Stanowisko ws. projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych

2016-01-27

I.          Uwagi ogólne

Proponowane zmiany zmierzają do osiągnięcia słusznego celu, jakim jest zwiększenie bezpieczeństwa sektora bankowego i SKOK. Należy jednak zauważyć, że nie wszystkie z proponowanych zmian są do końca precyzyjne i mogą budzić wątpliwości co do sposobu ich interpretacji.

II.        Uwagi szczegółowe

1.         W odniesieniu do art. 133aa projektodawca powołuje się na konieczność uniknięcia sytuacji nieprawidłowej wyceny zabezpieczeń kredytowych i wprowadzenia w tym celu dodatkowego instrumentu w postaci możliwości zobowiązania KNF do zlecenia ponownej wyceny zabezpieczeń. Można rozważyć, czy przepis ten jest niezbędny w kontekście przepisu art. 135 ustawy Prawo bankowe, który przewiduje m.in. zobowiązanie banku do zlecenia wskazanemu biegłemu rewidentowi analizy portfela kredytowego oraz innych czynności z art. 133 ust 2 ustawy, w których mieści się m.in. pkt 4) badanie zabezpieczenia i terminowości spłat kredytów i pożyczek pieniężnych. Ponadto, projektowany przepis mówi o zobowiązaniu banku do zlecenia ponownej wyceny zabezpieczeń „wskazanemu biegłemu lub rzeczoznawcy". Z uwagi na to, że Prawo bankowe odwołuje się jedynie do pojęcia biegłego rewidenta, powyższe brzmienie przepisu może budzić wątpliwości w zakresie określenia grupy zawodowej oraz uprawnień osób, którym miałaby być powierzana ponowna wycena.

2.       Art. 133aa 1. - Przepis nie wskazuje również, kto ponosi koszt, jeśli ponowna wycena potwierdzi wartość wyceny zabezpieczeń. Można domniemywać, że koszt ponosi wówczas KNF, ale o ile w ust. 2 napisane jest to wprost, o tyle w ust.  1 te kwestię pominięto. Zakładam jednak, że skoro redakcja przepisu jest podobna jak m.in. już istniejącego art. 135 oraz odpowiednie artykuły w ustawie o SKOK, to jest to ustabilizowany sposób interpretacji i zapewne nie budzi wątpliwości.

3.         Art. 145 i 145a przewidują znaczące zmiany w zakresie postępowania naprawczego banków:

3.1.        W art. 145 ust. 1 została zaproponowana nowa przesłanka wprowadzenia w banku zarządu komisarycznego, którą miałoby być „powstanie groźby zaprzestania spłacania zobowiązań przez bank". Przesłanka może budzić wątpliwości interpretacyjne, gdyż art. 142 ustawy posługuje się innymi przesłankami np. „powstania straty bilansowej bądź groźby jej nastąpienia" i nie wiadomo, czy miałyby być one tożsame, czy nie z „groźbą zaprzestania spłacania zobowiązań". Ponadto, powstaje wątpliwość,  czy nie dochodziłoby do sytuacji, w której KNF byłaby uprawniona do wprowadzenia zarządu komisarycznego przed otrzymaniem/weryfikacją programu postępowania naprawczego.

3.2.   Wątpliwości budzi art. 145 ust.3a, który przewiduje, że do decyzji KNF o wprowadzeniu zarządu komisarycznego nie będą miały zastosowania określone przepisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego, określające podstawowe uprawnienia strony w postępowaniu administracyjnym jak dostęp do akt sprawy (art. 10 kpa) czy zawiadomienie jej o wszczęciu postępowania (art. 61 par. 4). W uzasadnieniu podkreślono, że „uproszczenie sposobu procedowania nie uniemożliwia kontroli zasadności i poprawności merytorycznej oraz formalno-prawnej rozstrzygnięć organu nadzoru". Jednakże, wydaje się, że możliwość skutecznego wniesienia skargi do sądu administracyjnego może zostać tu ograniczona, ponieważ  w ustawie przewidziano krótki 7-dniowy termin na jej wniesienie, a strona nie będzie miała wcześniejszej dostępu do akt sprawy. Dodatkowo, należy wskazać, że projektowany przepis nie przewiduje (odmiennie niż przepis art. 145 ust. 4 ustawy) kontroli sądowo administracyjnej decyzji wydanej na podstawie art. 145a. Bez wyraźnego odwołania do odpowiedniego stosowania w tym zakresie przepisu art. 145 ust. 4 ustawy Prawo bankowe mogą powstać uzasadnione wątpliwości, czy w chwili obecnej projektowany przepis przewiduje możliwość poddania decyzji kontroli sądu.

3.3.   Art. 145a wprowadza kryterium „rażącego lub uporczywego naruszania prawa". Kryterium to może budzić wątpliwości pod kątem tego, co należy rozumieć jako „rażące" lub „uporczywe" naruszanie prawa. Wydaje się, że uzasadnione byłoby rozważenie wprowadzenia obowiązku zawiadomienia banku przez KNF o stwierdzonych uchybieniach i zakreślenie terminu na ich usunięcie.

Konfederacja Lewiatan 27 stycznia 2016

KL/53/24/AK/2016