Stanowisko Rady ds. Gazu dotyczące taryf na sprzedaż paliw gazowych

2015-07-20

Pan Maciej BANDO
Prezes
Urzędu Regulacji Energetyki

W imieniu Rady ds. Gazu działającej przy Konfederacji Lewiatan chcielibyśmy przedstawić Panu Prezesowi nasze stanowisko w kwestii sposobu kształtowania taryf na sprzedaż paliw gazowych do odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w okresie przejściowym, poprzedzającym uwolnienie cen.

W ramach postępującej liberalizacji rynku gazu obserwujemy dynamiczne zmiany, których kształt determinowany jest już nie tylko przez rozwiązania legislacyjne implementujące administracyjne środki oddziaływania. Coraz częściej zmiany te są wynikiem sił rynkowych wpływających na działania uczestników rynku. Znaczny wzrost dostępności przepustowości na granicy zachodniej, wprowadzenie obligo giełdowego oraz uruchomienie działalności operacyjnej przez PGNiG Obrót Detaliczny doprowadziły do poprawy warunków konkurencji, zarówno w segmencie obrotu hurtowego, jak i sprzedaży detalicznej. W tym kontekście należy podkreślić, że na skutek wprowadzenia obligo giełdowego, a w szczególności wydzielenia spółki PGNiG OD, koszty pozyskania paliwa gazowego do celów obsługi klientów detalicznych są co do zasady podobne dla wszystkich przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność na rynku sprzedaży detalicznej. W rezultacie podstawowymi parametrami różnicującymi oferty sprzedawców są wysokość marży i oferowana jakość obsługi odbiorcy.

W tym kontekście jako kluczowy czynnik sprzyjający rozwojowi konkurencji jawi się traktowanie stawek taryfowych jako cen maksymalnych. Mechanizm ceny maksymalnej wprowadzony na rynku dającym potencjał do rozwoju konkurencji, jakim w chwili obecnej jest polski rynek gazu ziemnego, łączy w sobie funkcję ochronną znaną z administracyjnych instrumentów kształtowania cen paliw gazowych i jednocześnie aktywizuje przedsiębiorstwa energetyczne do oferowania odbiorcom najkorzystniejszych produktów. Opisywany mechanizm pozwala kreować oferty bardziej atrakcyjne niż wynikałoby to ze stawek taryfowych, jednocześnie zabezpieczając odbiorców przez istotnym wzrostem cen (maksymalny wymiar taryfy). Prokonkurencyjny i ochronny walor zaproponowanego rozwiązania powoduje pobudzenie rynku, mitygując możliwe ryzyka wynikające ze stopnia jego rozwoju. W niedługiej perspektywie czasowej rozwiązanie to może doprowadzić do płynnego przejścia z administracyjnego obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia do kształtowania cen paliw gazowych w wyniku rynkowej gry popytu i podaży.

Jednakże, warunkiem pozytywnego wpływu tego narzędzia regulacyjnego na rozwój konkurencji na krajowym rynku gazu jest pozostawienie sprzedawcom gazu odpowiedniej przestrzeni do samodzielnego kształtowania swojej oferty cenowej. Granice tej przestrzeni są wyznaczane z jednej strony przez koszty danego przedsiębiorcy, a z drugiej przez poziom marży dopuszczonej w taryfie zatwierdzonej przez Pana Prezesa. Pobudzanie konkurencji poprzez zastosowanie mechanizmu cen maksymalnych wymaga stosowania zwiększonej dopuszczalnej marży taryfowej dostawców, o koszt ryzyka zmiany cen zakupu paliwa gazowego przez sprzedawców. Podwyższona marża pozwala stworzyć przestrzeń dla konkurencji pomiędzy spółkami obrotu, celem przedstawienia odbiorcom najkorzystniejszych z ich perspektywy ofert. Należy jednocześnie podkreślić, że kalkulacja kosztów pozyskania gazu do taryfy spółki obrotu - dla potrzeb wyznaczenia ceny maksymalnej - nie może opierać się na przyjęciu chwilowych cen giełdowych na rynku dnia następnego. Kalkulacja ta powinna się opierać o ceny giełdowe produktu obowiązującego w okresie obowiązywania taryfy - zarówno historyczne jak i bieżące. Zarówno w przypadku kalkulacji marży jak również kosztu zakupu paliwa gazowego szczególne znaczenie odgrywa taryfa PGNiG OD, która stanowi punkt odniesienia dla innych uczestników rynku gazu. Potencjalne znaczne obniżenie zatwierdzanej taryfy PGNiG OD może doprowadzić do zakończenia procesu liberalizacji rynku sprzedaży gazu do odbiorców przemysłowych i biznesowych w Polsce.
W tym kontekście należy zaznaczyć również, że taki zabieg nie oznaczałby efektywnego wzrostu cen dla odbiorców końcowych, jako że praktyka rynkowa pokazuje, że dostawcy już teraz oferują gaz po cenach niższych od ceny taryfowej.

Jednocześnie pragniemy zaznaczyć, że na obecnym etapie rozwoju rynku powyższe uwagi mają zastosowanie wyłącznie do sprzedaży gazu w segmencie klientów biznesowych.
Mając na względzie długoterminowe korzyści związane z rozwojem konkurencji na rynku gazu ziemnego w Polsce, zwracamy się do Pana Prezesa z uprzejmą prośbą o możliwość spotkania w celu rozmowy na przedstawiony temat.

Z poważaniem,

Daria Kulczycka
Dyrektor Departamentu Energii i Zmian Klimatu
dkulczycka@konfederacjalewiatan.info
tel. (+48 22) 55 99 925 kom. (+48) 601 423 634