Zmiana ustawy o kredycie konsumenckim - uwagi
2015-07-03
Uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o kredycie konsumenckim oraz ustawy o działalności instytucji pożyczkowych i pośredników kredytowych - wersja z dnia 18 czerwca 2015 r.
Uwaga do pkt. 2.2.12 projektu:
A. Projekt zakłada rozszerzenie zakresu podmiotów podlegających regulacjom nowej ustawy i objęcie zakresem regulacji dotyczącej dopuszczenia do wykonywania działalności, nadzoru oraz cofnięcia dopuszczenia wszystkie instytucje pożyczkowe, nie tylko te udzielające pożyczek związanych z nieruchomościami. Nie sprzeciwiając się temu pomysłowi co do zasady, w kontekście proponowanych zapisów pojawia się jednak szereg pytań i wątpliwości, w tym w szczególności dotyczących branży leasingowej.
Pojawia się kluczowe pytanie, co autorzy projektu rozumieją przez sformułowanie „pożyczka". Należy bowiem pamiętać, że pożyczka jest tylko jedną z możliwych form kredytu konsumenckiego. Pytanie więc, czy ratio legis analizowanych regulacji polega na objęciu nadzorem nad firmami udzielającymi wszelkiego rodzaju kredytów konsumenckich (w tym umowy leasingu, jeżeli umowa przewiduje obowiązek nabycia przedmiotu umowy przez konsumenta), czy też pożyczek sensu stricto? Fakt ten ma znaczenie w kontekście tego, czy i którzy przedsiębiorcy będą objęci nadzorem KNF.
Powyższe ma też kluczowe znaczenie, w kontekście procedowanego obecnie w Sejmie projektu ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw - druk nr 3460. W projekcie tym wprowadza się bowiem definicję instytucji pożyczkowej. Autorzy projektu zdecydowali się wprowadzić definicję poprzez odesłanie.
Proponuje się bowiem dodanie w art. 4 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, pkt 33) w następującym brzmieniu:
„33) instytucja pożyczkowa - podmiot, o którym mowa w art. 5 pkt. 2a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim"
Z kolei w art. 5 ustawy o kredycie konsumenckim, dodaje się pkt. 2a w następującym brzmieniu:
"2a) instytucja pożyczkowa - kredytodawca inny niż:
a) bank krajowy, bank zagraniczny, oddział banku zagranicznego, instytucja kredytowa lub oddział instytucji kredytowej w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe,
b) spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w rozumieniu ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych,
c) podmiot, którego działalność polega na udzielaniu kredytów konsumenckich w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia na zakup oferowanych przez niego towarów i usług;",
W świetle art. 5 pkt. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytodawcą jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu.
Podsumowując w tym miejscu, nowa definicja instytucji pożyczkowej, wprowadzana w projekcie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw - druk nr 3460.odnosi się nie tylko do tych podmiotów, które udzielają pożyczek sensu stricto, ale wszelkiego rodzaju kredytów konsumenckich. Wydaje się więc, że fakt udzielania jakiegokolwiek kredytu konsumenckiego (w tym leasingu, jeżeli umowa przewiduje obowiązek nabycia przedmiotu umowy przez konsumenta), oznaczałoby zakwalifikowanie firmy jako instytucji pożyczkowej i objęcie jej częściowym nadzorem KNF, co w naszej ocenie jest nieuzasadnione.
Poddajemy zatem pod rozwagę, jasne określenie w projekcie, że udzielanie leasingu konsumentom, niezależnie od tego, czy umowa przewiduje uprawnienie czy też obowiązek nabycia przedmiotu mowy leasingu, nie powodowało objęcia firmy leasingowej definicją instytucji pożyczkowej i nadzorem KNF. Oczywiście w przypadku udzielania tradycyjnych pożyczek konsumenckich przez firmy leasingowe, objęte by były definicją instytucji pożyczkowej i nadzorem KNF.
B. W przypadku firm leasingowych rodzi się jeszcze jedna wątpliwość. A mianowicie, w projekcie stwierdza się, że podmioty wpisane do rejestru, które uzyskały prawo do udzielania pożyczek pieniężnych ponosić będą koszty nadzoru, na poziomie maksymalnym 0,030% sumy aktywów. Pytanie, czy taki sposób obciążenia jest uzasadniony w przypadku, gdy działalność polegająca na udzielaniu pożyczek ma jedynie charakter uboczny?
Podobnie zresztą, warto zadać pytanie, w jakim zakresie wykonywany będzie nadzór KNF? Czy tylko w zakresie, w jakim firma leasingowa udziela pożyczek, czy też w zakresie całej działalności? - co wydaje się nieuzasadnione, ale nie sposób wykluczyć takiej interpretacji w przyszłości. Warto dodać, że z projektu wynika, że podmioty objęte nadzorem obowiązane będą wykonywać zalecenia KNF .
Konfederacja Lewiatan, Warszawa dnia 3 lipca 2015 r.
