Bochniarz

Prezydent Konfederacji Lewiatan