Komunikat Komisji Europejskiej - Stan unii energetycznej w 2015 r. - opinia
2016-01-04
Konfederacja Lewiatan z zadowoleniem przyjmuje propozycje Komisji Europejskiej przedstawione w Komunikacie - Stan unii energetycznej w 2015 r. oraz w załącznikach do tego Komunikatu obejmujących (i) Zaktualizowany plan działań w zakresie unii energetycznej oraz (ii) Wytyczne dla państw członkowskich dotyczące krajowych planów w zakresie energii i klimatu.
Podsumowanie obecnego etapu realizacji celów unii energetycznej oraz przedstawienie wstępnego harmonogramu przyszłych działań w tym obszarze wskazuje na konsekwencję zarówno Komisji Europejskiej jak i krajów członkowskich w realizacji celów unii energetycznej. Ambitny plan działań legislacyjnych nada dodatkowy impuls dla realizacji tych celów.
Ze szczególnym zadowoleniem przyjmujemy zapowiedź opracowania (i systematycznej aktualizacji) krajowych planów w zakresie realizacji celów unii energetycznej. Długoterminowe plany państw członkowskich, zaakceptowane przez Komisję Europejską ułatwią przedsiębiorstwom energetycznym wdrażanie polityki inwestycyjnej uwzględniającej interesy Państwa Członkowskiego, a także realizującej cele unii energetycznej wynikające z polityki klimatyczno-energetycznej UE. Plany te staną się ważnym elementem wizji modernizacji i przekształcania sektora energetycznego oraz bazą dla mechanizmów wyznaczających ramy ekonomiczne kapitałochłonnych inwestycji.
Dla przedsiębiorstw ciepłowniczych szczególne znaczenie ma zapowiedź opublikowania w 2016 roku Strategii dotyczącej ciepła i chłodu, a także nowelizacji dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Jak podkreślono w Komunikacie Komisji, sektor ogrzewania i chłodu odpowiada za największe zużycie energii w UE, dlatego też ważne jest aby zaspokajanie zapotrzebowania na ciepło i chłód było realizowane przy wykorzystaniu najbardziej efektywnych technologii.
Podzielamy pogląd Komisji zgodnie z którym państwa członkowskie powinny nadal popierać rozwój technologii wytwarzania ciepła w procesie wysokosprawnej kogeneracji (CHP) oraz wykorzystania wysokosprawnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych. Tego typu rozwiązania pozwalają na najbardziej efektywne wykorzystanie paliw, ograniczenie redukcji CO2 oraz ograniczanie emisji zanieczyszczeń z tzw. niskiej emisji.
Kogeneracja ma ogromny potencjał w zakresie realizacji celów dotyczących poprawy efektywności energetycznej oraz redukcji emisji zanieczyszczeń. Potencjał ten należy w pełni wykorzystać. Kogeneracja daje również możliwość wykorzystania synergii pomiędzy sektorem ciepłowniczym oraz sektorem elektroenergetycznym, w szczególności przy wykorzystaniu akumulatorów ciepła. Lokalne systemy ciepłownicze oparte o źródła kogeneracyjne poprawiają stabilność pracy systemu elektroenergetycznego generując energię w wielu rozproszonych źródłach energii a ponadto mogą wspierać system energetyczny w okresach wzmożonej zmienności pracy źródeł odnawialnych.
Układy chłodnicze oparte o systemy ciepłownicze stanowią obecnie jedynie marginalną część wykorzystania energii. Luka ta jest szczególnie widoczna w okresie letnim, w godzinach najwyższego zapotrzebowania na energię elektryczną wynikającego w znacznej części ze wzmożonej pracy tradycyjnych układów klimatyzacyjnych. Dlatego też celowa jest stopniowa zmiana sposobu w jaki budynki (głównie sektor usług) będą realizowały swoje zapotrzebowanie na chłód. Wytyczne Komisji powinny stworzyć ramy dla zaspokajania zapotrzebowania na chłód w budynkach poprzez wykorzystanie do tego celu istniejących systemów ciepłowniczych. Pozwoliłoby to na ograniczenie szczytowego zapotrzebowania na energię elektryczną poprzez zastąpienie klasycznych klimatyzatorów zasilanych energią elektryczną układami konwersji ciepła na chłód. Taka technologia chłodzenia powinna być postrzegana jako element koncepcji unii energetycznej oraz element krajowych planów działań w zakresie energii i klimatu.
Dlatego też w naszej ocenie Wytyczne dotyczące Planów Krajowych powinny stymulować państwa członkowskie do przeanalizowania tego typu rozwiązań oraz ich zastosowania. Podejście takie pozwoli wykorzystać potencjał wysokosprawnych jednostek kogeneracyjnych przy realizacji celów unii energetycznej.
Podzielamy również kierunek zmierzający do podniesienia efektywności wykorzystania energii w budynkach w szczególności z uwzględnieniem istotnej roli odnawialnych źródeł energii. W tym obszarze konieczne jest jednak rozróżnienie sytuacji w której budynki znajdują się w obszarach miejskich na których można wykorzystać potencjał efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych (w tym wykorzystujących biomasę) oraz sytuacji w których budynki są częścią zabudowy rozproszonej. O ile dla zabudowy mniej zintegrowanej optymalnym rozwiązaniem są rozproszone źródła energii, o tyle dla obszarów miejskich korzystniejszym rozwiązaniem są efektywnie energetycznie systemy ciepłownicze. Wytyczne dotyczące krajowych planów w zakresie energii i klimatu powinny uwzględniać tę relację.
Plany w zakresie energii i klimatu powinny zawierać odniesienie się do kwestii mechanizmów za pomocą których państwa członkowskie zamierzają rozwijać ten sposób wytwarzania energii ze wskazaniem ram czasowych ewentualnych mechanizmów wsparcia operacyjnego i/lub inwestycyjnego.
Wytyczne dotyczące Planów Krajowych powinny odnieść się również do tego, by państwa członkowskie określiły w jaki sposób zamierzają wykorzystywać środki ze sprzedaży uprawnień do emisji do realizacji celów unii energetycznej.
Konfederacja Lewiatan podziela obawy Komisji Europejskiej, że Polska może nie wykonać celu 15 proc. udziału energii z odnawianych źródeł w całkowitym końcowym zużyciu energii w 2020 roku. Niezbędne są więc zdecydowane działania w ramach Planu A tj. przyspieszenia produkcji energii elektrycznej z OZE, wykorzystania ekologicznych paliw w transporcie oraz zmniejszenia zużycia energii pierwotnej, szczególnie w budownictwie. Równolegle rząd powinien opracować Plan B, wykonania części celu poprzez zakup zielonej energii od krajów, które swoje cele realizują z nadmiarem.
